Ảnh minh họa.
Hiện tại, các công ty như Kinh Đô, Như Lan, Orion, Bibica… đã công bố các bộ sưu tập bánh trung thu 2025 với các hộp quà cao cấp có giá từ 250.000 - 500.000 đồng, thậm chí có hộp bánh trị giá 2 triệu đồng/hộp, hướng đến nhiều phân khúc chi tiêu, khách hàng doanh nghiệp và quà tặng gia đình….
Các doanh nghiệp cũng mở rộng kênh phân phối, kết hợp song song giữa truyền thống và hiện đại. Ngoài hệ thống bán lẻ truyền thống, bánh Trung thu năm nay còn được bán mạnh qua các sàn thương mại điện tử như: Shopee, TikTok Shop… với các buổi live stream từ KOLs/KOCs - xu hướng từng đem lại doanh thu đột phá trong các mùa lễ trước.
Tuy nhiên, ở một phân khúc khác, bánh Trung thu "handmade" đang chứng kiến sự siết chặt quản lý của các sàn thương mại điện tử. Bà Nguyễn Thị Hồng Minh, Chủ tịch Hiệp hội Thực phẩm minh bạch cho biết: “Người tiêu dùng thường tin rằng thực phẩm nhà làm ít hóa chất hơn, nhưng thực tế nếu không kiểm soát, đây lại là nhóm thực phẩm có nguy cơ cao nhiễm khuẩn, lẫn tạp chất do quy trình sản xuất không đảm bảo vệ sinh”.
Theo bà Minh, nhiều cơ sở sản xuất nhỏ lẻ vẫn sử dụng các chất tạo màu, tạo mùi không rõ nguồn gốc, hoặc thậm chí dùng hàn the trong nhân bánh. “Làm thực phẩm để bán, dù quy mô nhỏ cũng phải tuân thủ tối thiểu ba yếu tố: Vệ sinh, bảo quản, truy xuất nguồn gốc. Không thể bán bằng niềm tin mãi được”, bà Hồng Minh nhấn mạnh.
Thực tế, theo ghi nhận của phóng viên, trong khi các cửa hàng, siêu thị chỉ mới rục rịch bày bán bánh Trung thu có thương hiệu, thì ở các trang mạng, chợ “online” đã rầm rộ quảng cáo bánh Trung thu đa dạng hương vị, màu sắc, với giá cạnh tranh chỉ từ 15.000 đồng đến hơn 200.000 đồng. Việc "tung" bánh sớm chính là chiến lược quảng bá, xây dựng thương hiệu cá nhân của các cửa hàng bánh nhỏ nhằm giữ chân khách quen, thu hút thêm đơn mới.
Điều đáng lo ngại, đa số bánh được rao bán dưới dạng “3 không”: không nhãn mác, không thương hiệu, không hạn sử dụng. Vào 1 tài khoản bán bánh Trung thu với hơn 20.000 lượt theo dõi, các bài đăng luôn khẳng định “bánh do nhà làm với kinh nghiệm hơn 20 năm”, ngoài nhân bào ngư, gà quay, thập cẩm, cũng làm nhân trân châu, mochi, khách hàng thích nhân gì chỉ cần đặt trước vài ngày.
Một tiệm bánh khác trên mạng xã hội Facebook mang tên N.B. quảng bá dòng sản phẩm "bánh healthy" với lời cam kết chắc nịch: "Bánh được làm mới mỗi ngày". Nguyên liệu được giới thiệu là gồm: đường tảo Nhật, mật ong hoa cà phê và màu thực phẩm chiết xuất từ rau củ tự nhiên... Thậm chí, tiệm còn giới thiệu dòng bánh mini nhỏ hơn loại thông thường, giúp người tiêu dùng "nếm được nhiều vị mà không bị ngấy".
Cả trên mạng xã hội lẫn các sàn thương mại điện tử, phần lớn các loại bánh trung thu "nhà làm" không có nhãn mác cụ thể, không có tem kiểm định vệ sinh, đặc biệt là không công khai nguồn gốc nguyên liệu. Một số sản phẩm được đóng gói sơ sài bằng giấy nến, kèm theo mẩu ghi chú viết tay. Không ít người làm bánh thừa nhận chỉ sản xuất theo mùa để kiếm thêm thu nhập, làm theo đơn đặt hàng, không có công thức cố định...
Tại tọa đàm "Chống hàng giả, hàng gian - Làm sạch thị trường, bảo vệ niềm tin" mới đây, PGS. TS. Phạm Khánh Phong Lan, Phạm Khánh Phong Lan, Giám đốc Sở An toàn thực phẩm TP.HCM cho biết, đơn vị đã có kế hoạch phòng ngừa ngộ độc thực phẩm dịp Tết Trung thu sắp tới.
Cụ thể, Sở sẽ lập các đoàn kiểm tra (thay thế những đoàn thanh tra trước đây) để tiến hành làm việc, giám sát hoạt động các cơ sở sản xuất bánh trung thu. Cơ quan chức năng sẽ đặc biệt lưu ý bánh trung thu sản xuất nhỏ lẻ và bánh “nhà làm”, bởi loại bánh sản xuất theo diện này được đánh giá có nguy cơ rất lớn về an toàn thực phẩm.
Bà Phạm Khánh Phong Lan cho biết từng có cơ sở buổi sáng được lên truyền thông giới thiệu "bánh Trung thu nhà làm ngon, bán nhiều" buổi chiều đoàn liên ngành an toàn thực phẩm đến kiểm tra rồi bị phạt 23 triệu đồng. "Trên mạng xã hội không khó để bắt gặp các lời quảng cáo về bánh Trung thu với đủ lời hoa mĩ như: ngon, bổ, rẻ, đẹp… nhưng hầu hết các cơ sở sản xuất này đều ngơ ngác khi đoàn kiểm tra đến vì không có bất kỳ cơ sở gì để chứng minh cho chất lượng sản phẩm”.
Bà Phạm Khánh Phong Lan nhấn mạnh: "Tôi xin nói thẳng rằng, bánh nhà làm thì để nhà ăn, còn nếu muốn bán ra thị trường thì bắt buộc phải tuân thủ đầy đủ các quy định, từ hóa đơn chứng minh nguồn gốc nguyên liệu đầu vào, giấy khám sức khỏe của người trực tiếp chế biến, cho đến đảm bảo không để người mắc bệnh truyền nhiễm tham gia sản xuất thực phẩm. Việc bán bánh trung thu không có giấy tờ, không đảm bảo điều kiện an toàn thực phẩm chắc chắn sẽ bị xử lý nghiêm”.
“Người dân muốn xài thực phẩm sạch hãy vào những cơ sở được cấp phép hợp lệ, kiểm tra xem sản phẩm có làm thủ tục tự công bố chưa. Đừng bao giờ tin tưởng lời cam đoan, cam kết “miệng” mà hãy yêu cầu người bán cung cấp các loại giấy tờ liên quan,” bà Phạm Khánh Phong Lan thẳng thắn nói. “Và nếu có thắc mắc, nghi ngờ hãy báo về các cơ quan chức năng, hoặc khiếu nại tố cáo khi cần thiết, để chúng tôi có thêm thông tin quản lý thị trường thật tốt".
Các chuyên gia cho biết, có rất nhiều tiêu chí vệ sinh an toàn thực phẩm cho một quy trình từ sản xuất bánh Trung thu như nguyên liệu, chất phụ gia, máy móc, thiết bị, nhà xưởng, môi trường… Nếu chỉ 1 khâu trong quy trình sản xuất bị “hỏng” thì việc nhiễm khuẩn rất dễ xảy ra.
Các loại độc tố tự nhiên được sản sinh bởi một số loại nấm mốc trong điều kiện ấm và ẩm, gây ảnh hưởng đến chất lượng thực phẩm, đặc biệt là thực phẩm làm từ ngũ cốc, bột mì, nguyên liệu sử dụng trong bánh trung thu. Chưa kể đến thời hạn sử dụng của bánh phụ thuộc vào nhiều yếu tố và cách bảo quản khác nhau.
Thế nên, nhằm đảm bảo sức khỏe của chính mình và người thân, trước khi chọn lựa thực phẩm sử dụng, nhất là bánh trung thu, mọi người nên ưu tiên bánh có nguồn gốc rõ ràng, xem thành phần dinh dưỡng, hạn sử dụng dài, bảo quản bánh đúng cách. Không mua hàng trôi nổi, không nhãn mác, nếu bánh bị bể, hỏng, có mùi lạ, bao bì bị rách, bám dầu… tuyệt đối không sử dụng bởi nguy cơ ngộ độc cao.
Tuệ Mỹ