Gây ra các loại hình thiên tai nguy hiểm nhất
Tối 26/9, bão Bualoi vượt qua miền Trung Philippines để vào Việt Nam. Với tốc độ di chuyển lên tới 35-40km/h (nhanh gấp đôi các cơn bão thông thường), ngay từ 27/9, mưa lớn đã bắt đầu xuất hiện ở khu vực từ Quảng Ngãi đến Thanh Hóa, mở đầu cho một tổ hợp thiên tai đặc biệt nguy hiểm và khốc liệt từ cơn bão này.
Đây là cơn bão có gió mạnh nhất trên diện rộng nhất từ đầu năm nay. Số liệu thống kế của Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia cho thấy, hoàn lưu gió bão mạnh từ cấp 6 trở lên trải dài 11/21 tỉnh ven biển, trong đó khu vực có gió mạnh từ cấp 8 trải dài suốt từ Ninh Bình đến Quảng Trị.
Nam Hà Tĩnh-Bắc Quảng Trị, nơi tâm bão đổ bộ qua, gió mạnh phổ biến ở cấp 10-11, giật cấp 13-14, là cấp gió mạnh nhất đổ bộ nhiều năm qua ở miền Trung.
Một yếu tố nguy hiểm khác là thời gian lưu bão trên đất liền kéo dài các tỉnh Nghệ An-Bắc Quảng Trị kéo dài hiếm thấy. Từ khoảng 22h ngày 28/9, vùng tâm bão bắt đầu đổ bộ đất liền Bắc Quảng Trị - Hà Tĩnh, đến 10h sáng 29/9, tâm bão vẫn trên đất liền Nghệ An, cường độ cũng suy yếu rất chậm. Điều này khiến sức phá hủy của bão gia tăng và kéo dài.
Bão Bualoi gây ngập lụt diện rộng ở Thanh Hóa đến Hà Tĩnh và khu vực vùng núi Bắc Bộ.
Bão Bualoi cũng gây mưa rất lớn trên diện rất rộng, bao trùm từ Quảng Ngãi đến miền Bắc nước ta, từ đồng bằng đến trung du, miền núi.
Tính đến 7h sáng nay 30/9, miền núi phía Bắc và khu vực Thanh Hóa - Huế mưa phổ biến từ 200-400mm, có nơi trên 600mm.
Một số trạm mưa lớn hơn như Tà Si Láng (Lào Cai) 626mm, Xuân Bình (Thanh Hóa) 753mm, Thanh Lâm (Thanh Hóa) 670mm, Yên Thượng (Nghệ An) 637mm, Hủa Na (Nghệ An) 627mm, Bạch Mã (Huế) 855mm, Quan Tượng Đài (Huế) 695mm.
Mưa lớn kéo dài đã khiến lũ đặc biệt lớn xuất hiện trên nhiều hệ thống sông miền Bắc. Lúc 7h sáng nay, sông Thao tại trạm Yên Bái đã lên trên báo động (BĐ) 3 là 2,28m, sông Mã tại Giàng lên trên BĐ3 là 0,4m. Các hệ thống sông Cả, sông Lô, sông Lục Nam đều lên cao từ BĐ1-BĐ2 và trên BĐ2.
Do mưa lớn tiếp tục nên ngày và tối nay, lũ trên sông Thao, sông Mã lên trên mức BĐ3, sông Cả, sông Lục Nam lên trên BĐ2. Sông Lô, sông Cầu, sông Thương (Bắc Ninh), hạ lưu sông La lũ tiếp tục lên trong ngày và đêm nay. Lũ sông lên nhanh khiến nhiều vùng bị ngập sâu, cô lập.
Đặc biệt, lốc xoáy xuất hiện ở nhiều tỉnh đồng bằng Bắc Bộ, gây ra thiệt hại đặc biệt lớn, Ninh Bình có 33 người thương vong do lốc xoáy, Hưng Yên 11 người. Loại hình thiên tai tiềm ẩn yếu tố bất ngờ, không thể dự báo trước đang trở thành nỗi ám ảnh của người dân.
Lốc xoáy gây thiệt hại nghiêm trọng về người tại Ninh Bình và Hưng Yên. Trong ảnh lốc xoáy tàn phá tại Ninh Bình vào sáng 29/9.
Sạt lở đất, lũ quét cũng đang là mối lo ngại lớn. Lạng Sơn và Sơn La, mỗi tỉnh ghi nhận 1 trường hợp tử vong do sạt lở đất. Cũng giống như lốc xoáy, loại hình thiên tai này không thể dự báo trước, thường để lại hậu quả đặc biệt tang thương về người, như sự cố xảy ra tại làng Nủ (Lào Cai) trong trận bão Yagi năm 2024.
124 người thương vong, mất tích, tăng 10 người so với hôm qua
Báo cáo đến 7h sáng nay cho thấy, Bão Bualoi đã khiến 19 người thiệt mạng, 13 người mất tích, 92 người bị thương và 8 người bị mất liên lạc. Con số thống kê tăng lên 10 người bị thương so với số liệu vào đêm qua.
Bão cũng khiến 122.874 nhà hư hỏng, tốc mái, khoảng 3.371 nhà ngập, 1.426 hộ vẫn bị cô lập, chia cắt tại Hà Tĩnh. Bão cũng gây thiệt hại 22.578 ha lúa và hoa màu, 1769ha thủy sản.
Bão Bualoi cũng gây ra 15 sự cố đê điều tại các địa phương Ninh Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh và Quảng Trị, làm ngập lụt, ách tắc giao thông tại 163 điểm ngầm tràn trên các tuyến Quốc lộ tại Sơn La, Thanh Hóa, Hà Tĩnh, Quảng Trị, Đà Nẵng, đồng thời ngập, sạt lở một số tuyến đường tỉnh lộ và giao thông nông thôn.
Hơn 120.000 nhà ở, công trình bị tốc mái, hư hại do bão. Trong ảnh là công trình bị tốc mái tại Hà Tĩnh, địa phương bão đổ bộ trực tiếp.
Hệ thống điện cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng khi 5.590 cột điện bị gãy, đổ, tập trung tại Ninh Bình, Nghệ An, Hà Tĩnh. Sáng nay, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Trị vẫn mất điện diện rộng. Ngoài ra, hơn 51.00 cây xanh bị gãy đổ, chủ yếu ở Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh.
Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia nhận định, bão đã qua nhưng tình hình mưa lũ tại miền Bắc và Thanh Hóa, Nghệ An vẫn diễn biến phức tạp, do mưa lớn sau bão còn kéo dài hết đêm nay.
Cơ quan này nhận định, đây là một trong những đợt thiên tai nghiêm trọng, khốc liệt, xảy ra gần như đồng thời các loại hình thiên tai đặc biệt nguy hiểm gồm bão rất mạnh, lũ lớn, đặc biệt lớn, lũ quét, sạt lở đất, ngập lụt diện rộng. Tác động của bão bao trùm từ khu vực vùng biển đến đồng bằng, trung du và miền núi với thiệt hại vô cùng nặng nề.
Nguyễn Hoài