Bám sát thực tiễn, định hướng tương lai

3 giờ trướcBài gốc

Kỳ 3: Phát huy tiềm lực trong kỷ nguyên mới

Tại lễ công bố nghị quyết, quyết định của trung ương về sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương Nguyễn Xuân Thắng đã nhận định: Với quy mô lớn, có tiềm năng và khả năng bứt phá mạnh mẽ, nhất định tỉnh Quảng Ngãi mới sẽ trở thành một cực tăng trưởng quan trọng, tạo động lực lan tỏa phát triển cho vùng Tây Nguyên - Duyên hải Nam Trung Bộ và cả nước.

Động lực từ ngành công nghiệp

Việc hợp nhất hai tỉnh đã trao cho Quảng Ngãi một không gian phát triển rộng mở chưa từng có, trở thành tỉnh có diện tích tự nhiên lớn thứ 5 của cả nước. Với cảng nước sâu Dung Quất ở phía đông và cửa khẩu quốc tế Bờ Y nằm trên trục hành lang kinh tế Đông - Tây, Quảng Ngãi có lợi thế chiến lược hiếm có. Vị trí này giúp tỉnh phát triển cân đối các lĩnh vực công nghiệp, thương mại, dịch vụ, nông, lâm nghiệp và kinh tế cửa khẩu, đồng thời mở rộng không gian công nghiệp.

Lãnh đạo tỉnh tham quan khu vực trưng bày sản phẩm của Công ty Chế biến nông sản và dược liệu Sao Mai. Ảnh: HOÀNG THANH

Ngành công nghiệp chế biến đang có những bước tiến quan trọng với việc khánh thành Nhà máy Chế biến nông sản và dược liệu Sao Mai tại xã Đăk Rơ Wa vào sáng 31/8/2025. Dự án có tổng vốn đầu tư 500 tỷ đồng, công suất chế biến 10 nghìn tấn sản phẩm trái cây mỗi năm, doanh thu dự kiến đạt 100 triệu USD/năm. Nhà máy sản xuất các sản phẩm chủ lực như nước ép, nước trái cây cô đặc, trái cây sấy, đông trùng hạ thảo sấy, rượu trái cây và rượu thảo mộc. Cùng với vùng nguyên liệu rộng 2.000ha, nhà máy đi vào hoạt động sẽ hình thành chuỗi sản xuất khép kín, nâng cao giá trị nông sản và tạo việc làm cho người dân địa phương. Việc thúc đẩy công nghiệp chế biến sẽ tạo ra sự phát triển bền vững cho Quảng Ngãi và khu vực Tây Nguyên.

Khi mở rộng địa giới hành chính, Quảng Ngãi có nhiều dư địa để đa dạng hóa các sản phẩm công nghiệp. Tuy nhiên, theo Giám đốc Sở Công thương Nguyễn Thanh Mân, không gian chỉ là điều kiện cần, thể chế và sự đồng hành của Nhà nước mới là điều kiện đủ để công nghiệp cất cánh. Để công nghiệp của tỉnh phát triển bứt phá trong thời gian đến, nhất là ở các ngành công nghiệp chủ lực như: Lọc, hóa dầu, luyện kim, cơ khí chế tạo, dệt may, chế biến nông, lâm, thủy sản, điện, điện tử... các nhiệm vụ, giải pháp tạo lập môi trường đầu tư, kinh doanh thuận lợi, thúc đẩy kinh tế tư nhân cần được tập trung ưu tiên.

Việc phát triển cả hai lĩnh vực nông nghiệp và dược liệu ứng dụng công nghệ cao sẽ giúp Quảng Ngãi không chỉ khai thác hiệu quả tiềm năng đất đai mà còn nâng cao chất lượng sản phẩm, tăng sức cạnh tranh trên thị trường, từ đó thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững. Đây là hướng đi đúng đắn để tỉnh phát huy tối đa lợi thế tự nhiên, góp phần vào sự phát triển chung của cả nước”.

Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường HỒ TRỌNG PHƯƠNG

Trên cơ sở này, Quảng Ngãi đang tập trung rà soát, tích hợp, cập nhật điều chỉnh Quy hoạch tỉnh, Kế hoạch thực hiện Quy hoạch tỉnh Quảng Ngãi (mới), bảo đảm tính đồng bộ với không gian phát triển mới. Việc tái cơ cấu ngành công nghiệp được triển khai thực chất; đặt khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số làm động lực chính cho tăng trưởng.

Song song đó, tỉnh khuyến khích phát triển mạnh mẽ kinh tế tư nhân theo Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị, Kế hoạch số 371-KH/TU ngày 29/5/2025 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, đồng thời thu hút các nhà đầu tư có tiềm lực và kinh nghiệm trong lĩnh vực hạ tầng khu, cụm công nghiệp. Đẩy mạnh các giải pháp khuyến khích chuyển giao và làm chủ công nghệ nguồn, công nghệ cao, công nghệ nền tảng trong các ngành ưu tiên.

Đặc biệt, với Trung tâm Lọc, hóa dầu và Năng lượng Quốc gia, tỉnh đã phối hợp với Bộ Công thương hoàn thiện đề án và đề xuất ban hành các cơ chế, chính sách đặc thù. Việc hình thành Trung tâm Lọc, hóa dầu và Năng lượng Quốc gia là động lực quan trọng để công nghiệp cất cánh, tạo sức lan tỏa cho cả vùng kinh tế trọng điểm miền Trung.

Thế mạnh dược liệu và nông nghiệp công nghệ cao

Không chỉ mạnh về công nghiệp, Quảng Ngãi còn được thiên nhiên ban tặng kho tàng dược liệu phong phú và tiềm năng nông nghiệp công nghệ cao. Toàn tỉnh hiện có gần 9.800ha dược liệu, trong đó có 4.000ha sâm Ngọc Linh. Với giá trị đặc biệt cả về y học và kinh tế, sâm Ngọc Linh đã đưa Quảng Ngãi trở thành “thủ phủ sâm” của cả nước.

Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hồ Trọng Phương cho biết, tỉnh sẽ tiếp tục thực hiện các giải pháp tổng thể để khai thác tối đa tiềm năng dược liệu, hướng tới mục tiêu biến Quảng Ngãi thành vùng dược liệu trọng điểm quốc gia và trở thành trung tâm sản xuất dược liệu lớn của cả nước vào năm 2030.

Để hiện thực hóa mục tiêu này, nhiều hướng đi chiến lược đang được tỉnh triển khai như: Xây dựng ngân hàng gen sâm Ngọc Linh để lưu giữ nguồn gen quý hiếm; nghiên cứu, chọn giống, kỹ thuật canh tác, chế biến và bảo quản; chuyển giao công nghệ cho nông dân và doanh nghiệp. Các vùng trồng tập trung tại xã Măng Ri, Ngọc Linh, Xốp đang hình thành chuỗi giá trị bền vững, giúp dược liệu của tỉnh có chỗ đứng vững vàng trên thị trường trong nước và quốc tế.

Bà Y Hằng, ở thôn Pu Tá, xã Măng Ri thu hoạch hạt sâm Ngọc Linh. Ảnh: TRẦN HƯỚNG

Song hành với dược liệu, Quảng Ngãi còn tập trung phát triển nông nghiệp công nghệ cao. Hai vùng sản xuất đã được công nhận là cà phê Đăk Hà và rau củ quả Măng Đen, tạo thương hiệu đặc trưng. Tuy nhiên, mới chỉ khoảng 9% diện tích cây trồng công nghệ cao đạt chứng nhận tiêu chuẩn. Đây vừa là thách thức, vừa là dư địa để tỉnh mở rộng, nâng tầm chất lượng sản xuất, hoàn thiện hạ tầng, ban hành chính sách thu hút đầu tư và thúc đẩy quảng bá sản phẩm.

“Việc kết nối người trồng, doanh nghiệp chế biến và hệ thống phân phối sẽ tạo chuỗi giá trị bền vững, giúp phát huy tiềm năng đất đai và nâng cao sức cạnh tranh, tạo động lực cho tăng trưởng bền vững”, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hồ Trọng Phương nhấn mạnh.

Nguồn lực nội sinh

Quảng Ngãi là nơi sinh sống của hơn 40 dân tộc anh em, tạo nên bản sắc văn hóa đa dạng, kết hợp giữa đặc trưng của Tây Nguyên với di sản văn hóa biển, đảo. Năm nay đã 80 tuổi, nghệ nhân ưu tú Brol Vẻ, ở làng Đăk Răng, xã biên giới Dục Nông vẫn miệt mài gìn giữ di sản văn hóa của dân tộc mình.

Say sưa tiếng chiêng như nhịp sống, như hơi thở, già Brol Vẽ ra sức truyền dạy và dẫn dắt hai đội cồng chiêng của làng. Bởi với già, khi một người Gié - Triêng cầm dùi gõ vào mặt chiêng, chính là đang thắp lên ngọn lửa văn hóa, bản sắc dân tộc trong trái tim mình. Nhờ những người như già Brol Vẽ, thanh âm cồng chiêng được tiếp nối, ngân vang nơi đại ngàn. Toàn tỉnh hiện có hơn 20 nghìn người biết đánh cồng, chiêng.

Không chỉ truyền dạy cồng chiêng, già Brol Vẽ cùng người dân ở làng Đăk Răng còn chung tay duy trì phục dựng các lễ hội, phong tục, tập quán tốt đẹp của dân tộc Gié - Triêng. Nhờ nỗ lực của chính quyền địa phương và những người tâm huyết như già Brol Vẽ, văn hóa bản địa ở làng Đăk Răng được gìn giữ qua năm tháng, trở thành điểm nhấn thu hút du khách. Năm 2024, làng Đăk Răng được công nhận là Làng du lịch cộng đồng.

Quảng Ngãi đã có 2 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được UNESCO công nhận (Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên và Nghệ thuật bài chòi) và 20 di sản phi vật thể quốc gia; 4 di tích quốc gia đặc biệt, 38 di tích quốc gia, 194 di tích cấp tỉnh. Đây là kho tàng quý giá, vừa khẳng định bản sắc văn hóa, vừa là nguồn lực để tỉnh phát triển du lịch. Nhiều địa phương đã và đang hình thành, phát triển các sản phẩm du lịch văn hóa khá đa dạng. Tại thôn Kon Vơng Kia, xã Măng Đen, 3 năm trở lại đây, 3 đội cồng chiêng, xoang, với 90 thành viên của thôn đã thu về hàng trăm triệu đồng mỗi năm nhờ biểu diễn ở các sự kiện văn hóa của địa phương và phục vụ du khách.

“Để phát huy giá trị truyền thống văn hóa, con người Quảng Ngãi, tạo ra sức mạnh nội sinh, nền tảng cho sự phát triển kinh tế, xã hội của tỉnh, ngành VH-TT&DL đề xuất giải pháp tiếp tục quán triệt sâu sắc và triển khai toàn diện đường lối, quan điểm của Đảng về văn hóa; đặt văn hóa ngang tầm với kinh tế, chính trị, xã hội và cụ thể hóa quan điểm trên bằng nghị quyết, chương trình, quy hoạch, dự án có trọng tâm, trọng điểm; bảo đảm nguồn lực tương xứng, cơ chế đột phá. Đồng thời, bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa gắn với phát triển công nghiệp văn hóa và kinh tế sáng tạo trở thành trụ cột mới của tăng trưởng”, Phó Giám đốc Sở VH-TT&DL Phan Văn Hoàng chia sẻ.

THẢO MINH - HOÀI TIẾN - Ý THU - SA HUỲNH

Kỳ cuối: Khát vọng Quảng Ngãi năm 2030

Nguồn Quảng Ngãi : https://baoquangngai.vn/bam-sat-thuc-tien-dinh-huong-tuong-lai-56757.htm