Bóng đá Malaysia có nguy cơ nhận những án phạt nặng từ FIFA. Ảnh: VFF
Mới đây, FIFA đã công bố chi tiết lý do phạt LĐBĐ Malaysia (FAM) liên quan đến vụ gian lận giấy tờ của nhóm cầu thủ nhập tịch trong đội tuyển Malaysia. Theo kết luận của FIFA, FAM bị phát hiện làm giả hồ sơ nhập tịch cho 7 cầu thủ mang dòng máu Malaysia.
Trong bản báo cáo, FIFA cũng giải thích lý do tại sao họ xác nhận tư cách rồi lại phạt các cầu thủ nhập tịch Malaysia. FIFA cho biết từ tháng 3 – 6/2025, FAM đã gửi đến FIFA 7 đơn xác minh tư cách thi đấu (Eligibility Inquiry) cho 7 cầu thủ gồm Gabriel Palmero, Facundo Garcés, Rodrigo Holgado, Imanol Machuca, Joao Figueiredo, Jon Irazabal và Hector Hevel. Trong mỗi đơn, FAM đính kèm bản sao giấy khai sinh của ông hoặc bà của từng cầu thủ, cho thấy họ được "sinh ra tại Malaysia".
Dựa trên thông tin được cung cấp, FIFA ban đầu xác nhận tạm thời rằng các cầu thủ "có vẻ đủ điều kiện" để thi đấu cho đội tuyển Malaysia.
FIFA nhấn mạnh rằng quyết định này không phải là vĩnh viễn và có thể được xem xét nếu có khiếu nại.
Tại công bô lần này, FIFA đã ra bằng chứng những giấy tờ gốc liên quan đến nhân thân của nhóm 7 cầu thủ nhập tịch Malaysia cho thấy, ông hoặc bà của những người này được sinh ra tại Argentina, Brazil, Tây Ban Nha và Hà Lan, chứ không phải sinh ra ở Malaysia, như hồ sơ mà FAM từng cung cấp cho FIFA.
Nếu tiếp tục kháng cáo, FAM sẽ phải gửi đơn lên Ủy ban Kháng cáo của FIFA. Trường hợp bị bác bỏ, họ có quyền đưa vụ việc ra Tòa án Trọng tài Thể thao Quốc tế (CAS).
Trong thời gian chờ đợi phán quyết cuối cùng, tuyển Malaysia không bị trừ điểm cũng như không bị xử thua trong bất kỳ trận đấu nào.
Ở trận gặp tuyển Lào ở lượt trận thứ 3 vòng loại Asian Cup 2027, Malaysia không có 7 cầu thủ nhập tịch bị FIFA cấm thi đấu 12 tháng do vi phạm quy định nhưng trong đội hình xuất phát vẫn tiếp tục có những cầu thủ nhập tịch. Trận này Malaysia giành chiến thắng 3 - 0. Kết quả này giúp họ giữ vững ngôi đầu bảng F vòng loại Asian Cup 2027 với 9 điểm sau 3 trận đấu. Việc vẫn có thể tung ra sân tới gần một nửa cầu thủ nhập tịch cho thấy Malaysia chưa từ bỏ chính sách tận dụng nguồn lực gốc ngoại, dù đang đối mặt nguy cơ bị AFC xử thua ở các trận trước do sử dụng cầu thủ không đủ điều kiện.
AFC cho biết thời hạn cuối cùng để đưa ra quyết định xử lý là ngày 31/3/2026. Đây cũng là ngày diễn ra trận đấu lượt về giữa tuyển Việt Nam và Malaysia tại bảng F vòng loại cuối Asian Cup 2027.
Nếu FAM không nộp đơn kháng cáo đúng hạn, vụ việc sẽ được FIFA chuyển cho Liên đoàn Bóng đá châu Á (AFC) xem xét và áp dụng hình thức kỷ luật tiếp theo.
Cũng theo đại diện AFC, FAM và các đội bóng liên quan có thể chịu thêm án phạt từ AFC nếu FIFA xác định có cầu thủ "không hợp lệ" từng thi đấu trong các giải thuộc thẩm quyền AFC.
Theo đó, 2 giải đấu bị ảnh hưởng là vòng loại Asian Cup 2027 và AFC Champions League Elite, nơi 3 cầu thủ nhập tịch Hector Hevel, Joao Figueiredo, Jon Irazabal đang khoác áo CLB Johor Darul Takzim.
Điều này đồng nghĩa, đội tuyển Malaysia có thể bị AFC xử thua 0 - 3 trong trận thắng tuyển Việt Nam ở lượt trận thứ 2 bảng F vòng loại Asian Cup 2027 ngày 10/6/2025. Ở trận đấu đó, cả 7 cầu thủ đều ra sân và giành chiến thắng với tỷ số 4 - 0. Hai cầu thủ Figueiredo và Holgado ghi bàn ở phút 49 và 59.
FAM có ngày kể từ khi nhận thông báo để nộp đơn kháng cáo lên Ủy ban Phúc thẩm FIFA, và 5 ngày tiếp theo để nộp đầy đủ hồ sơ chi tiết.
Bóng đá là niềm tự hào dân tộc, nơi hội tụ những cầu thủ thi đấu với khát khao cống hiến vì "màu cờ sắc áo", việc nhập tịch cầu thủ tràn lan đang cho thấy những hệ lụy lớn, điều đó dễ làm mất đi bản sắc của đội tuyển quốc gia. Nếu đội tuyển có quá nhiều cầu thủ gốc ngoại, yếu tố dân tộc sẽ bị phai nhạt. Hơn nữa, không phải cầu thủ nhập tịch nào cũng thật sự gắn bó hay có tinh thần cống hiến dài lâu. Một số trường hợp chỉ xem việc khoác áo đội tuyển quốc gia là cơ hội để nâng cao danh tiếng hoặc gia tăng giá trị chuyển nhượng.
Bên cạnh đó, việc sử dụng quá nhiều cầu thủ nhập tịch có thể kìm hãm sự phát triển của cầu thủ nội. Khi vị trí chính thức bị chiếm bởi những gương mặt nhập tịch, cơ hội ra sân cho cầu thủ trẻ bị thu hẹp, từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình đào tạo và kế thừa lực lượng.
Bài học từ một số quốc gia Đông Nam Á như Malaysia hay Indonesia cho thấy khi quá phụ thuộc vào cầu thủ nhập tịch, họ phải đối mặt với việc đội tuyển thiếu ổn định và không tạo được lớp cầu thủ bản địa kế cận đủ chất lượng.
Vấn đề không nằm ở chuyện nhập tịch nói chung – bởi chính sách nhập tịch đã trở thành xu hướng phổ biến trong bóng đá hiện đại – mà nằm ở cách nó diễn ra: nhanh chóng, không minh bạch, thiếu mọi bằng chứng về nguồn gốc hay mối liên hệ. Về khía cạnh pháp lý và xã hội, việc nhập tịch ồ ạt còn tiềm ẩn nhiều rủi ro. Quá trình xét duyệt quốc tịch, xác minh nguồn gốc hay kiểm tra hồ sơ cá nhân cần minh bạch, tránh tình trạng "chạy" thủ tục. Nếu không kiểm soát tốt, nguy cơ phát sinh tranh cãi, thậm chí kiện tụng quốc tế rồi án phạt là điều có thể xảy ra.
Ở Việt Nam, những năm gần đây, nhiều cầu thủ ngoại quốc đã chứng minh năng lực tại V-League như Nguyễn Xuân Son, Hendrio hay Geovane Magno, Patrik Lê Giang... Việc họ được xem xét nhập tịch đã giúp đội tuyển Việt Nam gia tăng sức mạnh ở những vị trí vốn thiếu hụt.
Tuy nhiên, nếu quá lạm dụng, bóng đá Việt Nam có nguy cơ đi chệch hướng khi thành tích ngắn hạn được đặt cao hơn giá trị bản sắc và phát triển bền vững.
Thay vì chạy theo thành tích ngắn hạn, Việt Nam cần một chiến lược nhập tịch có chọn lọc và định hướng rõ ràng (VFF đang đi theo hướng này). Việc xét duyệt nên dựa trên các tiêu chí cụ thể: cầu thủ có thời gian thi đấu lâu dài ở V-League, hòa nhập văn hóa và thực sự mong muốn cống hiến cho đội tuyển quốc gia.
Malaysia đã chọn “đi tắt” để bắt kịp đối thủ – và giờ họ có thể phải trả giá rất đắt vì hành vi gian dối, giả mạo giấy tờ trong quá trình nhập tịch 7 cầu thủ nước ngoài trong đội tuyển quốc gia. Vụ việc nhập tịch “lậu” của Malaysia không còn là câu chuyện nội bộ của Đông Nam Á. Nó có thể sẽ trở thành một trong những vụ bê bối bóng đá lớn nhất thế giới nếu điều tra mở rộng tiếp tục được triển khai sau thời hạn cuối kháng cáo của FAM.
Ngay sau khi báo cáo của FIFA được công bố, án phạt nặng nề đưa ra: FAM phải nộp 350.000 franc Thụy Sĩ (hơn 11,5 tỷ VND), trong khi 7 cầu thủ gồm Facundo Garces, Imanol Machuca, Hector Hevel, Gabriel Palmero, Rodrigo Holgado, Joao Figueiredo và Jon Irazabal đều bị treo giò trong 12 tháng và bị phạt 2.000 franc Thụy Sĩ mỗi người.
Minh Đăng/Báo Tin tức và Dân tộc