Băn khoăn nhãn phim 16+

5 giờ trướcBài gốc

“Tử chiến trên không” là một bộ phim được gắn nhãn 16+. Ảnh: ĐPCC

Trước đây, điện ảnh Việt thường bị cho là “an toàn”, khi đa phần các bộ phim né tránh yếu tố nhạy cảm để hướng tới khán giả đại chúng. Nhưng cùng với sự phát triển xã hội và nhu cầu thưởng thức đa dạng, việc phân loại phim theo độ tuổi đã trở thành yêu cầu tất yếu.

Nhãn 16+ được hiểu là tác phẩm có chứa chi tiết, hình ảnh hoặc thông điệp chưa phù hợp với trẻ em dưới 16 tuổi, từ cảnh bạo lực, tình cảm thân mật cho tới những vấn đề xã hội gai góc. Trên lý thuyết, hệ thống phân loại vừa giúp khán giả định vị nội dung, vừa giúp phụ huynh có cơ sở quản lý việc xem phim của con cái.

Với nhà làm phim, nhãn 16+ cũng mang ý nghĩa “giải tỏa áp lực”, cho phép sáng tạo tự do hơn. Tuy nhiên, điều này chỉ thực sự hiệu quả nếu đi kèm cơ chế kiểm soát chặt chẽ.

TS Trần Hữu Sơn - nhà nghiên cứu văn hóa, cho rằng: “Chúng ta không thể ngăn cản sự phát triển của nghệ thuật, nhưng nếu chỉ dán nhãn mà không có cơ chế kiểm soát thì hiệu quả bảo vệ công chúng là rất hạn chế. Quan trọng là phải coi phân loại phim như một hệ thống vận hành đồng bộ, từ quản lý nhà nước, rạp chiếu cho tới nhận thức của phụ huynh và chính khán giả trẻ.”

Ở góc độ sáng tạo, nhiều đạo diễn, biên kịch Việt Nam đã nỗ lực mang đến những góc nhìn đa dạng hơn về đời sống thông qua phim gắn nhãn 16+. Song, trách nhiệm xã hội vẫn cần được đặt song hành.

Thực tế quốc tế cho thấy, phân loại phim chỉ phát huy hiệu quả khi có sự phối hợp từ gia đình và nhà trường. Phụ huynh cần đồng hành, hướng dẫn con cái trước những nội dung chưa phù hợp, thay vì buông lỏng hoặc phó mặc cho rạp chiếu. Với giới trẻ, ý thức tự bảo vệ cũng cần được khuyến khích: một thiếu niên 15 tuổi có thể tò mò trước phim gắn nhãn 16+, nhưng nếu có nền tảng nhận thức tốt, các em sẽ biết đâu là giới hạn. Suy cho cùng, chính sự giáo dục và đồng hành từ gia đình, xã hội mới là “lá chắn” bền vững, hơn bất cứ quy định nào trên giấy tờ.

Ông Nguyễn Văn Tân - Phó Chủ tịch Hội Điện ảnh Việt Nam, cho rằng trách nhiệm của cơ quan quản lý không chỉ dừng ở việc dán nhãn, mà còn phải đi kèm giám sát việc thực thi. Việc rạp chiếu buộc phải kiểm tra giấy tờ tùy thân của khán giả khi mua vé cần được áp dụng đồng bộ, chặt chẽ.

Theo ông Tân, cần đẩy mạnh truyền thông để nâng cao nhận thức xã hội về ý nghĩa của nhãn phân loại. Nếu công chúng chỉ coi nhãn 16+ như một “chiêu câu khách”, công cụ bảo vệ sẽ bị bóp méo. Ngược lại, nếu được hiểu đúng, nhãn phim có thể trở thành một chuẩn mực văn minh, giúp cân bằng giữa tự do sáng tạo và an toàn văn hóa.

Điện ảnh vừa là nghệ thuật, vừa là sản phẩm giải trí. Nhà làm phim có quyền sáng tạo, nhưng đi cùng với đó là trách nhiệm xã hội. Công chúng có quyền được bảo vệ, song cũng cần cơ hội tiếp cận những giá trị nghệ thuật đa dạng. Vấn đề đặt ra không phải là “có nên có phim 16+ hay không”, mà là làm thế nào để loại phim này tồn tại một cách văn minh.

“Điện ảnh có thể mở ra những cánh cửa mới về nhận thức, nhưng nếu không đi cùng với trách nhiệm, những cánh cửa ấy cũng có thể dẫn đến ngõ cụt. Người nghệ sĩ cần ý thức rằng khán giả, đặc biệt là thế hệ trẻ, đang học từ họ cách nhìn nhận cuộc sống” - ông Tân nhấn mạnh.

Nhãn 16+ vì thế không phải là “tấm vé thông hành” để nhà làm phim tự do vô biên, cũng không phải là “lá bùa hộ mệnh” để khán giả yên tâm bước vào rạp. Đó chỉ là một công cụ, và công cụ ấy chỉ phát huy tác dụng khi cả hệ thống cùng vận hành: từ quản lý, nghệ sĩ, rạp chiếu, phụ huynh cho đến chính khán giả trẻ.

Một nền điện ảnh trưởng thành là nền điện ảnh biết cân bằng giữa sáng tạo và trách nhiệm. Trong câu chuyện phim 16+, trách nhiệm với công chúng chính là thước đo để nghệ thuật không dừng ở mức “gây chú ý”, mà thực sự góp phần định hình giá trị văn hóa – xã hội.

Văn Thanh

Nguồn Đại Đoàn Kết : https://daidoanket.vn/ban-khoan-nhan-phim-16.html