Bảo đảm phân cấp, phân quyền mạnh giữa Trung ương và địa phương

2 ngày trướcBài gốc

Chiều 3.6, tiếp tục Phiên họp thứ 46, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi).

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng

Bảo đảm linh hoạt trong chỉ đạo, điều hành ở địa phương

Báo cáo tóm tắt tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) do Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà trình bày.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng

Theo đó, về phân định thẩm quyền, phân quyền, phân cấp, ủy quyền, cơ quan chủ trì soạn thảo đã tiếp thu đầy đủ ý kiến của các ĐBQH để tiếp tục chỉnh lý, hoàn thiện các quy định liên quan trong dự thảo Luật nhằm vừa thể chế hóa kịp thời các chủ trương, định hướng của các cấp có thẩm quyền về đẩy mạnh phân cấp, phân quyền triệt để cho chính quyền địa phương, vừa phân định rõ thẩm quyền giữa HĐND và UBND, tập thể UBND và cá nhân Chủ tịch UBND cấp tỉnh, cấp xã.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng

Đồng thời thiết lập cơ chế điều hành chủ động, linh hoạt, sáng tạo trong tổ chức thực hiện của chính quyền địa phương. Cụ thể là:

Bổ sung nguyên tắc thực hiện cơ chế theo dõi, đánh giá, kiểm tra và giám sát nhằm kịp thời điều chỉnh nội dung phân cấp, phân quyền phù hợp với thực tiễn.

Trao quyền chủ động cho chính quyền địa phương trong việc giải quyết các vấn đề liên quan đến từ 2 đơn vị hành chính trở lên, nhằm giảm thiểu tình trạng đùn đẩy trách nhiệm lên cấp trên, nâng cao hiệu quả điều hành ở cấp xã.

Bổ sung quy định về chủ thể được phân cấp là HĐND cấp tỉnh được phân cấp cho UBND cùng cấp và HĐND cấp xã, nhằm bảo đảm sự phù hợp với quy định tại các luật hiện hành và thực tiễn của các địa phương hiện nay.

Bổ sung thẩm quyền phân cấp của Chủ tịch UBND cấp tỉnh để phù hợp với nhiệm vụ, quyền hạn đã được phân định, qua đó tăng cường vai trò và trách nhiệm của người đứng đầu UBND cấp tỉnh trong chỉ đạo, điều hành hoạt động trên toàn địa bàn cấp tỉnh.

Liên quan đến việc bổ sung thẩm quyền phân cấp của Chủ tịch UBND cấp tỉnh, Chính phủ đã rà soát, chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật bảo đảm đồng bộ, thống nhất.

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà trình bày Báo cáo tóm tắt tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi). Ảnh: Phạm Thắng

Đối với quy định tại khoản 3 Điều 11 dự thảo Luật, một số ý kiến đề nghị cần liệt kê cụ thể “các trường hợp cần thiết”. Chính phủ cho rằng, việc quy định như tại dự thảo Luật đã bảo đảm thống nhất với nguyên tắc phân định thẩm quyền của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tại khoản 5 Điều 6 Luật Tổ chức Chính phủ năm 2025 và các nguyên tắc phân định thẩm quyền quy định tại khoản 2 Điều 11 dự thảo Luật.

Nếu liệt kê cụ thể “các trường hợp cần thiết” tại dự thảo Luật sẽ không đầy đủ, có thể làm giới hạn phạm vi điều chỉnh của quy định hoặc bỏ sót các trường hợp phát sinh trong thực tiễn.

Do đó, việc áp dụng đối với từng trường hợp cụ thể sẽ do UBND cấp tỉnh, Chủ tịch UBND cấp tỉnh quyết định, bảo đảm tính linh hoạt trong chỉ đạo, điều hành triển khai công việc ở địa phương được thông suốt, hiệu lực, hiệu quả, không ảnh hưởng đến việc cung cấp dịch vụ công cho người dân, doanh nghiệp trên địa bàn cấp xã, đặc biệt là trong giai đoạn chuyển tiếp từ chính quyền 3 cấp sang 2 cấp (không tổ chức cấp huyện).

Để bảo đảm quy định chặt chẽ, Chính phủ đã tiếp thu ý kiến của Ủy ban Pháp luật và Tư pháp để bổ sung vào cuối khoản 3 Điều 11 dự thảo Luật nội dung: “không để việc giải quyết công việc, thủ tục hành chính đối với người dân, doanh nghiệp bị đình trệ, ùn tắc, kém hiệu quả”.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết, qua nghiên cứu, Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp tán thành với các nội dung Chính phủ đã tiếp thu, chỉnh lý như thể hiện trong dự thảo Luật kèm theo Báo cáo của Chính phủ.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Về nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương, Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp tán thành việc chỉnh lý các quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương các cấp theo hướng phân định rõ hơn thẩm quyền giữa Chủ tịch UBND và tập thể UBND như đề xuất của Chính phủ.

Theo đó, trên cơ sở tiếp thu ý kiến thẩm tra và ý kiến của ĐBQH, dự thảo Luật đã chuyển nhiều nhiệm vụ, quyền hạn của UBND cho Chủ tịch UBND thực hiện. Cụ thể: UBND cấp tỉnh có 12 nhóm nhiệm vụ, quyền hạn; Chủ tịch UBND cấp tỉnh có 23 nhóm nhiệm vụ, quyền hạn; UBND cấp xã có 10 nhóm nhiệm vụ, quyền hạn; Chủ tịch UBND cấp xã có 17 nhóm nhiệm vụ, quyền hạn. Đồng thời, để đề cao vai trò, trách nhiệm cá nhân của Chủ tịch UBND, dự thảo Luật bổ sung quy định Chủ tịch UBND thay mặt UBND quyết định những vấn đề thuộc thẩm quyền của UBND và báo cáo UBND tại phiên họp gần nhất, trừ những nội dung mà luật yêu cầu UBND phải thảo luận tập thể và quyết định như đã thể hiện tại khoản 21 Điều 17, khoản 16 Điều 23 và khoản 2 Điều 40 của dự thảo Luật.

Các đại biểu tham dự phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng

Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp tán thành đề xuất của Chính phủ về việc quy định Chủ tịch UBND cấp tỉnh có thể phân cấp cho cơ quan chuyên môn, tổ chức hành chính khác thuộc UBND cấp mình, UBND, Chủ tịch UBND cấp xã, đơn vị sự nghiệp công lập thực hiện liên tục, thường xuyên một hoặc một số nhiệm vụ, quyền hạn (quy định tại khoản 1 Điều 13 của dự thảo Luật) để tạo sự linh hoạt cho chính quyền địa phương trong việc triển khai thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn cho phù hợp với tình hình, điều kiện thực tiễn.

Tuy nhiên, do việc phân cấp phải được quy định trong văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan, cá nhân phân cấp (khoản 2 Điều 13) nên Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đề nghị bổ sung vào Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật thẩm quyền của Chủ tịch UBND tỉnh được ban hành văn bản quy phạm pháp luật để bảo đảm tính thống nhất và khả thi.

Phân cấp, phân quyền nhiều nhiệm vụ của Trung ương

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu rõ, sửa Luật lần này nhằm phục vụ cho việc đổi mới sắp xếp bộ máy trong hệ thống chính trị và các đơn vị hành chính, do vậy, cần tiếp tục rà soát để bảo đảm thực hiện phân cấp, phân quyền mạnh giữa chính quyền Trung ương và chính quyền địa phương.

Liên quan đến những nội dung Chính phủ tiếp tục phân cấp cho địa phương, Chủ tịch Quốc hội lưu ý, trong dự thảo Luật cần tính toán quy định mở theo hướng giao cho Chính phủ quy định, miễn là không trái với Hiến pháp, để bảo đảm sau khi luật được Quốc hội thông qua có thể triển khai thực hiện được ngay, nhất là trong thời kỳ chuyển tiếp này.

Giải trình, làm rõ thêm về đề xuất của Chính phủ liên quan tới quy định cho phép HĐND được phân cấp các nhiệm vụ, quyền hạn của mình cho UBND và cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Đặng Hoàng Oanh cho biết, việc phân cấp của HĐND cho UBND là cần thiết và phù hợp với định hướng về cải cách thể chế, tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước, phát huy quyền làm chủ ở cơ sở.

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Đặng Hoàng Oanh phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

"Nội dung này nếu được quy định trong dự thảo Luật và được thực hiện đúng cách sẽ góp phần thúc đẩy chính quyền địa phương hoạt động một cách chủ động, linh hoạt, minh bạch và có trách nhiệm hơn", Thứ trưởng Bộ Tư pháp nói.

Trong bối cảnh hiện nay, Thứ trưởng Bộ Tư pháp cũng chỉ rõ, cần phải tạo thuận lợi cho HĐND phân cấp nhằm gắn kết chặt chẽ giữa việc quyết định chính sách với việc tổ chức thực hiện. Theo đó, khi HĐND được phân cấp thì các nghị quyết của HĐND cũng sẽ gắn với thực tiễn hơn, sát với nhu cầu quản lý và điều kiện cụ thể của từng địa phương hơn. UBND với tư cách là cơ quan chấp hành sẽ thực hiện các nhiệm vụ được phân quyền, phân cấp trong khuôn khổ của pháp luật và cũng phù hợp với định hướng rõ ràng của HĐND, bảo đảm sự đồng bộ và thống nhất trong quản lý, trong điều hành.

Các đại biểu tham dự phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng

Thứ trưởng Bộ Tư pháp cũng cho rằng, việc cho phép HĐND chủ động phân cấp và giao nhiệm vụ cho UBND sẽ giúp làm tăng tính tự chủ và trách nhiệm giải trình của chính quyền địa phương; tăng tính chủ động của chính quyền địa phương trong điều hành, xử lý những vấn đề phát sinh trong thực tiễn; đồng thời, phát huy được vai trò của HĐND trong việc theo dõi, giám sát và đánh giá hiệu quả triển khai cái hoạt động của UBND và từ đó có điều chỉnh chính sách cho phù hợp với thực tiễn hơn.

Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đề nghị, Chính phủ chỉ đạo cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp thu, xây dựng phương án chỉnh lý dự thảo Luật bảo đảm chất lượng, đầy đủ nhất để báo cáo Quốc hội xem xét trước khi trình Quốc hội thông qua.

Thanh Chi

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/bao-dam-phan-cap-phan-quyen-manh-giua-trung-uong-va-dia-phuong-10374769.html