Báo động 90% chim cánh cụt hoàng đế có thể biến mất trong thế kỷ này

6 giờ trướcBài gốc

Khi mùa đông đến Nam Cực, hải cẩu và chim cánh cụt Adélie rời khỏi bờ biển đóng băng và hướng đến rìa băng biển đang hình thành. Nhưng chim cánh cụt hoàng đế vẫn ở nguyên khu vực bờ biển này.

Theo trang tin The Conversation, cuộc sống của chim cánh cụt hoàng đế xoay quanh các mùa, thời gian và lớp băng biển cố định ở Nam Cực. Ở đây, băng biển cố định vốn tồn tại đủ lâu vào mùa hè để chim cánh cụt nuôi con lớn lên.

Tuy nhiên, biến đổi khí hậu đang làm đảo lộn các chu kỳ sinh học được điều chỉnh cẩn thận của chim cánh cụt. Băng biển quan trọng mà chúng phụ thuộc đang tan chảy quá sớm, đẩy những chú chim non buộc phải xuống biển trước khi chúng trưởng thành hoàn toàn.

Chim cánh cụt hoàng đế. Ảnh: AAD/GARRY MILLER

Sinh sản trong thời tiết giá lạnh

Giống như gấu Bắc Cực, chim cánh cụt hoàng đế là loài biểu tượng bị đe dọa do tình trạng biến đổi khí hậu ở Nam Cực.

Chim cánh cụt hoàng đế là loài chim cánh cụt cao nhất và nặng nhất còn sống hiện nay. Chúng tiến hóa cách đây khoảng 1 triệu năm và thích nghi cao với cuộc sống ở một trong những môi trường khắc nghiệt nhất của Trái Đất. Tính đến năm 2009, quần thể chim cánh cụt hoàng đế còn chưa đến 600.000 con.

Môi trường sinh sản của loài này đang có dấu hiệu bị thu hẹp. Trước kia, vào đầu mỗi mùa đông ở Nam Cực, bề mặt đại dương bắt đầu đóng băng và băng biển hình thành. Vào tháng 3 và tháng 4, chim cánh cụt hoàng đế tụ tập thành các đàn sinh sản dọc theo bờ biển của Nam Cực. Chúng cần khoảng 9 tháng để chăm sóc chim non, cho đến khi những chú chim cánh cụt con có thể ra biển và tự chăm sóc bản thân.

Những chú chim cánh cụt đực thường tụm lại với nhau để giữ ấm cho nhau và bảo vệ trứng của chúng. Trong khi đó, những con chim cánh cụt cái dành nhiều tháng trên biển để bắt nhuyễn thể, mực, cá và trở về vào tháng 7, tháng 8 để nuôi những chú chim non.

Khi mùa hè ở Nam Cực đến vào tháng 12, những chú chim non bắt đầu rụng lông tơ và mọc một bộ lông dày, không thấm nước.

Khi chọn nơi trú ngụ, những chú chim cánh cụt phải tìm một nơi an toàn nhưng không quá xa mép băng cố định. Quãng đường chúng phải di chuyển càng xa thì thời gian trở về với con càng lâu và những chú chim non có thể không được ăn đúng bữa. Nhưng nếu một đàn chim quá gần mép băng cố định, nguy cơ băng tan trước khi những chú chim non sẵn sàng ra biển sẽ tăng lên.

Những năm gần đây, băng cố định ở nhiều nơi của Nam Cực đã tan sớm, trước khi chim non lột xác và có bộ lông trưởng thành. Nếu không có bộ lông chống thấm nước, chim non sẽ chết vì nước lạnh. Khi điều này xảy ra thường xuyên hơn, số lượng của đàn chim sẽ thu hẹp lại.

Biến đổi khí hậu làm giảm đáng kể số lượng chim cánh cụt hoàng đế. Ảnh: ABC NEWS/JASMINE LEE

Tệ hơn cả dự đoán tệ nhất

Gần đây, Cơ quan Khảo sát Nam Cực ở Anh (BAS) đã xem xét các hình ảnh vệ tinh từ năm 2009 đến năm 2024 để đánh giá tình trạng băng tan nhanh tại nơi 16 đàn chim cánh cụt hoàng đế sinh sống ở phía nam Nam Mỹ. Họ ghi nhận trung bình số lượng chim cánh cụt giảm 22%. Điều đó có nghĩa là trung bình số lượng chim cánh cụt giảm 1,6%/năm.

Ông Peter Fretwell – nhà nghiên cứu tại BAS - bày tỏ sự lo ngại về sự suy giảm nhanh chóng của loài này. Ông cho biết kết quả nghiên cứu "tệ hơn cả dự đoán tệ nhất mà chúng tôi có đối với chim cánh cụt hoàng đế trong thế kỷ này".

Nghiên cứu chỉ ra rằng khí hậu ấm lên nhanh chóng đặt ra "thách thức đặc biệt" đối với chim cánh cụt hoàng đế vì chúng phụ thuộc vào băng biển cố định.

"Thật không may, xu hướng [khí hậu] gần đây đã khiến băng biển ở nhiều nơi trên lục địa trở nên không đồng đều và không vững chắc, có khả năng gây hại cho khả năng sinh sản thành công của chim cánh cụt hoàng đế", nghiên cứu cho biết.

Các điều kiện thời tiết như bão, tuyết và lượng mưa thay đổi, cùng với sự cạnh tranh ngày càng tăng về nguồn thức ăn đã làm trầm trọng thêm các mối đe dọa đối với loài chim này.

"Chim cánh cụt hoàng đế có lẽ là ví dụ rõ ràng nhất về việc biến đổi khí hậu thực sự đang cho thấy tác động. Không có hoạt động đánh bắt cá, không có sự phá hủy môi trường sống, không có ô nhiễm khiến quần thể của chúng suy giảm, chỉ có nhiệt độ trong băng nơi chúng sinh sản và sống thay đổi. Và đó thực sự là biến đổi khí hậu" – ông Fretwell cho biết.

Ông Fretwell lưu ý rằng cách duy nhất có thể thay đổi tình trạng trên là giảm phát thải khí nhà kính trên toàn thế giới.

"Nếu không, có lẽ chúng ta sẽ chỉ còn lại tương đối ít chim cánh cụt hoàng đế vào đầu thế kỷ sau" – ông Fretwell cảnh báo.

Chim cánh cụt hoàng đế ở Nam Cực. Ảnh: BAS/PETER FRETWELL

Một nghiên cứu trên tạp chí Biology Conversation còn chỉ ra rằng nếu xu hướng ấm lên hiện tại tiếp tục, hơn 90% đàn chim cánh cụt hoàng đế có thể biến mất vào cuối thế kỷ này.

Ông Fretwell cũng cho biết các nhà khoa học hy vọng rằng chim cánh cụt có thể di chuyển xa hơn về phía nam đến các vùng lạnh hơn trong tương lai. Tuy nhiên, các nhà khoa học cũng không chắc chắn "chúng sẽ tồn tại được bao lâu ở ngoài đó".

KHOA ĐIỀM

Nguồn PLO : https://plo.vn/bao-dong-90-chim-canh-cut-hoang-de-co-the-bien-mat-trong-the-ky-nay-post856334.html