Báo động trẻ hóa bệnh thận mạn tại Việt Nam

9 giờ trướcBài gốc

Nhiều người trẻ mắc thận mạn

Không ít người trẻ mới ngoài đôi mươi đã phải gắn bó với máy lọc máu để duy trì sự sống. Bệnh thận mạn đang 'cướp' đi tuổi xuân và chất lượng cuộc sống.

M., 30 tuổi ở Bắc Giang – một trong những bệnh nhân thường xuyên của Trung tâm Thận tiết niệu và Lọc máu, Bệnh viện Bạch Mai – tâm sự: khoảng 5 năm trước, khi đang đi làm, anh có biểu hiện đau bụng, buồn nôn.

"Tôi đến khám tại bệnh viện huyện, được chẩn đoán bị suy thận giai đoạn cuối. Khi nhận kết quả, tôi rất bất ngờ vì trước đó không có biểu hiện gì, vẫn sinh hoạt và đi làm bình thường" – M. kể lại và cho biết thêm, thời gian qua sức khỏe của anh giảm sút nghiêm trọng, cuộc sống đảo lộn, muốn làm việc nhưng không thể, thậm chí sinh hoạt bình thường cũng rất mệt mỏi…

Trung tâm Thận tiết niệu và Lọc máu, Bệnh viện Bạch Mai thường xuyên điều trị nội trú khoảng 160-180 bệnh nhân thận. Trung bình mỗi ngày, nơi đây tiếp nhận hàng chục bệnh nhân mới đến thăm khám. Đáng chú ý, trong số này ngày càng có nhiều người dưới 30 tuổi – độ tuổi đang là lao động chính trong gia đình.

"Hiện có rất nhiều người trẻ đang điều trị nội trú tại Trung tâm Thận tiết niệu và Lọc máu, hầu hết phải nhập viện do viêm cầu thận mạn. Có những thanh niên còn rất trẻ đã bị bệnh thận ở giai đoạn cuối" – TS.BS Nghiêm Trung Dũng, Giám đốc Trung tâm Thận tiết niệu và Lọc máu cho biết.

TS.BS Nghiêm Trung Dũng - Giám đốc Trung tâm Thận tiết niệu và Lọc máu, Bệnh viện Bạch Mai kiểm tra sức khỏe cho bệnh nhân đang điều trị tại Trung tâm Ảnh: Nguyên Hà.

Tại Việt Nam, theo thống kê, có hơn 10 triệu người (khoảng 10% dân số) đang chịu ảnh hưởng của bệnh thận mạn. Điều đáng lo ngại là có đến 90% người bệnh không nhận biết tình trạng bệnh của mình cho tới giai đoạn muộn. Trong số 800.000 người cần chạy thận giai đoạn cuối, chỉ khoảng 33.000 bệnh nhân được tiếp cận dịch vụ điều trị.

Theo các chuyên gia, bệnh thận thường diễn biến âm thầm. Giai đoạn đầu thường không có triệu chứng hoặc chỉ biểu hiện mơ hồ. Bệnh chủ yếu được phát hiện khi khám sức khỏe định kỳ thông qua xét nghiệm máu hoặc nước tiểu. Bất kỳ ai cũng có thể mắc bệnh thận, đặc biệt là người cao tuổi. Mức độ nguy hiểm của bệnh tăng dần theo thời gian. Khi bệnh nặng, thận có thể ngừng hoạt động hoàn toàn.

TS.BS Nghiêm Trung Dũng cho rằng, xu hướng trẻ hóa người bị suy thận liên quan đến nhiều yếu tố. Ngoài nguyên nhân viêm cầu thận, thói quen ăn uống và sinh hoạt không điều độ của giới trẻ cũng là nguy cơ thúc đẩy các bệnh lý chuyển hóa sớm, gây ra nhiều bệnh, trong đó có bệnh thận mạn.

Tại Việt Nam, theo thống kê, có hơn 10 triệu người (khoảng 10% dân số) đang chịu ảnh hưởng của bệnh thận mạn. Điều đáng lo ngại là có đến 90% người bệnh không nhận biết tình trạng bệnh của mình cho tới giai đoạn muộn và chỉ khoảng 33.000 bệnh nhân trong số 800.000 người cần chạy thận giai đoạn cuối được tiếp cận dịch vụ điều trị.

Theo các chuyên gia, bệnh thận thường diễn biến rất âm thầm, giai đoạn đầu thường không có triệu chứng hoặc có biểu hiện mơ hồ. Bệnh thường được phát hiện khi khám sức khỏe thông qua làm một số xét nghiệm máu hoặc nước tiểu. Bất kỳ ai cũng có thể mắc bệnh thận, đặc biệt người già. Mức độ nguy hiểm của bệnh tăng lên theo thời gian. Trường hợp bệnh nặng, thận có thể ngừng hoạt động hoàn toàn.

Theo TS.BS Nghiêm Trung Dũng, xu hướng trẻ hóa người bị suy thận liên quan đến nhiều vấn đề, trong đó ngoài nguyên nhân do viêm cầu thận thì thói quen ăn uống, sinh hoạt không điều độ của người trẻ cũng là yếu tố nguy cơ thúc đẩy các bệnh lý chuyển hóa sớm gây ra nhiều bệnh lý trong đó có bệnh thận mạn.

Phát hiện bệnh thận muộn, gây nhiều áp lực điều trị và chất lượng sống của bệnh nhân

Chuyên gia nhấn mạnh, bệnh thận mạn, khi phát hiện giai đoạn sớm đem lại nhiều lợi ích: Giúp kéo dài thời gian điều trị bảo tồn với chi phí điều trị thấp, hiệu quả, thời gian tái khám thưa… Nhưng khi phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn, kéo theo chi phí điều trị lớn, thời gian điều trị bảo tồn rút ngắn lại, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe, chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Đa số bệnh nhân viêm thận mạn có các bệnh đồng mắc và tăng nguy cơ mắc các biến chứng nguy hiểm, chẳng hạn như suy tim, suy thận và tử vong.

"Có nhiều bệnh nhân đến Trung tâm Thận Tiết niệu và Lọc máu ở giai đoạn phải lọc máu cấp cứu, lúc đó thận suy rất nặng kèm theo nhiều biến chứng ở các cơ quan như: Tim mạch, Hô hấp …điều đó sẽ hạn chế quyền lựa chọn của người bệnh trong phương pháp điều trị thay thế thận suy"- TS.BS Nghiêm Trung Dũng cho hay.

Cùng đó, có những người bệnh, gia đình có điều kiện, bố mẹ hoàn toàn có thể cho thận, nhưng tình trạng suy tim đã quá nặng, bệnh nhân không thể tiến hành ghép thận. Lúc đó buộc phải chấp nhận phương án tối ưu nhất là lọc màng bụng hoặc thận nhân tạo.

Chia sẻ thêm, PGS. TS. Hà Phan Hải An - Phó chủ tịch hội Tiết niệu - Thận học Việt Nam cho biết bệnh thận mạn, đặc biệt khi ở giai đoạn cuối (suy thận), gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe thể chất và tinh thần người bệnh, tạo gánh nặng tài chính rất lớn không chỉ cho mỗi cá nhân và gia đình họ mà cho toàn xã hội do phải xây dựng các cơ sở điều trị, đáp ứng nguồn nhân lực phục vụ. Điều trị suy thận còn tác động rất tiêu cực đến môi trường

Tuy nhiên, ở nước ta tỷ lệ phát hiện bệnh, đặc biệt khi còn kiểm soát được hiện quá thấp. Phát hiện bệnh thận ở giai đoạn cuối chỉ có 3 lựa chọn đó là chạy thận nhân tạo chu kỳ, lọc máu màng bụng và ghép thận. Dù là lựa chọn nào thì gánh nặng của bệnh tật cũng sẽ theo người bệnh và gia đình suốt cuộc đời còn lại.

Với bệnh thận mạn, cần ưu tiên phòng ngừa, sàng lọc, phát hiện sớm và kiểm soát từ giai đoạn đầu nhằm ngăn tiến triển đến giai đoạn phải lọc máu hoặc ghép thận.

Cần ưu tiên phòng ngừa, sàng lọc, phát hiện sớm và kiểm soát từ giai đoạn đầu?

Theo dự báo của các chuyên gia y tế, bệnh thận mạn sẽ sớm trở thành nguyên nhân gây tử vong đứng thứ 5 trên toàn cầu vào năm 2040 nếu chúng ta không có những biện pháp can thiệp kịp thời và hiệu quả.

Trước thực trạng bệnh thận đang gia tăng nhanh, đặc biệt ở người trẻ và trở thành vấn đề y tế đáng lo ngại, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) mới đây đã thông qua nghị quyết toàn cầu về sức khỏe thận tại Đại hội đồng Y tế thế giới lần thứ 78. Từ đó mở ra cơ hội để các quốc gia tăng cường phòng ngừa và điều trị căn bệnh này.

Nội dung chính của nghị quyết đã công nhận bệnh thận là vấn đề sức khỏe cộng đồng toàn cầu đang gia tăng, tích hợp chăm sóc thận vào chiến lược y tế quốc gia, đẩy mạnh phòng ngừa cũng như tầm soát sớm tại y tế cơ sở.

Theo các chuyên gia y tế, việc Nghị quyết được thông qua sẽ tạo cơ sở để Việt Nam xây dựng chương trình quốc gia phòng chống bệnh thận, tăng ngân sách đầu tư cho y tế cơ sở, trang thiết bị lọc máu, ghép thận và thúc đẩy truyền thông cộng đồng về lối sống lành mạnh cùng khám sức khỏe định kỳ.

Nghị quyết lịch sử của WHO là cơ hội vàng để Việt Nam chuyển từ 'chữa khi đã muộn' sang 'phòng ngay từ sớm', bảo vệ sức khỏe cho hàng triệu người dân..

Với bệnh thận mạn, cần ưu tiên phòng ngừa, sàng lọc, phát hiện sớm và kiểm soát từ giai đoạn đầu nhằm ngăn tiến triển đến giai đoạn phải lọc máu hoặc ghép thận. Song song, cần nâng cao nhận thức cộng đồng, phân bổ nguồn lực và tăng cường năng lực y tế cơ sở tại Việt Nam để quản lý hiệu quả nhóm nguy cơ cao và bệnh nhân thận mạn.

PGS.TS. Hà Phan Hải An cho rằng, chúng ta cần sàng lọc chủ động các đối tượng có yếu tố nguy cơ để phát hiện sớm bệnh, cần nâng cao nhận thức của người dân về sự nguy hiểm của bệnh thận.

Chuyên gia cũng bày tỏ mong muốn bệnh thận mạn sớm được đưa vào danh mục ưu tiên trong chiến lược y tế quốc gia, giúp bảo vệ sức khỏe người dân và giảm gánh nặng cho xã hội trong tương lai.

Thái Bình

Nguồn SK&ĐS : https://suckhoedoisong.vn/bao-dong-tre-hoa-benh-than-man-tai-viet-nam-169250909072016023.htm