Tòa phúc thẩm Mỹ ra phán quyết cho phép bang Florida thực thi luật cấm công dân Trung Quốc mua bất động sản. Ảnh: Guancha.
Tòa bác kháng cáo, cho rằng nguyên đơn không có tư cách khởi kiện
Vào tháng 5/2023, bang Florida đã thông qua Dự luật SB 264, cấm công dân Trung Quốc mua đất và bất động sản tại tiểu bang này với lý do "an ninh quốc gia". Một số công dân Trung Quốc cư trú tại Florida đã kiện chính quyền tiểu bang, cáo buộc động thái này đã "phân biệt đối xử trong việc mua nhà". Sau khi thua kiện tại tòa án quận năm ngoái, vào cuối tháng 8/2025 các nguyên đơn đã kháng cáo và ngày 4/11, một tòa phúc thẩm đã bác bỏ đơn kháng cáo của họ.
Phán quyết với tỷ lệ 2/1 (hai thẩm phán tán thành và một phản đối) đã bác bỏ lập luận cho rằng luật này vi phạm luật liên bang và mang tính kỳ thị người gốc Á. Phán quyết này có thể mở đường để các bang khác thúc đẩy trở lại những đạo luật “quyền sở hữu đất đối với người nước ngoài” từng phổ biến vào đầu thế kỷ 20, nhưng sau đó bị dỡ bỏ do yếu tố phân biệt chủng tộc. Hiện đã có hơn 30 bang thông qua hoặc đang xem xét các dự luật hạn chế người nước ngoài — đặc biệt là công dân các quốc gia được xem là “nhạy cảm” — mua bất động sản tại Mỹ.
Thống đốc bang Florida DeSantis ký Luật SB 264 cấm công dân Trung Quốc mua đất và bất động sản tại tiểu bang này, tháng 5/2023. Ảnh: Creaders.
Vụ kiện do Liên đoàn Tự do Dân sự Mỹ (ACLU) đại diện cho 4 công dân Trung Quốc sinh sống tại Florida nhiều năm. Họ lập luận rằng luật được bang này thông qua năm 2023 đã vi phạm Hiến pháp và luật liên bang về quản lý đầu tư nước ngoài, đồng thời phân biệt đối xử với cư dân gốc Trung Quốc và gốc Á.
Tuy nhiên, tòa phúc thẩm ở Atlanta phán quyết rằng 4 nguyên đơn “không có tư cách pháp lý” để khởi kiện, bởi đạo luật chỉ áp dụng cho những người “có nơi cư trú thường xuyên tại Trung Quốc”, trong khi cả 4 người này đều đã định cư tại Florida.
Tòa cũng bác bỏ lập luận cho rằng đạo luật xung đột với Luật Hiện đại hóa giám sát đầu tư nước ngoài (FIRRMA), cho rằng mục tiêu chính của luật xuất phát từ cân nhắc an ninh quốc gia.
Thẩm phán Robert Luck viết trong ý kiến đa số tán thành: “Các yếu tố về an ninh quốc gia, an toàn cộng đồng, an ninh đất đai và an ninh lương thực là cơ sở thúc đẩy việc ban hành đạo luật này”.
Robert Luck và thẩm phán Barbara Lagoa cùng được cựu Tổng thống Donald Trump bổ nhiệm, và trước đó đều từng phục vụ tại Tòa án Tối cao bang Florida theo đề cử của Thống đốc Ron DeSantis.
Thống đốc bang Florida Ron DeSantis. Ảnh: AFP.
Nội dung chính của luật SB 264 và bối cảnh chính trị
Luật SB 264 quy định những người có nơi cư trú thường xuyên tại Trung Quốc, nhưng không phải là công dân hay thường trú nhân Mỹ, bị cấm mua đất đai hoặc bất động sản tại Florida.
Tuy vậy, người có visa không phải du lịch hoặc người đã được cấp quy chế tị nạn vẫn được phép mua một bất động sản để ở, diện tích tối đa hai mẫu Anh và phải cách các cơ sở quân sự ít nhất 8 km.
Khi ký ban hành Luật SB 264 năm 2023, Thống đốc DeSantis tuyên bố luật sẽ giúp “ngăn chặn tầm ảnh hưởng của Trung Quốc”. Trước đó, một hội đồng khác thuộc Tòa phúc thẩm khu vực số 11 từng tạm đình chỉ thi hành đạo luật trong thời gian chờ kết quả kháng cáo.
Thẩm phán Charles Wilson, người do cựu Tổng thống của đảng Dân chủ Bill Clinton bổ nhiệm trước đây, đưa ra ý kiến bất đồng, cho rằng việc giám sát đầu tư nước ngoài là “thẩm quyền điển hình của chính phủ liên bang”. Ông lập luận rằng Luật SB 264 của Florida xung đột với luật liên bang và do đó phải bị vô hiệu theo nguyên tắc “ưu tiên luật liên bang”.
Cho đến hiện tại, văn phòng Tổng chưởng lý bang Florida và ACLU (Liên đoàn Tự do dân sự Mỹ) chưa đưa ra bình luận.
Trong bối cảnh căng thẳng Trung – Mỹ kéo dài, ngày càng nhiều bang tại Mỹ thúc đẩy các luật hạn chế người nước ngoài mua đất, gây tranh luận gay gắt giữa các nhóm ủng hộ — coi đây là biện pháp bảo vệ an ninh — và các nhóm phản đối — cho rằng luật có xu hướng chính trị hóa và kỳ thị chủng tộc.
Biểu tình phản đối Luật SB 264 tại Florida. Ảnh: Guancha.
Những ý kiến phản đối
Reuters đưa tin, cho rằng động thái này có thể mở đường cho Florida cấm công dân Trung Quốc mua bất động sản và đất đai. Tờ South China Morning Post lưu ý rằng kết quả này có thể khuyến khích các tiểu bang khác áp dụng luật tương tự. Những người chỉ trích lo ngại rằng "Đạo luật Đất đai của người nước ngoài", vốn hạn chế quyền sở hữu tài sản của công dân Trung Quốc và Nhật Bản vào đầu thế kỷ 20, có thể được khôi phục sau một thế kỷ. Theo các báo cáo, các nhà lập pháp tại hơn 30 tiểu bang của Mỹ đã đưa ra hoặc thông qua các dự luật hạn chế quyền sở hữu bất động sản của người nước ngoài.
Cùng ngày 4/11, các nhóm người Mỹ gốc Á đã lên án phán quyết của tòa phúc thẩm. Clay Zhu, chủ tịch Liên minh Bảo vệ pháp lý người Mỹ gốc Hoa, tuyên bố: "Luật SB 264 rõ ràng phân biệt đối xử với người nhập cư Trung Quốc và có tác động tiêu cực hơn đối với người Mỹ gốc Á ở Florida, những người chỉ đơn giản muốn mua nhà".
"Luật SB 264 không chỉ vi hiến mà còn gợi nhớ đến Đạo luật Đất đai của người nước ngoài vốn đã bị mất uy tín", Bethany Li, giám đốc điều hành của Quỹ Giáo dục và Bảo vệ pháp lý người Mỹ gốc Á, nói. "Những luật này cho nhiều thế hệ người Mỹ gốc Á biết rằng đất nước này không phải là nhà của họ... Nhưng cộng đồng của chúng tôi đã tồn tại, vẫn sẽ tồn tại. Chúng tôi sẽ tiếp tục đấu tranh cho phẩm giá và sự thuộc về mà chúng tôi xứng đáng được hưởng".
Theo Guancha, Creaders
Thu Thủy