Quy trình này hệ thống hóa các yêu cầu về an toàn thực phẩm (ATTP) trong toàn bộ chuỗi sản xuất, từ trồng trọt, thu hoạch, bảo quản, vận chuyển, đến đóng gói, xuất khẩu; đồng thời quy định rõ hoạt động đăng ký, thẩm định và chứng nhận ATTP cho từng lô hàng xuất khẩu.
Quy trình áp dụng đối với tất cả tổ chức, cá nhân tham gia vào chuỗi sản xuất - xuất khẩu sầu riêng tươi, bao gồm cả thương nhân thương mại không trực tiếp đóng gói, chế biến nhưng đứng tên chủ hàng.
Các cơ quan nhà nước có thẩm quyền cũng được phân công kiểm tra, thẩm định điều kiện ATTP, giám sát cam kết sản xuất an toàn của cơ sở trồng trọt, vùng trồng, cơ sở đóng gói và vận chuyển. Trường hợp thị trường nhập khẩu yêu cầu cấp chứng nhận nhà nước về ATTP, UBND cấp tỉnh chỉ định cơ quan kiểm tra theo quy định của Việt Nam và phù hợp với yêu cầu của phía nhập khẩu.
Sầu riêng tươi xuất khẩu phải được sản xuất, thu hoạch từ cơ sở trồng trọt, vùng trồng có mã số, đã được kiểm tra và giám sát. Sản phẩm phải được bảo quản, vận chuyển đúng quy định, được phân loại, đóng gói và ghi nhãn tại cơ sở đóng gói đạt tiêu chuẩn. Các cơ sở này cũng cần có tên trong danh sách được cơ quan thẩm quyền thị trường nhập khẩu công nhận nếu có yêu cầu.
Sản phẩm phải đáp ứng các yêu cầu ghi nhãn theo Nghị định 43/2017/NĐ-CP, Nghị định 111/2021/NĐ-CP và quy định riêng của từng thị trường. Đồng thời, phải đảm bảo giới hạn tồn dư kim loại nặng theo QCVN 8-2:2011/BYT và dư lượng thuốc bảo vệ thực vật theo Thông tư 50/2016/TT-BYT.
Nếu cơ quan thẩm quyền nước nhập khẩu yêu cầu chứng nhận ATTP, chủ hàng phải nộp hồ sơ tới cơ quan được UBND tỉnh phân công thực hiện theo Thông tư 44/2018/TT-BNNPTNT và Thông tư 12/2025/TT-BNNMT.
Nếu không yêu cầu cấp giấy chứng nhận nhưng có quy định về tiêu chuẩn, chủ hàng vẫn phải đăng ký và tuân thủ theo tiêu chuẩn đó. Nếu không có yêu cầu từ cơ quan nhập khẩu, chủ hàng thực hiện chứng nhận theo yêu cầu riêng của nhà nhập khẩu (nếu có).
Quy trình cũng nêu rõ trách nhiệm của thương nhân thương mại và cơ sở kiểm nghiệm trong việc bảo đảm truy xuất nguồn gốc, thu hồi sản phẩm không đạt chuẩn, và kiểm tra chất lượng khi cần.
Theo Hiệp hội Rau quả Việt Nam, quý I/2025, xuất khẩu sầu riêng diễn ra khá chậm, không tháng nào vượt 100 triệu USD. Tuy nhiên, từ tháng 4 trở đi, kim ngạch tăng vọt: tháng 4 vượt 100 triệu USD, tháng 5 đạt 204 triệu USD, và tháng 6 hơn 300 triệu USD, gần bằng tổng xuất khẩu của 5 tháng trước đó cộng lại.
Dự báo, tháng 7 sẽ đạt 350-400 triệu USD, đưa tổng kim ngạch 7 tháng đầu năm vượt mốc 1 tỷ USD. Với đà này, năm 2025, xuất khẩu sầu riêng được kỳ vọng vượt 2 tỷ USD - mức cao nhất từ trước đến nay, khẳng định vị thế của loại trái cây này trên thị trường thế giới.
Việc ban hành quy trình kiểm soát ATTP lần này được kỳ vọng sẽ tạo nền tảng pháp lý quan trọng, đảm bảo chất lượng, uy tín cho sầu riêng Việt Nam trên thị trường quốc tế, nhất là các thị trường xuất khẩu trọng điểm như Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, EU...
Thiên Bình