Bảo đảm tính kịp thời, trách nhiệm và minh bạch trong hoạt động giám định tư pháp

một giờ trướcBài gốc

Phát biểu thảo luận tại hội trường đối với Dự án Luật Giám định tư pháp (sửa đổi), đại biểu Hoàng Quốc Khánh - Phó Trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Lai Châu nhất trí cao với dự thảo luật, đồng thời, quan tâm đến 3 nội dung: Công nhận, hủy bỏ công nhận tổ chức giám định tư pháp theo vụ việc; quy định về việc miễn trừ trách nhiệm pháp lý đối với người giám định tư pháp trong quá trình thực hiện hoạt động giám định và quy định về “Các trường hợp từ chối giám định tư pháp, không được thực hiện giám định tư pháp” tại các điều 19, 24, 38 của Dự án Luật.

Đồng chí Hoàng Quốc Khánh - Phó Trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Lai Châu phát biểu thảo luận tại hội trường.

Đối với nội dung công nhận, hủy bỏ công nhận tổ chức giám định tư pháp theo vụ việc, theo đại biểu, tại Khoản 1 Điều 19 quy định hai nhóm chủ thể có thẩm quyền công nhận, hủy bỏ công nhận tổ chức giám định tư pháp theo vụ việc, bao gồm: “Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ; Chủ tịch UBND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương”. Tuy nhiên, chưa phân định rõ ràng về thẩm quyền, dễ dẫn đến chồng chéo, trùng lặp. Cụ thể: Dự thảo luật cho phép Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ công nhận, hủy bỏ công nhận đối với các cơ quan, đơn vị thuộc lĩnh vực chuyên môn mình quản lý, không phụ thuộc địa bàn. Đồng thời, tại khoản này có quy định Chủ tịch UBND cấp tỉnh có thẩm quyền công nhận, hủy bỏ công nhận đối với cả các tổ chức trực thuộc bộ, cơ quan ngang bộ có trụ sở trên địa bàn. Để bảo đảm tính rõ ràng, thống nhất, tránh chồng chéo thẩm quyền và phù hợp nguyên tắc phân cấp, phân quyền trong quản lý Nhà nước hiện nay, đại biểu đề nghị, Ban soạn thảo rà soát lại nội dung này theo hướng như sau: “Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ chỉ công nhận, hủy bỏ công nhận đối với các tổ chức, đơn vị trực thuộc bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ trong lĩnh vực chuyên môn được giao, không phụ thuộc vào nơi đặt trụ sở. Chủ tịch UBND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương chỉ công nhận, hủy bỏ công nhận đối với tổ chức, doanh nghiệp, đơn vị không trực thuộc bộ, cơ quan ngang bộ, có trụ sở hoạt động trên địa bàn”.

Tại điểm I, khoản 1, Điều 24 dự thảo Luật, có đề xuất quy định về việc “miễn trừ trách nhiệm pháp lý” đối với người giám định tư pháp trong quá trình thực hiện hoạt động giám định. Theo đại biểu, đây là một nội dung mới, cần được cân nhắc kỹ lưỡng để vừa bảo vệ người giám định, vừa bảo đảm nguyên tắc khách quan, trung thực và trách nhiệm nghề nghiệp trong giám định tư pháp. Đại biểu đề nghị, cần xác định ranh giới rõ ràng giữa “miễn trừ trách nhiệm pháp lý” và “trách nhiệm nghề nghiệp, đạo đức nghề nghiệp”; việc miễn trừ không có nghĩa là người giám định được quyền sai sót hoặc thiếu trung thực, mà chỉ áp dụng khi họ thực hiện đúng pháp luật, đúng quy trình chuyên môn, không có lỗi cố ý, không vụ lợi, không cố ý làm sai lệch kết luận giám định. Đại biểu kiến nghị, cơ quan soạn thảo xem xét chỉnh lý quy định theo hướng: “Không miễn trừ tuyệt đối, mà là miễn trừ có điều kiện, chỉ áp dụng khi người giám định: Tuân thủ quy trình, tiêu chuẩn chuyên môn; không có lỗi cố ý hoặc vi phạm đạo đức nghề nghiệp; có kết luận khách quan, trung thực, được lập đúng thẩm quyền.

Bên cạnh đó, cần bổ sung thêm việc xác định rõ phạm vi miễn trừ, theo đồng chí, chỉ áp dụng cho trách nhiệm dân sự, không bao gồm hành vi vi phạm pháp luật hình sự hoặc hành vi cố ý sai lệch kết luận giám định và cần thiết phải bổ sung cơ chế giám sát nghề nghiệp rõ ràng hơn - quy định cơ quan độc lập đánh giá, xem xét lại kết luận giám định khi có dấu hiệu sai phạm, đảm bảo tính công khai, minh bạch và trách nhiệm nghề nghiệp”.

Tại Điều 38 của dự thảo Luật quy định về “Các trường hợp từ chối giám định tư pháp, không được thực hiện giám định tư pháp”. Tuy nhiên, theo đại biểu, các khoản, điểm cụ thể của điều này chưa quy định về thời hạn mà các tổ chức, cá nhân được trưng cầu, yêu cầu giám định phải gửi văn bản thông báo về việc từ chối giám định hoặc không được thực hiện giám định cho cơ quan trưng cầu, yêu cầu.

Việc chưa có quy định về thời hạn thông báo có thể dẫn đến tình trạng chậm trễ trong việc trả lời, gây ảnh hưởng đến tiến độ giải quyết vụ án, vụ việc của các cơ quan tiến hành tố tụng, nhất là trong lĩnh vực hình sự - nơi Bộ luật Tố tụng hình sự quy định chặt chẽ về thời hạn điều tra, truy tố và xét xử. Do đó, đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo rà soát và bổ sung quy định cụ thể về thời hạn thông báo, theo hướng: “Kể từ ngày nhận được quyết định trưng cầu hoặc yêu cầu giám định, nếu không thể thực hiện giám định, tổ chức hoặc cá nhân được trưng cầu, yêu cầu phải có văn bản thông báo về việc từ chối hoặc không được thực hiện giám định gửi cho cơ quan, cá nhân trưng cầu, yêu cầu trong thời hạn 5 ngày làm việc”.

Việc bổ sung quy định này sẽ giúp bảo đảm tính kịp thời, trách nhiệm và minh bạch trong hoạt động giám định tư pháp; tạo cơ sở pháp lý rõ ràng để các cơ quan tiến hành tố tụng chủ động xử lý, không bị gián đoạn do chậm thông báo và góp phần rút ngắn thời gian giải quyết vụ án, vụ việc, nâng cao hiệu quả hoạt động tố tụng.

Tiến Mai ( Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND tỉnh Lai Châu)

Nguồn Lai Châu : https://baolaichau.vn/chinh-tri/bao-dam-tinh-kip-thoi-trach-nhiem-va-minh-bach-trong-hoat-dong-giam-dinh-tu-phap-732830