Bài tập cho người mắc Hội chứng Catatonia

10 giờ trướcBài gốc

Nội dung

1. Vai trò của tập luyện đối với Hội chứng Catatonia

2. Bài tập cho người mắc Hội chứng Catatonia

2.1. Bài tập bóp giữ thụ động - squeeze hold (SH) cho người mắc Hội chứng Catatonia

2.2. Tập aerobic

3. Lưu ý khi tập luyện

Hội chứng Catatonia (căng trương lực) là một hội chứng liên quan đến nhiều bệnh khác nhau, trong đó có bệnh lý tâm thần phân liệt với thể căng trương lực. Hội chứng này chiếm tỉ lệ khoảng 35% trong các thể bệnh của bệnh tâm thần phân liệt.

Đây là một hội chứng có những đặc điểm bất động, có những vận động lặp đi lặp lại, khó khăn trong việc kiểm soát những vận động chủ động của cơ thể và cứng cơ một cách đáng kể.

Hội chứng có tiên lượng không tốt bởi những triệu chứng thường tồn tại lâu dài, dẫn đến trạng thái suy dinh dưỡng và giảm hoạt động vận động hàng ngày.

Việc điều trị thuốc và các liệu pháp khác có hiệu quả nhưng tỉ lệ tái phát cao và các triệu chứng trở nên mạn tính. Tập luyện giúp ngăn ngừa tái phát và dự phòng những hậu quả của chứng căng trương lực.

Hội chứng Catatonia gây khó khăn trong việc kiểm soát vận động chủ động của cơ thể (ảnh minh họa).

1. Vai trò của tập luyện đối với Hội chứng Catatonia

Tập thể dục thúc đẩy hoạt động của các thụ thể tăng hoạt hóa peroxisome là gama coactivator 1 alpha (PGC -1α) và β-endorphin ở vùng dưới đồi, làm tăng sản xuất yếu tố dinh dưỡng thần kinh có nguồn gốc từ não (BDNF). Những yếu tố này có lợi đối với các rối loạn hành vi và điều hòa cảm xúc ở bệnh nhân mắc Hội chứng Catatonia. Việc điều hòa thích hợp nồng độ β-endorphin và dopamine có thể cải thiện các rối loạn vận động, động lực và rối loạn cảm xúc ở bệnh nhân mắc chứng mất trương lực cơ...

Tập luyện làm tăng nồng độ CO2 trong cơ và làm giảm pH. Sự thay đổi này làm giãn lớp cơ trơn của các mạch máu trong cơ và thúc đẩy lưu lượng máu. Ngoài ra, oxit nitric (NO), một chất giãn mạch, được giải phóng tạm thời sau khi tập luyện, làm tăng thêm lưu lượng máu, góp phần cải thiện triệu chứng của bệnh căng trương lực.

2. Bài tập cho người mắc Hội chứng Catatonia

Những bệnh nhân mắc chứng căng trương lực thường gặp khó khăn khi tham gia các bài tập tự nguyện, điều này gây cản trở việc thực hiện liệu pháp tập thể dục. Hiện các bài tập phù hợp, hiệu quả cho người bệnh căng trương lực vẫn còn hạn chế.

Bài tập cho người bệnh Catatonia bao gồm cả bài tập chủ động và thụ động. Tuy nhiên người bệnh thường gặp nhiều khó khăn hơn trong các bài tập chủ động do tình trạng bệnh lý gây ra.

2.1. Bài tập bóp giữ thụ động - squeeze hold (SH) cho người mắc Hội chứng Catatonia

Đây là một kỹ thuật bao gồm việc nén cơ để hạn chế tạm thời lưu lượng máu và sau đó giải phóng áp lực để tăng lưu lượng máu. Phương pháp này làm tăng nồng độ CO2 tại chỗ và làm giảm độ pH.

Cách tiền hành như sau:

- Vòng bít được bơm căng đến 100 mmHg và sau đó dùng tay tác động lại để cảm nhận được lực tác dụng tương đương 100mgHg (Hình A).

- Áp lực được tác dụng theo chiều thẳng đứng phía trên cơ tứ đầu đùi và giữ trong 20 giây tương đương lực tác động là 100mgHg. Quy trình này được thực hiện trên toàn bộ cơ tứ đầu đùi (Hình B).

- Gân kheo được bóp bằng cách véo chúng giữa lòng bàn tay của cả hai tay và giữ trong 20 giây. Quy trình này được thực hiện trên tất cả các cơ khoeo (Hình D).

Bài tập bóp giữ thụ động cho người mắc Hội chứng Catatonia.

Lưu ý: Bài tập này được thực hiện bởi các kỹ thuật viên hoặc bác sĩ chuyên khoa. Người bệnh và người nhà bệnh nhân không tự thực hiện vì có thể gây nguy hại cho sức khỏe nếu thực hiện sai cách.

Tác dụng: Bài tập bóp giữ cơ thụ động giúp cải thiện trương lực cơ trong thời gian ngắn. Sự cải thiện này góp phần làm giảm các triệu chứng căng trương lực. NO được giải phóng khi phục hồi lưu lượng máu sau tập bài tập bóp giữ giúp kích hoạt con đường truyền tín hiệu guanosine monophosphate vòng (cGMP). Sự kích hoạt con đường cGMP này góp phần kích hoạt PGC-1α. PGC-1α đóng vai trò quan trọng trong quá trình hình thành khớp thần kinh đồi hải mã.

Về lý thuyết, sự kích hoạt PGC-1α này có thể thúc đẩy sản xuất chất nuôi dưỡng thần kinh trong não và ảnh hưởng đến quá trình điều hòa dopamine, do đó góp phần cải thiện triệu chứng căng trương lực.

Ngoài ra, các triệu chứng vận động và mất động lực liên quan đến chứng Catatonia có thể được cải thiện thông qua sự tích tụ CO2 của liệu pháp bóp chặt.

2.2. Tập aerobic

Tập luyện aerobic trong thời gian 3 tháng, mỗi ngày ít nhất 30 phút có tác dụng làm tăng thể tích vùng hồi hải mã lên 12% ở những bệnh nhân tâm thần phân liệt, trong đó có thể căng trương lực so với nhóm chứng. Tập luyện có tác dụng cải thiện trí nhớ ngắn hạn, dài hạn. Nếu thời gian tập dài hơn 6 tháng hiệu quả còn làm tăng các chất trắng trong các bó dẫn truyền thần kinh, tăng trí nhớ, tập trung.

Ngoài ra, người bệnh có thể tập một số bài tập như đi bộ, yoga, hoặc những bài tập phối hợp dựa trên nội dung của phần tập aerobic.

Đi bộ là loại hình vận động phù hợp với người mắc Hội chứng Catatonia.

3. Lưu ý khi tập luyện

- Thời điểm tập luyện phù hợp nhất khi người bệnh tỉnh táo, không trong trạng thái buồn ngủ do tác dụng của thuốc an thần kinh; thường tập vào buổi chiều không quá sát giờ đi ngủ và thực hiện những bài tập vận động nhẹ nhàng.

- Nếu người bệnh đang trong tình trạng căng trương lực nặng, dùng thuốc an thần kinh liều cao thì không nên tập luyện vì có thể gây ra biến chứng như choáng váng, hạ huyết áp tư thế, ngã...