Ngày 5/6/2025, tại hội trường xét xử của Tòa án nhân dân (TAND) huyện Lạc Sơn, lời tuyên án của thẩm phán vang lên khép lại vụ án cướp tài sản với các bị cáo còn chưa bước qua tuổi 18. Đằng sau bản án là hồi chuông cảnh tỉnh về sự xuống cấp đạo đức của một bộ phận thanh thiếu niên (TTN) hiện nay.
Các bị cáo phạm tội cướp tài sản tại phiên tòa do Tòa án nhân dân huyện Lạc Sơn xét xử ngày 5/6/2025.
Báo động đỏ từ những "đứa trẻ lạc đường”
Trong vụ án này, cả 3 bị cáo chưa qua tuổi 18. Trong đó, bị cáo B.Đ.G, trú tại xã Nhân Nghĩa 16 tuổi, B.M.N 17 tuổi, B.Đ.V mới 15 tuổi. Mặc dù tuổi đời còn rất trẻ, nhưng nhóm đối tượng đã thể hiện sự liều lĩnh và coi thường pháp luật khi mang theo hung khí nguy hiểm như dao, kiếm và vỏ chai thủy tinh tấn công người đi đường lúc rạng sáng 1/12/2024 để thực hiện hành vi cướp tài sản. Các đối tượng đã quay video, chụp ảnh "khoe” lên mạng xã hội (MXH) như một "chiến tích”. Hành vi nguy hiểm ấy không chỉ là sự vi phạm pháp luật đơn thuần, mà còn phản ánh tâm lý lệch lạc, thích thể hiện bản thân của những đối tượng không có sự quản lý, giáo dục đầy đủ, nghiêm túc của gia đình. Tại phiên tòa, dù các bị cáo tỏ ra ăn năn hối lỗi, song với tính chất nghiêm trọng của vụ án, Hội đồng xét xử đã tuyên phạt B.M.N 48 tháng tù, B.Đ.G 47 tháng tù và B.Đ.V 41 tháng tù về tội cướp tài sản.
Theo đánh giá của đơn vị chức năng Công an tỉnh, tình trạng TTN phạm tội tiềm ẩn nhiều nguy cơ và có xu hướng gia tăng. Mới đây, ngày 11/6/2025, TAND tỉnh mở phiên tòa phúc thẩm xét xử vụ án cướp tài sản do các bị cáo: Bùi Tuấn Khanh (SN 2005), trú tại xã Thanh Hối (Tân Lạc), Nguyễn Công Linh (SN 2004), trú tại xã Hòa Bình (TP Hòa Bình) và Dương Thế Trung (SN 2006), trú tại xã Mông Hóa (TP Hòa Bình) thực hiện. Theo đó, chỉ trong thời gian ngắn, 3 đối tượng liên tiếp thực hiện 4 vụ cướp tài sản nhằm vào những phụ nữ đi chợ vào sáng sớm, hoặc trên các tuyến đường vắng thuộc địa bàn TP Hòa Bình. Mỗi vụ cướp đều được thực hiện với sự liều lĩnh, bất chấp hậu quả. Tòa án cấp sơ thẩm đã tuyên phạt Bùi Tuấn Khanh 7 năm 6 tháng tù, Nguyễn Công Linh và Dương Thế Trung mỗi người 7 năm tù. Khanh và Linh có đơn kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt, song đã tự nguyện rút đơn kháng cáo sau khi nhận thức được mức độ nghiêm trọng của hành vi do mình gây ra.
Cướp tài sản không còn là "chuyện người lớn”
Theo ghi nhận, từ đầu năm đến nay, trên toàn tỉnh xảy ra nhiều vụ vi phạm pháp luật nghiêm trọng do các đối tượng là TTN thực hiện. Trong đó có 1 vụ cướp tài sản của người nước ngoài do 2 TTN là học sinh lớp 8 tại huyện Mai Châu gây ra.
Khi nhắc đến các vụ cướp tài sản do đối tượng là TTN gây ra, nhiều người chưa thể quên vụ án xảy ra trên địa bàn xã Tú Sơn (Kim Bôi) cách đây chưa lâu. Theo đó, do không có tiền tiêu, B.Đ.Q (15 tuổi), trú tại xã Kim Lập (Kim Bôi) mang dao uy hiếp người đi đường để chiếm đoạt tài sản. Ở một vụ khác, bà Nguyễn Thị L. (SN 1959), trú tại phường Kỳ Sơn (TP Hòa Bình) bị Nguyễn Khắc Hiếu, khi đó chưa đủ 17 tuổi, cùng trú tại phường Kỳ Sơn dùng gậy bất ngờ đánh vào đầu để cướp chiếc túi bên trong chỉ có 200.000 đồng. Không dừng lại ở đó, Nguyễn Đức Hiển khi ấy là Bí thư chi đoàn tổ 6, phường Kỳ Sơn cùng đồng bọn là Nguyễn Văn Thành gây ra 4 vụ cướp giật. Trong quá trình thực hiện hành vi phạm tội, các đối tượng đã gây thương tích, làm tổn hại 6% sức khỏe cho một nạn nhân.
Theo Thượng tá Đinh Văn Nghĩa, Phó trưởng phòng Cảnh sát hình sự, Công an tỉnh: Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng tội phạm hóa trong giới trẻ là sự thiếu quan tâm, buông lỏng quản lý của gia đình. Nhiều phụ huynh chỉ biết con mình phạm tội khi nhận được thông báo từ cơ quan công an. Không ít TTN rơi vào hoàn cảnh đặc biệt khi cha mẹ ly hôn hoặc đang thụ án, khiến các em dễ tổn thương tâm lý và thiếu định hướng hành động. Trong môi trường đó, bạn bè xấu và MXH đã dẫn các em có hành vi lệch chuẩn, thậm chí phạm pháp. Ngoài ra, tâm lý muốn khẳng định bản thân, chứng minh "đẳng cấp” với bạn bè, chạy theo trào lưu bạo lực trên MXH cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến những hành vi phạm tội nguy hiểm. Một số vụ việc cho thấy, các nhóm TTN sau khi thực hiện hành vi cướp tài sản hoặc đánh người đều ghi hình lại, chia sẻ trên MXH như một cách ghi dấu "chiến tích”.
Thực tế hiện nay cho thấy, việc chỉ dựa vào sự trừng phạt từ pháp luật là chưa đủ. Mỗi gia đình, nhà trường, tổ chức xã hội cần chủ động tham gia ngăn chặn tình trạng trẻ hóa tội phạm. Cần một hàng rào bảo vệ từ sớm, trong đó việc giáo dục đạo đức, kỹ năng sống, khả năng kiểm soát cảm xúc và nhận biết ranh giới đúng - sai cần được thực hiện liên tục, đồng bộ. Đồng thời, lực lượng Công an tăng cường nắm tình hình, rà soát các nhóm TTN có biểu hiện tụ tập bất thường, mang theo hung khí, hành động manh động. Những trường hợp có dấu hiệu vi phạm phải được xử lý nghiêm khắc, kịp thời nhằm ngăn chặn hệ lụy lớn hơn là để cho những đứa trẻ lớn lên và được dạy dỗ sau song sắt nhà tù. Hơn hết, đừng để cho những đứa trẻ dùng gậy gộc, dao nhọn thay cho sách vở khi bước vào đời...
Mạnh Hùng