Bài học từ châu Âu có thể giúp Việt Nam giảm gần 80% mức ô nhiễm không khí

4 giờ trướcBài gốc

Những tuần qua, ô nhiễm không khí trở thành cụm từ quen thuộc và chủ đề được bàn luận sôi nổi của người dân Thủ đô cũng như trên cả nước.

Các tòa cao ốc tại Hà Nội bị bao phủ bởi lớp bụi. Ảnh: Đức Hoàng

Không khó để tận mắt nhìn thấy lớp sương mù màu nâu bao phủ thành phố, khói xe dày đặc trên những tuyến đường đông đúc khiến chúng ta không thể phớt lờ thêm được nữa.

Có thể thấy rõ rằng ô nhiễm không khí đang tác động trực tiếp và nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng, đồng thời tạo ra gánh nặng kinh tế không nhỏ cho từng người dân, mỗi gia đình và cả đất nước. Đây không còn là vấn đề xa xôi mà là thách thức cấp bách của hiện tại. Vì vậy, các giải pháp nhằm giảm ô nhiễm không khí cần được thực hiện ngay lập tức và mạnh mẽ hơn để bảo vệ sức khỏe của chúng ta hôm nay và cho các thế hệ mai sau.

Thực tế cho thấy, nhiều quốc gia châu Âu đã giảm được gần 80% mức ô nhiễm không khí trong vài thập kỷ qua. Đó là một minh chứng rõ ràng rằng việc cải thiện chất lượng không khí là hoàn toàn khả thi nếu có quyết tâm và sự chung tay của cộng đồng. Đây là những bài học quý giá mà Việt Nam có thể tham khảo trong hành trình bảo vệ và xây dựng một môi trường không khí trong sạch.

Hai bài học quan trọng từ châu Âu, dựa trên tài liệu "Môi trường châu Âu: Thực trạng và Tầm nhìn 2020" là đầu tư vào hệ thống giao thông công cộng và quy hoạch đô thị bền vững.

Tại nhiều quốc gia Bắc Âu, hệ thống giao thông công cộng rất hiện đại, với mạng lưới tàu điện ngầm chạy bằng điện và xe buýt điện phủ rộng toàn thành phố. Người dân có thể di chuyển đến hầu hết các địa điểm trong đô thị một cách thuận tiện và nhanh chóng.

Giao thông công cộng tốt không chỉ đáp ứng nhu cầu đi lại của người dân ở các thành phố lớn mà còn giúp tiết kiệm chi phí, giảm ô nhiễm và bảo vệ môi trường. Nếu được đầu tư đúng hướng, giao thông công cộng còn có thể tạo ra nguồn thu lớn và bền vững.

Đây là một mô hình "win - win", nơi Nhà nước thu lợi từ hệ thống vận hành hiệu quả còn người dân được hưởng lợi nhờ chi phí đi lại thấp hơn, chất lượng cuộc sống tốt hơn và môi trường trong lành hơn.

Về quy hoạch đô thị, nhiều thành phố châu Âu nỗ lực đạt được tiêu chuẩn về không gian xanh do Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến nghị. Theo đó, mỗi cư dân đô thị nên có khả năng tiếp cận ít nhất 0,5-1ha không gian xanh công cộng trong phạm vi 300m từ nơi ở của mình.

Một bài học đáng chú ý từ Tây Ban Nha: Nghiên cứu của Viện Sức khỏe toàn cầu Barcelona (ISGlobal) đã đánh giá tác động sức khỏe của việc triển khai kế hoạch các hành lang xanh - cứ 3 tuyến phố thì có 1 tuyến được chuyển thành hành lang xanh tại Barcelona. Kết quả nghiên cứu cho thấy việc làm này có thể ngăn ngừa tới 178 ca tử vong sớm mỗi năm nhờ tỷ lệ diện tích xanh đô thị tăng lên.

Không chỉ vậy, trong những tháng nắng nóng, cây xanh và vườn đô thị còn giúp giảm thêm khoảng 5 trường hợp tử vong do nhiệt độ. Những phát hiện này nhấn mạnh vai trò then chốt của quy hoạch không gian xanh trong việc cải thiện sức khỏe cộng đồng và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Hành lang xanh. Ảnh: TL

TạiCopenhagen (Đan Mạch),mô hình "thành phố 5 phút" được thiết kế nhằm bảo đảm mọi nhu cầu thiết yếu của cư dân - từ giao thông công cộng, siêu thị, nhà trẻ đến trường tiểu học - đều nằm trong phạm vi chỉ 5 phút đi bộ. Cách quy hoạch này hạn chế tối đa việc sử dụng ô tô cá nhân và khuyến khích người dân đi bộ hoặc đi xe đạp, qua đó giảm đáng kể phát thải và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Ở Hà Lan, hệ thống làn đường dành riêng cho xe đạp và người đi bộ được xây dựng rộng khắp, kết nối mọi khu dân cư với các điểm đến quan trọng trong thành phố. Nhờ đó, xe đạp trở thành phương tiện di chuyển chính của người dân, không chỉ thân thiện với môi trường mà còn tốt cho sức khỏe.

Ảnh: TL

Những mô hình đô thị bền vững này cho thấy rằng khi thành phố được quy hoạch thông minh, ưu tiên không gian xanh và giao thông thân thiện, chất lượng không khí và sức khỏe cộng đồng có thể được cải thiện rõ rệt.

Ô nhiễm không khí là một thách thức lớn đối với sức khỏe cộng đồng và sự phát triển bền vững của đất nước. Vì vậy, việc xây dựng và triển khai một chiến lược dài hạn là hết sức cần thiết. Chỉ với các giải pháp đồng bộ và tầm nhìn lâu dài, chúng ta mới có thể giảm thiểu ô nhiễm và bảo đảm một môi trường sống trong sạch cho tương lai.

Nguyễn Thị Khánh Huyền - nghiên cứu sinh của Học viện Karolinska (Thụy Điển)

Khánh Huyền

Nguồn VietnamNet : https://vietnamnet.vn/nhung-bai-hoc-tu-chau-au-co-the-giup-viet-nam-giam-gan-80-muc-o-nhiem-khong-khi-2469411.html