Ngày 27-6, Trường Đại học Cần Thơ và UBND tỉnh Kiên Giang phối hợp tổ chức tọa đàm SDMD lần thứ 11-2025, với chủ đề “Phát triển Kinh tế Biển - Động lực mới cho phát triển bền vững ĐBSCL”.
Tọa đàm đã được nghe 8 tham luận chính và nhiều ý kiến thảo luận, đóng góp từ các cơ quan quản lý nhà nước, địa phương, tổ chức quốc tế, viện - trường, doanh nghiệp… Các tham luận và các ý kiến đã phân tích các vấn đề cốt lõi liên quan đến phát triển tỉnh Kiên Giang thành trung tâm kinh tế biển quốc gia.
Chiến lược để Kiên Giang thành trung tâm kinh tế biển quốc gia
Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Kiên Giang, ngành nuôi trồng và khai thác thủy sản trên địa bàn tỉnh vẫn còn một số hạn chế nhất định. Cụ thể, nuôi trồng thủy sản phát triển chưa ổn định, tỉ lệ ứng dụng công nghệ cao trong nuôi biển, đặc biệt là nuôi xa bờ còn thấp; hiệu quả nghề khai thác giảm.
Trường Đại học Cần Thơ và UBND tỉnh Kiên Giang phối hợp tổ chức tọa đàm SDMD (Phát triển bền vững ĐBSCL) lần thứ 11-2025. Ảnh: MINH HẬU
Ông Lê Hữu Toàn, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Kiên Giang phát biểu tại tọa đàm. Ảnh: MINH HẬU
Cạnh đó, các dự án đầu tư nuôi biển đã được chấp thuận chủ trương đầu tư nhưng tiến độ triển khai còn chậm.
Đối với ngành du lịch và dịch vụ biển, hiện tại, sản phẩm du lịch trên địa bàn tỉnh Kiên Giang chưa phong phú. Đồng thời, hoạt động liên kết, hợp tác, xúc tiến quảng bá du lịch hiệu quả chưa đồng bộ và tiến độ lập quy hoạch chi tiết du lịch còn chậm.
Trước thực trạng đó, để phát triển tỉnh Kiên Giang thành trung tâm kinh tế biển quốc gia, các chuyên gia Trường Đại học Cần Thơ đã gợi ý một số định hướng giải pháp chiến lược.
Theo đó, đối với ngành nuôi trồng và khai thác hải sản, các chuyên gia định hướng tỉnh Kiên Giang cần mở rộng diện tích nuôi tôm nước lợ theo mô hình công nghiệp. Cạnh đó, phát triển nuôi sinh thái, hữu cơ tại các vùng rừng ngập mặn, vùng tôm - lúa nhiễm mặn ven biển.
Đồng thời, cần đầu tư nâng cấp các cảng cá, bến cá, khu neo đậu tàu thuyền, tổ chức tốt dịch vụ hậu cần nghề cá. Ngoài ra, tái cơ cấu toàn diện khai thác hải sản, sắp xếp lại đội tàu khai thác hải sản của tỉnh. Mặt khác, hình thành hệ thống cơ sở hạ tầng thủy sản đồng bộ, gắn kết các ngành công nghiệp phụ trợ, dịch vụ hậu cần nghề cá.
Đối với phát triển du lịch biển, các chuyên gia thuộc trường Đại học Cần Thơ cho rằng tỉnh Kiên Giang nên tập trung phát triển hơn nữa hạ tầng giao thông.
Các chuyên gia cho rằng tỉnh Kiên Giang cần đa dạng hóa sản phẩm du lịch biển đảo, tổ chức các hoạt động du lịch sinh thái biển, tổ chức thêm các môn thể thao biển... Ảnh: CHÂU ANH
Đơn cử, nâng cấp Cảng Hàng không Quốc tế Phú Quốc và mở thêm tuyến bay thẳng đến châu Âu, Mỹ, Úc. Cạnh đó, đầu tư Cảng quốc tế hành khách và du thuyền Dương Đông, An Thới; hoàn thiện các tuyến giao thông thủy cao tốc từ Rạch Giá - Hà Tiên - Nam Du - Hòn Sơn - Phú Quốc. Đồng thời, nghiên cứu tuyến cáp treo nối các đảo Nam Du - Hòn Sơn nhằm tăng trải nghiệm du lịch liên hoàn.
Mặt khác, đa dạng hóa sản phẩm du lịch biển đảo, như: đầu tư các khu nghỉ dưỡng cao cấp, khu nghỉ dưỡng biệt lập trên đảo. Cạnh đó, tổ chức các hoạt động du lịch sinh thái biển, tổ chức thêm các môn thể thao biển (như: lướt sóng, chèo thuyền, dù lượn, thi đấu thể thao quốc tế) và du lịch trải nghiệm (như: câu mực đêm, cắm trại, trekking xuyên rừng, tham quan nông trại địa phương)…
Song song đó, tỉnh Kiên Giang cũng cần đẩy mạnh công tác bảo vệ tài nguyên, môi trường biển - đảo. Cụ thể, quy hoạch khu vực bảo tồn biển (rạn san hô, thảm cỏ biển); ứng dụng công nghệ sinh học trong xử lý nước thải, rác thải tại các khu du lịch; giám sát, xử lý nghiêm các vi phạm môi trường trong hoạt động du lịch…
Thủy sản Việt Nam thuộc TOP 3 thế giới về xuất khẩu
Theo TS Trần Đình Luân, Cục trưởng Cục Thủy sản và Kiểm ngư (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), thủy sản Việt Nam đã có vị thế nhất định trên thế giới, có mặt tại hơn 170 quốc gia và vùng lãnh thổ. Thủy sản Việt Nam thuộc TOP 4 thế giới về sản lượng nuôi trồng và thuộc TOP 3 thế giới về xuất khẩu.
Chỉ tính riêng năm 2024, kim ngạch xuất khẩu thủy sản của Việt Nam đạt hơn 10 tỉ USD; trong đó, các mặt hàng xuất khẩu chủ lực là tôm, cá tra, cá ngừ, mực, bạch tuộc... Có thể nói, thủy sản là ngành kinh tế quan trọng của đất nước, chiếm từ 4-5% GDP cả nước và khoảng 25% GDP của ngành nông nghiệp. Cạnh đó, tạo việc làm cho khoảng 4 triệu lao động các tỉnh ven biển nông thôn, góp phần đảm bảo an ninh lương thực và bảo vệ chủ quyền trên biển của đất nước.
Thủy sản là ngành kinh tế quan trọng của đất nước, chiếm từ 4-5% GDP cả nước và khoảng 25% GDP của ngành nông nghiệp. Ảnh: BT
Tuy nhiên, hiện nay, nguồn lợi thủy sản đang có dấu hiệu suy giảm, đặc biệt vùng biển ven bờ, từ đó, dẫn đến năng suất sản lượng khai thác thủy sản có xu hướng giảm. Cạnh đó, từ năm 2017, EU đã cảnh báo “thẻ vàng” IUU do đó, cũng ảnh hưởng nhất định đến việc xuất khẩu thủy sản.
Còn đối với ngành nuôi biển, hiện tại còn gặp nhiều khó khăn do hạ tầng vùng nuôi còn yếu, thiếu quy hoạch bền vững, nguy cơ rủi ro về ô nhiễm môi trường nước ven biển, đầu tư lớn…
Để thực hiện thắng lợi mục tiêu phát triển thủy sản trong thời gian tới, TS Trần Đình Luân cho rằng, đối với khai thác thủy sản, các địa phương ĐBSCL cần tổ chức lại hoạt động khai thác hải sản vùng lộng, ven bờ và nội địa một cách hợp lý hơn. Cạnh đó, gắn phát triển sinh kế của cộng đồng ngư dân với phát triển nuôi trồng thủy sản, du lịch sinh thái, nghề cá giải trí.
Đặc biệt, cần tuân thủ các quy tắc ứng xử nghề cá có trách nhiệm, thực hiện tốt công tác chống khai thác IUU. Ngoài ra, cần giảm thiểu và tiến tới chấm dứt các nghề khai thác có tính hủy diệt nguồn lợi. Chuyển đổi các nghề xâm hại lớn đến nguồn lợi, sử dụng nhiều nhiên liệu sang các nghề thân thiện với môi trường và nguồn lợi thủy sản.
Còn đối với ngành nuôi biển, TS Trần Đình Luân định hướng, các địa phương nên tiếp tục phát triển nuôi hiệu quả các đối tượng chủ lực và các loài có giá trị kinh tế, gắn bảo vệ môi trường sinh thái, chủ động thích ứng với biến đổi khí hậu.
Đồng thời, phát triển ngành nuôi biển thành một lĩnh vực sản xuất hàng hóa; trong đó, cần khuyến khích phát triển nuôi trồng thủy sản quy mô công nghiệp ở các vùng biển mở, để tạo khối lượng sản phẩm lớn phục vụ chế biến xuất khẩu và tiêu thụ nội địa. Ngoài ra, nên phát triển nuôi trồng vi tảo, rong biển phục vụ nhu cầu thực phẩm và cung cấp nguyên liệu cho các ngành kinh tế khác, như: mỹ phẩm, dược phẩm…
Trong khuôn khổ tọa đàm SDMD (Phát triển bền vững ĐBSCL) lần thứ 11-2025, Trường đại học Cần Thơ và Công ty TNHH Mặt trời Phú Quốc (Tập đoàn Sun Group) đã ký thỏa thuận hợp tác.
Trường Đại học Cần Thơ và Công ty TNHH Mặt trời Phú Quốc (Tập đoàn Sun Group) đã ký thỏa thuận hợp tác. Ảnh: MINH HẬU
Theo đó, sinh viên, học viên của Trường đại học Cần Thơ sẽ được ưu tiên tiếp nhận đến thực tập tại các đơn vị thuộc Tập đoàn Sun Group theo đúng các tiêu chí và yêu cầu.
Ngoài ra, các đơn vị của Tập đoàn Sun Group cũng sẽ ưu tiên xét tuyển những sinh viên, học viên của Trường đại học Cần Thơ, đặc biệt là các trường hợp đạt học lực giỏi, xuất sắc hoặc có kết quả thực tập loại tốt trở lên.
CHÂU ANH