Tập đoàn ByteDance (Trung Quốc) dự kiến sẽ nhận được phí bản quyền từ toàn bộ doanh thu tạo ra nhờ việc cung cấp thuật toán cho thực thể vận hành TikTok tại Mỹ, cũng như phần lợi nhuận tương ứng với tỷ lệ cổ phần còn nắm giữ, nguồn tin của Bloomberg cho biết.
Nhìn chung, ByteDance có thể sẽ thu về 50% hoặc hơn tổng lợi nhuận từ hoạt động của TikTok tại Mỹ sau khi các chủ sở hữu mới tiếp quản ứng dụng video ngắn này, theo những nguồn tin này.
ByteDance, TikTok và Nhà Trắng đều không phản hồi khi được đề nghị bình luận.
ByteDance nhiều khả năng sẽ nhận được 50% lợi nhuận từ TikTok ở Mỹ dù bán phần lớn quyền sở hữu ứng dụng này cho các nhà đầu tư Mỹ - Ảnh: Bloomberg
Thỏa thuận chia sẻ lợi nhuận là diễn biến mới nhất liên quan đến việc mua và bán TikTok ở Mỹ. Khi còn làm Tổng thống Mỹ, ông Joe Biden vào tháng 4.2024 đã ký lệnh hành pháp yêu cầu ByteDance thoái vốn khỏi TikTok tại Mỹ hoặc đối mặt với việc ứng dụng chia sẻ video ngắn này bị đóng cửa.
Từ khi quay lại Nhà Trắng hồi tháng 1.2025, ông Trump liên tục lùi thời hạn cấm TikTok và đàm phán một giải pháp để ứng dụng này tiếp tục hoạt động tại Mỹ. Trump nhiều lần nhấn mạnh rằng sự ủng hộ của giới trẻ trên TikTok giúp ông giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024.
Tuần trước, Tổng thống Trump đã điện đàm với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình về thỏa thuận này và phía Mỹ nói rằng hai nhà lãnh đạo đã đạt được sự đồng thuận liên quan thương vụ TikTok. Tuy nhiên, Trung Quốc từ chối xác nhận và các điều khoản giao dịch vẫn chưa được chốt lại.
Vì sao giá bán TikTok ở Mỹ thấp bất ngờ?
Hôm 25.9, Phó tổng thống Mỹ JD Vance làm tình hình thêm mơ hồ khi cho biết giá bán TikTok ở Mỹ sẽ vào khoảng 14 tỉ USD, thấp hơn nhiều so với mức 35-40 tỉ USD mà giới phân tích dự đoán.
Thỏa thuận chia sẻ lợi nhuận có thể là lý do giải thích sự chênh lệch này. Theo đề xuất hiện tại, TikTok ở Mỹ sẽ trả cho ByteDance một khoản phí bản quyền lớn trên doanh thu thu được nhờ sử dụng thuật toán - công nghệ cốt lõi khiến ứng dụng này gây nghiện. Một trong những nguồn tin cho biết ByteDance có thể nhận 20% doanh thu tăng thêm (doanh thu phát sinh từ việc dùng thuật toán). Theo điều khoản đó, ví dụ nếu TikTok ở Mỹ đạt doanh thu 20 tỉ USD, ByteDance có thể thu tới 4 tỉ USD.
Ngoài ra, ByteDance sẽ nhận khoảng 20% lợi nhuận từ phần doanh thu còn lại, tương ứng tỷ lệ cổ phần mà tập đoàn Trung Quốc được giữ lại. Liên danh do Mỹ hậu thuẫn, nhiều khả năng gồm Oracle, Silver Lake Management, MGX (UAE) cùng các nhà đầu tư hiện hữu, sẽ chia phần lợi nhuận còn lại. Nhóm này được kỳ vọng sẽ nắm khoảng 80% hoạt động TikTok ở Mỹ.
Cách phân chia lợi nhuận trong liên doanh mới cho thấy lý do tại sao có khoảng cách lớn giữa mức định giá TikTok ở Mỹ của nhiều nhà phân tích và con số mà chính quyền Trump đưa ra.
Ashwin Binwani, nhà sáng lập Alpha Binwani Capital (không nắm giữ cổ phần ByteDance), nhận định mức giá 14 tỉ USD “có thể là thương vụ thâu tóm công nghệ bị định giá thấp nhất trong thập kỷ”. Ông ước tính con số trên chỉ bằng khoảng 1/3 giá trị thực của TikTok ở Mỹ.
“Xét theo mọi chỉ số tài chính lớn và so sánh với các đối thủ, mức giá này cực kỳ chênh lệch so với thực tế”, Ashwin Binwani nhấn mạnh.
Ông JD Vance cũng cho biết chính những người mua TikTok ở Mỹ sẽ quyết định số tiền phải trả. Hiện chưa rõ ByteDance và liên danh mua lại TikTok ở Mỹ đã tiến gần đến việc chốt điều khoản hay chưa.
Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington phản hồi các bình luận mới nhất của ông Trump bằng cách lặp lại tuyên bố trước đó về vấn đề này: “Phía Mỹ cần cung cấp một môi trường cởi mở, công bằng và không phân biệt đối xử cho các nhà đầu tư Trung Quốc”.
Trung Quốc im lặng sau khi ông Trump ký lệnh hành pháp về TikTok
Sau khi Tổng thống Trump ký lệnh hành pháp, tuyên bố kế hoạch bán TikTok tại Mỹ cho các nhà đầu tư Mỹ và toàn cầu sẽ đáp ứng yêu cầu an ninh quốc gia được quy định trong luật năm 2024, phía Trung Quốc vẫn giữ im lặng.
Truyền thông nhà nước Trung Quốc không đề cập gì đến thỏa thuận, trong khi thảo luận trên mạng xã hội cũng rất hạn chế. Một tài khoản Weibo liên kết với nhà nước dẫn lời một giáo sư Đại học Phúc Đán, mô tả thỏa thuận là “giải pháp đôi bên cùng có lợi” cho cả hai quốc gia.
Trong lễ ký lệnh hành pháp về thỏa thuận TikTok, Tổng thống Trump nói rằng ông đã “nhận được sự đồng ý” từ Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Song không có đại diện nào của ByteDance có mặt tại lễ ký lệnh.
Trong khi đó, một số chi tiết của thỏa thuận vẫn chưa rõ ràng. Hôm 26.9, hãng truyền thông LastPost (Trung Quốc) đưa tin hoạt động của TikTok ở Mỹ sẽ được chia thành hai công ty, trích dẫn các nguồn tin giấu tên.
Một công ty liên doanh mới, được nêu trong sắc lệnh hành pháp của ông Trump hôm 25.9, sẽ giám sát hoạt động kinh doanh, dữ liệu và thuật toán của TikTok ở Mỹ, còn ByteDance sẽ giữ lại chưa đến 20% cổ phần.
Theo lệnh hành pháp, điều này sẽ đáp ứng yêu cầu của luật an ninh quốc gia Mỹ, vốn bắt buộc ByteDance phải thoái vốn khỏi hoạt động TikTok ở Mỹ hoặc đối mặt với lệnh cấm ứng dụng.
ByteDance sẽ thành lập một công ty Mỹ mới chịu trách nhiệm về thương mại điện tử, quảng cáo thương hiệu và quản lý quan hệ với các hoạt động quốc tế của TikTok, LastPost đưa tin, dẫn nguồn ẩn danh.
Số phận của TikTok tại Mỹ từ lâu đã ở thế bấp bênh, khi các nhà làm luật thuộc cả đảng Cộng hòa và Dân chủ đều cảnh báo Trung Quốc có thể tiếp cận dữ liệu nhạy cảm hoặc sử dụng TikTok để tác động dư luận.
Hiện có 1/5 người trưởng thành ở Mỹ thường xuyên nhận tin tức từ TikTok, tăng từ mức chỉ 3% vào năm 2020, theo khảo sát của hãng Pew Research được công bố hôm 26.9.
Đầu năm nay, Tòa án Tối cao Mỹ đã giữ nguyên đạo luật cấm TikTok trừ khi ByteDance thoái vốn. Thời hạn ban đầu là tháng 1, nhưng ông Trump, thông qua các lệnh hành pháp, nhiều lần gia hạn thời hạn trong khi tìm kiếm một thỏa thuận.
Đầu tháng 9, Tổng thống Trump lần đầu tiên cho biết ông Tập Cận Bình đã phê chuẩn đề xuất liên quan đến TikTok sau cuộc điện đàm kéo dài gần hai giờ với nhà lãnh đạo Trung Quốc. Tuy nhiên, thông báo từ phía Trung Quốc dường như lại kể một câu chuyện hơi khác.
Chủ tịch Tập Cận Bình nói rằng chính phủ Trung Quốc sẽ “hoan nghênh việc các cuộc đàm phán thương mại mang tính xây dựng, phù hợp với các quy tắc thị trường, dẫn đến một giải pháp tuân thủ luật pháp và quy định của Trung Quốc, đồng thời tính đến lợi ích của cả hai bên”.
Ông Tập Cận Bình cũng kêu gọi Mỹ “tránh áp đặt các hạn chế thương mại đơn phương và cung cấp một môi trường cởi mở, công bằng, không phân biệt đối xử cho các nhà đầu tư Trung Quốc”.
Các cuộc đàm phán mới nhất về TikTok diễn ra trong bối cảnh thảo luận thương mại rộng hơn giữa hai siêu cường, với kỳ vọng ứng dụng này có thể được sử dụng như một quân bài đàm phán.
Tuy nhiên, một số chuyên gia gần đây nói với CNBC rằng Trung Quốc hầu như không có động lực nào để cho phép ByteDance thoái vốn khỏi TikTok ở Mỹ.
Một thỏa thuận tiềm năng cũng có thể đối mặt với các thách thức pháp lý ở Mỹ nếu mâu thuẫn với điều khoản thoái vốn dành cho ByteDance đã được quy định trong luật “bán hoặc cấm TikTok” mà Tòa án Tối cao phê chuẩn vào tháng 1.
Phát biểu trên CNBC hôm 26.9, chuyên gia phân tích James Sullivan thuộc ngân hàng JP Morgan cho rằng thỏa thuận TikTok mà ông Trump đề xuất thiếu thông tin về việc ai sẽ kiểm soát thuật toán, khiến những lo ngại an ninh quốc gia vẫn còn bỏ ngỏ.
Sơn Vân