Báo chí giữ vai trò định vị nhận thức xã hội trên không gian mạng

4 giờ trướcBài gốc

Sáng 22/10, tại trụ sở Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, diễn ra hội thảo góp ý dự thảo Bộ quy tắc ứng xử văn hóa trên không gian mạng. Hội thảo do Thứ trưởng Thường trực Lê Hải Bình chủ trì, với sự tham dự của đại diện nhiều bộ, ngành, cơ quan và doanh nghiệp công nghệ.

Toàn cảnh hội thảo

Yếu tố văn hóa và trách nhiệm trong ứng xử trên không gian mạng

Phát biểu đóng góp ý kiến tại hội thảo, NSND Nguyễn Xuân Bắc, Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn, khẳng định việc xây dựng Bộ quy tắc là “rất đúng, rất trúng và rất cần thiết” trong bối cảnh hoạt động trên không gian mạng ngày càng đa dạng, phức tạp.

Theo ông, sau khi được ban hành, Bộ quy tắc cần được tuyên truyền rộng rãi, giúp người sử dụng mạng hiểu, tuân thủ và hình thành thói quen ứng xử phù hợp. Dự thảo hiện đã bám sát nhiều quy định hiện hành, từ Luật Báo chí, Luật Quảng cáo đến các nghị định về tổ chức biểu diễn nghệ thuật, góp phần tạo hành lang pháp lý rõ ràng cho tổ chức và cá nhân hoạt động trong lĩnh vực văn hóa.

NSND Nguyễn Xuân Bắc nhấn mạnh vai trò của báo chí chính thống trên không gian mạng

Đáng chú ý, NSND Xuân Bắc đề nghị điều chỉnh cụm từ “tin đồn chưa được xác minh” thành “thông tin chưa được kiểm chứng” trong dự thảo để diễn đạt chính xác hơn. “Tin đồn” mang tính lan truyền cảm tính, trong khi “thông tin” có phạm vi rộng, phù hợp với ngôn ngữ pháp lý và truyền thông, NSND Xuân Bắc phân tích.

Liên quan đến trách nhiệm của các đơn vị cung cấp dịch vụ nội dung số, NSND Xuân Bắc nêu thực tế nhiều kênh trực thuộc doanh nghiệp truyền thông lớn vẫn đăng tải nội dung phản cảm, gây hiểu lầm cho công chúng. Do đó, Bộ quy tắc cần tăng ràng buộc và trách nhiệm đối với nhóm này, đồng thời siết kiểm soát nội dung lan truyền trên các nền tảng mạng xã hội.

Đề cập vai trò của báo chí chính thống, ông Bắc nhấn mạnh báo chí giữ vị trí đặc biệt trong việc “định vị lại nhận thức xã hội” trước luồng thông tin trôi nổi. Theo Cục trưởng, nhà báo cần tránh đưa tin cảm tính, bởi nguyên tắc cốt lõi là chính xác và trung thực. “Thông tin báo chí không chỉ định hướng tích cực mà còn lan tỏa giá trị văn hóa, phản ánh đường lối, chủ trương của Đảng và Nhà nước”, NSND Xuân Bắc thông tin.

Từ góc nhìn của ngành nghệ thuật, Cục trưởng Xuân Bắc cho rằng yếu tố “văn hóa” chính là linh hồn của Bộ quy tắc. “Ứng xử văn hóa trên không gian mạng không chỉ là hành vi, mà là cách thể hiện nhân cách, tri thức và ý thức xã hội. Cùng một hành vi, nhưng người có văn hóa sẽ thể hiện khác”, NSND Xuân Bắc chia sẻ.

Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn cũng đề nghị bổ sung biện pháp hạn chế tài khoản ảo, tài khoản nặc danh, những nguồn phát sinh nhiều hành vi công kích, tung tin đồn và bôi nhọ người khác. Bên cạnh việc khuyến khích sử dụng tên thật, cần có cơ chế bảo vệ người dùng xác thực danh tính, giúp họ an tâm khi tương tác trực tuyến.

“Khi chúng ta nói đến ứng xử văn hóa, tức là nói đến cách con người thể hiện sự tôn trọng, trách nhiệm và nhân văn trong từng lời nói, hành động, dù ở đời thực hay trên mạng”, NSND Nguyễn Xuân Bắc kết luận.

Bổ sung quy tắc ứng xử để xây dựng văn hóa kinh doanh lành mạnh

Cũng tại hội thảo, ông Nguyễn Văn Thành, đại diện Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương), cho rằng Bộ quy tắc là văn bản cần thiết trong bối cảnh giao tiếp và kinh doanh trực tuyến bùng nổ.

Theo ông Thành, việc tuân thủ pháp luật chuyên ngành là nền tảng, song nhiều vấn đề trên mạng vẫn chưa có quy định chi tiết. Vì vậy, xây dựng thêm các quy tắc ứng xử bổ trợ sẽ góp phần định hướng hành vi, hình thành thói quen văn minh cho người dùng và doanh nghiệp.

Ông Nguyễn Văn Thành, đại diện Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) phát biểu

Ông dẫn chứng, từ năm 2023, Bộ Công Thương đã phối hợp với Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia và các tổ chức quốc tế ban hành Bộ quy tắc bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong thương mại điện tử. Sau khi được tuyên truyền, bộ quy tắc này tạo hiệu ứng tích cực, góp phần cải thiện văn hóa kinh doanh trực tuyến và tăng doanh số cho nhiều doanh nghiệp.

Đại diện Bộ Công Thương đề nghị Bộ quy tắc cần có hướng dẫn cụ thể về các hành vi “nên” và “không nên” trong giao tiếp, quảng bá, phản hồi trên môi trường số. Đồng thời, cần đẩy mạnh giáo dục và đào tạo, giúp thế hệ trẻ hiểu và tôn trọng giá trị văn hóa Việt Nam trong kinh doanh trực tuyến.

“Một môi trường văn hóa lành mạnh sẽ góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội và nâng cao vị thế đất nước”, ông Thành nhấn mạnh.

Ông Thành cũng đề xuất khuyến khích doanh nghiệp công nghệ phát triển công cụ lọc nội dung độc hại thông qua chính sách hỗ trợ như ưu đãi thuế, vay vốn hoặc hợp tác nghiên cứu.

“Không gian mạng chứa nhiều loại thông tin đan xen. Nếu có công nghệ sàng lọc hiệu quả, chúng ta sẽ góp phần xây dựng môi trường số an toàn và văn minh hơn”, ông Thành nhận định.

Doanh nghiệp đồng hành lan tỏa giá trị văn hóa trên mạng

Từ góc nhìn doanh nghiệp, ông Nguyễn Lâm Thanh, Tổng giám đốc TikTok Việt Nam, khẳng định việc xây dựng Bộ quy tắc là rất cần thiết và được chuẩn bị kỹ lưỡng. Tuy nhiên, để Bộ quy tắc thực sự phát huy hiệu quả, cần thêm biện pháp triển khai cụ thể và gắn với thực tiễn quản lý nền tảng số.

Theo ông Thanh, cần phân biệt giữa luật pháp – mang tính bắt buộc và Bộ quy tắc mang tính khuyến khích, định hướng đạo đức. “Chỉ khuyến khích thôi thì chưa đủ để tạo ra thay đổi thực chất trong hành vi người dùng", ông Thanh nói.

Ông Nguyễn Lâm Thanh, Tổng giám đốc TikTok Việt Nam

Từ kinh nghiệm vận hành TikTok, ông cho biết nền tảng này đã áp dụng Bộ tiêu chuẩn cộng đồng, hệ thống quy tắc bắt buộc với mọi người dùng. Những ai vi phạm sẽ bị gỡ nội dung hoặc khóa tài khoản. Ngoài ra, TikTok có quy định riêng cho nhóm sáng tạo nội dung, với cơ chế khuyến khích tuân thủ quy tắc để được hưởng quyền lợi như truy cập trung tâm Creative Center, dữ liệu chuyên biệt và cơ hội hợp tác thương mại.

“Chúng tôi áp dụng nguyên tắc thưởng, phạt rõ ràng. Các tài khoản được đánh giá chất lượng tốt, duy trì tiêu chuẩn ‘xanh’ liên tục nhiều năm sẽ được mời tham gia chương trình hợp tác và nhận thêm lợi ích”, ông Thanh cho biết.

Ông cũng đề xuất Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch gắn việc triển khai Bộ quy tắc với Đề án phát triển công nghiệp văn hóa quốc gia, qua đó lan tỏa giá trị truyền thống và xây dựng hệ sinh thái sáng tạo lành mạnh.

“Chúng ta cần có chính sách ưu tiên, khuyến khích các cá nhân, tổ chức tích cực thực hiện Bộ quy tắc ứng xử văn hóa trên môi trường số. Khi đó, phát triển công nghiệp văn hóa không chỉ nằm ở sản phẩm vật chất, mà bắt đầu từ chính hành vi văn minh của con người trên mạng”, ông Nguyễn Lâm Thanh nhấn mạnh.

Việc xây dựng và ban hành Bộ Quy tắc ứng xử văn hóa trên không gian mạng là hết sức cần thiết. Bộ quy tắc sẽ là công cụ định hướng hành vi, tạo lập thói quen tích cực, bảo đảm sự phát triển lành mạnh của không gian mạng, góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, xây dựng con người Việt Nam thời kỳ mới.Thông qua việc xác lập các chuẩn mực ứng xử, cộng đồng mạng sẽ được khuyến khích hành động văn minh, hạn chế xung đột và ngôn ngữ bạo lực. Một môi trường trực tuyến an toàn và tin cậy sẽ giúp người dân yên tâm tham gia mạnh mẽ hơn vào đời sống số.

Trần Đình

Nguồn Công Thương : https://congthuong.vn/bao-chi-giu-vai-tro-dinh-vi-nhan-thuc-xa-hoi-tren-khong-gian-mang-426633.html