Bảo đảm tính đa chiều trong xây dựng chính sách

5 giờ trướcBài gốc

Toàn cảnh phiên thảo luận tổ. Ảnh: H.Lan

Trong Tờ trình, Chính phủ cho biết, việc ban hành Nghị quyết nhằm tạo cơ sở pháp lý để kịp thời xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật trong các lĩnh vực quan trọng, ưu tiên, cấp bách cần xử lý ngay để kịp thời khơi thông nguồn lực, thúc đẩy phát triển kinh tế, đưa pháp luật trở thành lợi thế cạnh tranh.

Về tiêu chí xác định khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật, dự thảo Nghị quyết quy định 3 tiêu chí, gồm: (1) Quy định mâu thuẫn, chồng chéo trong cùng một văn bản quy phạm pháp luật hoặc giữa các văn bản quy phạm pháp luật. (2) Quy định của văn bản quy phạm pháp luật không rõ ràng, không hợp lý, không khả thi, gây khó khăn trong áp dụng, thực hiện pháp luật. (3) Quy định của văn bản quy phạm pháp luật tạo gánh nặng chi phí tuân thủ; hạn chế việc đổi mới, sáng tạo, phát triển mô hình kinh doanh mới, khơi thông nguồn lực, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, hội nhập quốc tế.

Dự thảo Nghị quyết quy định hai phương án xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật. Một là, giải thích hoặc hướng dẫn áp dụng văn bản quy phạm pháp luật theo quy định tại Điều 60, 61 của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Hai là, ban hành văn bản quy phạm pháp luật để điều chỉnh hoặc sửa đổi, bổ sung các quy định hiện hành. Theo đó, dự thảo Nghị quyết cho phép Chính phủ được ban hành nghị quyết quy phạm pháp luật để điều chỉnh một số quy định có liên quan tại luật, nghị quyết của Quốc hội do Chính phủ trình, báo cáo UBTVQH, Quốc hội tại phiên họp, kỳ họp gần nhất.

Đối với các khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các khó khăn, vướng mắc do quy định của các văn bản quy phạm pháp luật khác thì cơ quan ban hành văn bản phải sửa đổi, bổ sung theo thẩm quyền.

ĐBQH Thạch Phước Bình (Trà Vinh) phát biểu. Ảnh: Việt Long

Theo ĐBQH Thạch Phước Bình (Trà Vinh), cơ chế xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật "thể hiện rõ tinh thần cải cách, linh hoạt trong điều hành Nhà nước".

"Việc cho phép Chính phủ và Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành nghị quyết có tính quy phạm để điều chỉnh tạm thời các vướng mắc pháp lý, giúp rút ngắn quy trình xử lý, đáp ứng yêu cầu cấp bách của thực tiễn. Đây là giải pháp hiệu quả trong bối cảnh nhiều mô hình kinh doanh mới phát sinh nhanh hơn tốc độ sửa đổi của hệ thống pháp luật".

Ngoài ra, việc quy định rõ thời hạn hiệu lực của Nghị quyết, từ ngày 1/7/2025 đến hết ngày 28/2/2027 “là một điểm cộng nhằm ngăn chặn tình trạng sử dụng giải pháp tạm thời kéo dài một cách tùy tiện”. Dự thảo Nghị quyết nhấn mạnh không tăng gánh nặng nghĩa vụ cho người dân và doanh nghiệp cũng thể hiện định hướng lấy người dân làm trung tâm.

Đánh giá đây là giải pháp linh hoạt trong bối cảnh hiện nay song đại biểu Thạch Phước Bình cho rằng, việc nghị quyết quy phạm có thể điều chỉnh tạm thời nội dung của luật đặt ra vấn đề lớn về tính pháp lý và mối quan hệ giữa các tầng bậc của pháp luật. "Nếu không được kiểm soát chặt chẽ thì cơ chế nêu trong Nghị quyết này có thể làm suy giảm vai trò tối thượng của luật".

Đồng thời, theo đại biểu, cơ chế phản biện chính sách trong quá trình xây dựng Nghị quyết này vẫn chưa được thiết lập rõ ràng, dễ dẫn đến rủi ro chính sách mang tính cục bộ hoặc thiếu tính thực tiễn. Dự thảo Nghị quyết cũng chưa có quy định chặt chẽ về cơ chế theo dõi, đánh giá hiệu quả thực thi.

Từ đó, đại biểu Thạch Phước Bình kiến nghị cần quy định rõ giới hạn nội dung mà Nghị quyết tạm thời được phép điều chỉnh, tránh việc thay đổi các quy tắc nền tảng đã được luật định. Đồng thời, phải bổ sung quy trình bắt buộc lấy ý kiến phản biện từ các tổ chức xã hội nghề nghiệp, hiệp hội ngành nghề và chuyên gia độc lập để bảo đảm tính đa chiều trong xây dựng chính sách.

Ngoài ra, dự thảo Nghị quyết cần có quy định bắt buộc các bộ, ngành phải báo cáo kết quả thực hiện, tổng kết hiệu quả và đánh giá hiệu quả thực tế sau một thời gian nhất định, ví dụ sáu tháng kể từ khi Nghị quyết này có hiệu lực.

ĐBQH Nguyễn Mạnh Hùng (Cần Thơ) phát biểu. Ảnh: H.Lan

ĐBQH Nguyễn Mạnh Hùng (Cần Thơ) cũng bày tỏ thống nhất với chủ trương ban hành Nghị quyết về cơ chế xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật.

Tuy nhiên, đại biểu cho rằng, dự thảo Nghị quyết chưa làm rõ trách nhiệm của Chính phủ trong việc thực hiện nhiệm vụ được Quốc hội ủy quyền; chưa làm rõ cơ chế, vai trò giám sát của Quốc hội.

Theo đại biểu, một quy định không chuẩn thì gây ra hệ lụy rất lớn trong khi các thẩm quyền giao cho Chính phủ không có giới hạn. Do đó, nên xem xét việc khoanh vùng cho phép Chính phủ xử lý ở một số lĩnh vực, một số ngành.

Đặc biệt, đại biểu Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh, bên cạnh giao quyền, dự thảo Nghị quyết cần làm rõ trách nhiệm của Chính phủ và cơ chế, vai trò giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội không tham gia trực tiếp, song có thể tham gia giám sát ở khâu sửa đổi, chỉnh sửa, giúp phát hiện kịp thời những vấn đề phát sinh trong quá trình triển khai của Chính phủ.

Hà Lan

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/bao-dam-tinh-da-chieu-trong-xay-dung-chinh-sach-10376875.html