Bão Bualoi và bài học về khả năng chống chịu đô thị ở Hà Nội

2 giờ trướcBài gốc

Sáng hôm qua, nhiều người ở Hà Nội thức dậy trong tiếng mưa rào nặng hạt. Tưởng chỉ là một cơn mưa bình thường, không ít người vẫn đùa vui trên mạng xã hội về cái tên “bão Bualoi” nghe có vẻ… kỳ lạ.

Suốt ngày 30/9, mưa rả rích không dứt. Thế rồi, nước mưa len lỏi vào từng con ngõ nhỏ, tràn lên mặt đường ở hàng loạt tuyến phố: Nguyễn Xiển – Khuất Duy Tiến, Thái Hà, Cổ Linh, Ngọc Lâm, Lê Quang Đạo… Nhiều tuyến phố biến thành sông; giao thông rối loạn; người đi làm bị kẹt hàng giờ, nhiều tiểu thương không thể bán hàng, nhiều học sinh phải ở lại trường vì phụ huynh không thể tiếp cận.

Chiều tối, đường Giải Phóng, vành đai 3, Nguyễn Xiển… tắc nghẽn kéo dài, ô tô “chết máy”, xe máy dắt bộ bì bõm giữa dòng nước.

Người dân Hà Nội vật lộn với "biển nước" ngày 30/9.

Thực tế, đây không phải là trận mưa lớn và cũng không phải lần đâu Hà Nội bị ngập úng. Dù không đổ bộ trực tiếp, nhưng hoàn lưu của bão Bualoi - bão số 10, đã khiến hệ thống đô thị Hà Nội bộc lộ những điểm yếu. Và như một vòng quen thuộc, cứ mưa to kéo dài là thành phố lại: ngập úng, ùn tắc, tê liệt.

Thời gian qua Hà Nội đã có nhiều nỗ lực tìm giải pháp chống ngập úng, như: Cải tạo, nâng cấp hệ thống thoát nước; có các hồ điều hòa như Linh Đàm, Yên Sở, Đống Đa; có các trạm bơm tiêu úng Yên Sở, Yên Nghĩa; ứng dụng công nghệ cảnh báo ngập; có định hướng quy hoạch đô thị gắn với phòng chống thiên tai… Nhưng mỗi khi mưa lớn, những “đô thị kiểu mẫu” vẫn chìm trong nước, ô tô vẫn ngập tới nửa thân xe... Câu hỏi đặt ra là: Các giải pháp đưa ra đã phù hợp chưa? Hệ thống đó đã được vận hành đúng cách hay chưa? Và liệu đã có sự kết nối và phối hợp hiệu quả giữa các hạ tầng này?

Mưa bão là yếu tố tự nhiên, con người không thể kiểm soát. Bởi thế một đô thị hiện đại, thông minh phải là một đô thị có khả năng thích ứng, phục hồi nhanh và giảm thiểu thiệt hại do thiên tai. Hẳn nhiên, đó cũng là tiêu chí của một thành phố thông minh và bền vững, điều mà Hà Nội đang hướng tới.

Muốn làm được điều đó, điều đầu tiên cần thay đổi chính là tư duy và tầm nhìn trong quản lý đô thị, từ quy hoạch, giải pháp kỹ thuật cho đến hành vi và thói quen của người dân.

Trước hết, Hà Nội cần tiếp cận lại bài toán chống ngập từ gốc rễ, đó là hạ tầng thoát nước và điều tiết nước mưa. Việc mở rộng, cải tạo hệ thống thoát nước cũ kỹ là cần thiết, nhưng không thể chỉ dừng ở việc thay cống, làm rãnh.

Một hướng đi đã từng được các chuyên gia đề cập đó là xây dựng các bể chứa nước ngầm tại những điểm trũng. Những công trình này sẽ đóng vai trò như “kho chứa nước tạm thời”, giúp gom nhanh nước mưa thay vì để tràn lan ra mặt đường.

Nước ngập sâu khiến mọi hoạt động tại khu vực gần chợ Phú Đô, phường Từ Liêm bị đình trệ.

Các bể chứa có thể thiết kế đa năng, phần mặt trên có thể trở thành điểm vui chơi, bãi đỗ xe hoặc không gian sinh hoạt cộng đồng. Đây là giải pháp không mới trên thế giới, đã được nhiều thành phố lớn như Tokyo, Singapore, Seoul triển khai thành công và hoàn toàn có thể triển khai tại Hà Nội.

Song song đó, Hà Nội cần tăng diện tích mặt thấm nước, bằng cách giữ lại và mở thêm những không gian xanh như công viên, ao, hồ…, giúp hấp thụ và điều tiết nước.

Cùng với đó là cần ứng dụng công nghệ để giám sát, cảnh báo và điều phối chống ngập một cách chủ động. Khi có mưa lớn, hệ thống sẽ cảnh báo sớm đến người dân, những người tham gia giao thông, chủ động kích hoạt hệ thống tiêu thoát nước hoạt động hiệu quả, nhằm giảm thiểu tình trạng ngập úng.

Bên cạnh hạ tầng và công nghệ, không thể thiếu vai trò của người dân trong công cuộc chống ngập. Mỗi người dân cần phải nâng cao ý thức giữ gìn vệ sinh, không vứt rác bừa bãi, góp phần giữ cho hệ thống thoát nước sạch sẽ thông thoáng.

Và cuối cùng, Hà Nội cần có một chiến lược dài hạn, có sự đầu tư thỏa đáng, đầy đủ cho các dự án hạ tầng chống ngập, không thể cứ đến mùa mưa mới bàn chuyện chống ngập. Đồng thời, cần tăng cường sự phối hợp liên ngành, liên cấp, tránh tình trạng “trên làm một kiểu, dưới làm một nẻo”. Mỗi dự án chống ngập cần được giám sát chặt chẽ, công khai tiến độ và hiệu quả để người dân cùng theo dõi và đánh giá.

Nếu như mỗi mắt xích trong hệ thống, từ quy hoạch, hạ tầng, công nghệ, người dân đến chính sách đều được cải thiện và kết nối với nhau, tin chắc Hà Nội hoàn toàn có thể bước ra khỏi vòng luẩn quẩn cứ mưa là ngập.

Quang Tuấn/VOV.VN

Nguồn VOV : https://vov.vn/xa-hoi/bao-bualoi-va-bai-hoc-ve-kha-nang-chong-chiu-do-thi-o-ha-noi-post1234355.vov