Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh điều hành phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng
Số lượng ĐBQH được bầu ở mỗi đơn vị bầu cử công bố chậm nhất 80 ngày trước ngày bầu cử
Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND gồm 3 điều, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025.
Luật quy định, Ủy ban bầu cử ở tỉnh, thành phố tổ chức bầu cử ĐBQH tại địa phương; Ủy ban bầu cử ở tỉnh, thành phố, Ủy ban bầu cử ở xã, phường, đặc khu tổ chức bầu cử đại biểu HĐND cấp tỉnh, đại biểu HĐND cấp xã tương ứng; các Ban bầu cử, Tổ bầu cử thực hiện công tác bầu cử ĐBQH, đại biểu HĐND các cấp theo quy định của Luật này.
Các đại biểu Quốc hội biểu quyết thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân. Ảnh: Lâm Hiển
Số lượng phụ nữ được giới thiệu ứng cử ĐBQH do Ủy ban Thường vụ Quốc hội dự kiến trên cơ sở đề nghị của Ban Thường vụ Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, bảo đảm có ít nhất 35% tổng số người trong danh sách chính thức những người ứng cử ĐBQH là phụ nữ.
Theo Luật, số đơn vị bầu cử, danh sách các đơn vị bầu cử và số lượng ĐBQH được bầu ở mỗi đơn vị bầu cử được tính căn cứ theo số dân, do Hội đồng bầu cử quốc gia ấn định theo đề nghị của Ủy ban bầu cử ở tỉnh, thành phố và được công bố chậm nhất là 80 ngày trước ngày bầu cử.
Các đại biểu Quốc hội biểu quyết thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân. Ảnh: Lâm Hiển
Tỉnh, thành phố được chia thành các đơn vị bầu cử đại biểu HĐND cấp tỉnh. Xã, phường, đặc khu được chia thành các đơn vị bầu cử đại biểu HĐND cấp xã. Số đơn vị bầu cử đại biểu HĐND cấp tỉnh, cấp xã, danh sách các đơn vị bầu cử và số lượng đại biểu được bầu ở mỗi đơn vị bầu cử do Ủy ban bầu cử ở cấp đó ấn định theo đề nghị của UBND cùng cấp và được công bố chậm nhất là 80 ngày trước ngày bầu cử.
Về Hội nghị tiếp xúc cử tri, Luật quy định, Hội nghị tiếp xúc cử tri được tổ chức theo hình thức trực tiếp hoặc căn cứ điều kiện thực tế có thể tổ chức theo hình thức trực tuyến, trực tiếp kết hợp với trực tuyến. Việc tiếp xúc cử tri trực tuyến hoặc trực tiếp kết hợp với trực tuyến chỉ được thực hiện khi bảo đảm các điều kiện kỹ thuật, an toàn thông tin mạng, an ninh mạng.
UBND nơi tổ chức hội nghị tiếp xúc cử tri có trách nhiệm thông báo về hình thức, nội dung, thời gian, địa điểm tổ chức hội nghị, điểm truy cập trực tuyến để cử tri tham dự đông đủ.
Bảo đảm công bằng giữa các ứng viên và an ninh, an toàn bầu cử
Trước đó, trình bày Báo cáo tiếp thu, giải trình và chỉnh lý dự thảo Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải cho biết, có ý kiến cho rằng, việc rút ngắn thời gian một số bước trong quy trình bầu cử sẽ khó bảo đảm tính khả thi và chất lượng.
Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải trình bày Báo cáo tiếp thu, giải trình và chỉnh lý dự thảo Luật. Ảnh: Lâm Hiển
Theo Ủy ban Công tác đại biểu, việc điều chỉnh giảm thời gian thực hiện quy trình bầu cử là yêu cầu chính trị đặt ra trong sửa đổi Luật lần này, nhằm rút ngắn khoảng thời gian từ khi bế mạc Đại hội Đảng toàn quốc đến khi khai mạc Kỳ họp thứ Nhất của Quốc hội, HĐND các cấp nhiệm kỳ mới để kịp thời kiện toàn nhân sự của Nhà nước, của địa phương, sớm triển khai đưa Nghị quyết của Đại hội Đảng bộ các cấp vào thực tiễn.
Dự thảo Luật chỉ rút ngắn khoảng thời gian kể từ khi nộp hồ sơ ứng cử đến ngày bầu cử và khoảng thời gian từ ngày bầu cử đến ngày khai mạc Kỳ họp thứ Nhất của khóa mới, các khung thời gian khác vẫn giữ nguyên. Việc điều chỉnh này đã được cơ quan soạn thảo cân nhắc, tính toán thận trọng.
Có ý kiến đề nghị ghép một số bước trong quy trình hiệp thương; tổ chức hội nghị hiệp thương theo hình thức trực tuyến; hoặc trực tiếp kết hợp với trực tuyến; lựa chọn đại diện một số Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp xã tham gia hội nghị hiệp thương do số lượng cấp xã rất nhiều.
Các đại biểu tham dự phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng
Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu nêu rõ, các hội nghị hiệp thương có yêu cầu quan trọng là phải bảo đảm tính dân chủ, tính đại diện của các cơ quan, tổ chức cũng như sự lãnh đạo toàn diện của Đảng. Do đó, việc thực hiện đầy đủ các bước theo quy định là rất cần thiết.
Bên cạnh đó, vấn đề bảo đảm an toàn, an ninh mạng hiện chưa có sự chuẩn bị chắc chắn nên việc tổ chức hội nghị hiệp thương trực tuyến cần tiếp tục được nghiên cứu, chuẩn bị kỹ lưỡng trong thời gian tới, nên đề nghị được giữ như quy định hiện hành. Tất cả Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp xã cần tham gia các hội nghị hiệp thương cấp tỉnh vì liên quan đến cơ cấu, thành phần người ứng cử và việc chỉ đạo, triển khai thực hiện công tác bầu cử ở xã.
Về vận động bầu cử (các Điều 65, 66), có ý kiến cho rằng chỉ nên tổ chức hội nghị tiếp xúc cử tri trực tiếp; áp dụng hình thức trực tuyến ở cấp xã chưa phù hợp; đề nghị quy định cơ quan chịu trách nhiệm bảo đảm các điều kiện kỹ thuật, an toàn thông tin mạng trong tiếp xúc cử tri; bổ sung "hình thức khác”, trong đó có hình thức vận động bầu cử qua mạng xã hội.
Các đại biểu tham dự phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng
Ủy ban Công tác đại biểu cho rằng, dự thảo Luật chỉ quy định mang tính nguyên tắc, trong thực tiễn triển khai sẽ do cơ quan chủ trì hội nghị tiếp xúc cử tri quyết định bảo đảm phù hợp với điều kiện thực tiễn ở mỗi địa phương. Dự thảo Luật đã có quy định về việc chỉ tổ chức theo hình thức trực tuyến khi bảo đảm các điều kiện kỹ thuật, an toàn, an ninh mạng (khoản 1 Điều 66).
Dự thảo Luật không quy định mở rộng các “hình thức khác” để tránh việc vận động, tiếp xúc với cử tri trên nền tảng xã hội trong khi chưa có cơ chế kiểm soát, bảo đảm công bằng giữa các ứng viên và an ninh, an toàn trong bầu cử.
Minh Trang