Lũ chồng lũ
Tối 2, rạng sáng 3-11, lũ tại Đà Nẵng và Huế lại vượt báo động 3, nhấn chìm nhiều làng xã, đô thị. Tại Hội An (TP Đà Nẵng), nước sông Hoài dâng cao trở lại, nhiều tuyến đường ngập nặng, người dân khẩn trương kê dọn đồ đạc, di chuyển khách du lịch đến nơi an toàn. Đây là lần thứ hai trong một tuần Hội An phải “chạy lũ”.
Ở miền núi Tây Giang, mưa lũ kéo dài 5 ngày 5 đêm gây sạt lở nghiêm trọng, phá hủy hạ tầng giao thông, điện, viễn thông, khiến nhiều khu vực bị cô lập. Ông Bling Mia, Bí thư Đảng ủy xã Tây Giang, kiến nghị thành phố hỗ trợ thông tuyến, tiếp tế xăng dầu, lương thực; cho phép sử dụng trụ sở cơ quan trung ương bỏ trống làm nơi sơ tán dân và xây kho dự trữ nhu yếu phẩm. Lãnh đạo xã Trà Leng đề nghị được trang bị phương tiện thủy chuyên dụng và máy phát điện để sử dụng trong trường hợp bị lũ chia cắt.
Tại xã A Vương, nhiều tuyến đường vẫn bị sạt lở, chia cắt. Ông Briu Quân, Chủ tịch UBND xã A Vương, cho biết, nhiều điểm bị cô lập nhiều ngày, gạo và xăng dầu gần như cạn kiệt; xã đề nghị hỗ trợ khẩn cấp 54 tấn gạo và thiết bị liên lạc vệ tinh. Còn xã Thu Bồn bị cô lập hoàn toàn, công tác cấp cứu gặp nhiều trở ngại khi cả hai tuyến đường về Nông Sơn và Đại Lộc đều bị lũ chia cắt. Vì vậy, cần thiết lập Ban chỉ huy tiền phương tại Đại Lộc để kịp thời hỗ trợ, ứng cứu.
 Công an di dời khẩn cấp người dân vùng thấp trũng phường Phú Xuân, TP Huế đi tránh lũ. Ảnh: VĂN THẮNG 
Đến chiều 3-11, toàn TP Huế có khoảng 28.000 ngôi nhà ở 32/40 xã, phường bị ngập sâu; nhiều tuyến giao thông hư hỏng nặng. Nhìn dòng nước cuồn cuộn đổ vào nhà, ông Nguyễn Khang (ngụ phường Vỹ Dạ, TP Huế) ngậm ngùi: “Lũ rút chưa kịp khô, bùn non vừa dọn sạch thì lại ngập thêm đợt mới. Chúng tôi đuối lắm rồi”.
Trưa cùng ngày, Bộ Chỉ huy Quân sự TP Huế điều động hàng chục cán bộ, chiến sĩ Ban Chỉ huy phòng thủ khu vực 1 - Hương Trà khẩn cấp di dời hàng trăm người dân vùng hạ lưu sông Bồ, chủ yếu là người già và trẻ em, đến nơi trú ẩn an toàn. Công an phường Hương Trà cũng huy động lực lượng chuyên dụng vượt lũ cứu bà Hoàng Thị Noãn (người già neo đơn bị thương trong nhà ngập) cùng 10 người dân khác ra khỏi vùng nguy hiểm.
Sạt lở nhiều nơi
Tại các xã vùng cao, biên giới TP Đà Nẵng, hiện tượng “núi chảy, đất lở” xuất hiện khắp nơi, uy hiếp đời sống và cơ sở hạ tầng. Tại Trường Phổ thông Dân tộc bán trú Tiểu học Ngọc Linh (xã Trà Linh), nhiều điểm tường nứt, nền sụt, tường rào gãy đổ, có nguy cơ sập bất cứ lúc nào.
Thầy cô cùng phụ huynh phải khẩn trương di dời bàn ghế, đồ dùng học tập vượt qua đoạn đường sạt lở dài 3km đến khu văn hóa xã để đảm bảo an toàn. Ông Nguyễn Trần Vỹ, Hiệu trưởng nhà trường, cho biết, 34 học sinh lớp 1 và 2 được chuyển về điểm trường chính ở thôn 2, nơi đã mở thêm hai lớp và bố trí khu bán trú để các em tiếp tục học tập.
Còn tại phường Ngũ Hành Sơn (Đà Nẵng), một “hố tử thần” sâu khoảng 4m bất ngờ xuất hiện giữa đường Nam Kỳ Khởi Nghĩa. Lực lượng chức năng lập tức phong tỏa hiện trường, cắm biển cảnh báo và điều tiết giao thông. Sáng cùng ngày, tại khe Ông Đà (xã Thượng Đức, Đà Nẵng), sạt lở núi kéo dài vài cây số đã vùi lấp lấp anh N.Q.B (40 tuổi) khi anh đang giữ trại gia súc trên rẫy. Lực lượng cứu hộ phải mất nhiều giờ đường rừng và đào bới tìm kiếm thi thể nạn nhân.
 Quân và dân xã Duy Nghĩa (TP Đà Nẵng) khắc phục sạt lở bờ kè An Lương. Ảnh: NGUYỄN CƯỜNG 
Trong khi đó, ở xã Duy Nghĩa (TP Đà Nẵng), hơn 1.000 người dân cùng hàng trăm cán bộ, chiến sĩ Quân khu 5 vẫn túc trực ngày đêm gia cố bờ kè An Lương bị sạt lở nặng sau bão số 12. Điểm sạt dài gần 1km, đe dọa hơn 300 hộ dân ven biển. Sau gần một tuần khẩn trương, công tác khắc phục đã cơ bản hoàn tất, chưa ghi nhận sạt lở mới.
Đại tá Trần Hữu Ích, Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy Quân sự TP Đà Nẵng, đã trực tiếp kiểm tra hiện trường, yêu cầu các đơn vị phối hợp cùng Sư đoàn 315 và chính quyền địa phương huy động nhân lực, vật tư, phương tiện gia cố kè, bảo vệ an toàn cho người dân.
Ông Nguyễn Hà Nam, Giám đốc Sở Xây dựng Đà Nẵng, cho biết thành phố đã ban hành tình huống khẩn cấp để chủ động khắc phục thiệt hại hạ tầng. Hiện có 7 tuyến quốc lộ và 20 tuyến tỉnh lộ bị sạt lở, trong đó nặng nhất là QL14G, ĐT606 và QL40B. Các lực lượng, nhà thầu đã được huy động thông tuyến, mở tạm một làn xe phục vụ dân sinh và cứu hộ. Thành phố cấp khẩn 6,6 tỷ đồng để xử lý trước mắt, trong khi thiệt hại hạ tầng ước khoảng 190 tỷ đồng. Sở Xây dựng đề xuất bổ sung 80-100 tỷ đồng để khảo sát, thiết kế, gia cố và thay thế công trình bị trôi, đảm bảo giao thông lâu dài.
Cùng thời điểm, tại Hà Tĩnh, mưa lớn kéo dài khiến hàng ngàn khối đất đá từ núi Rú Rác (xã Cẩm Trung) sạt xuống, tràn dài hàng trăm mét, ảnh hưởng khoảng 2ha đất dân sinh. Dù không gây thiệt hại về người, vụ “núi chảy” này đã làm hư hỏng nhiều công trình và hoa màu của người dân.
Vượt lũ, học sinh trở lại trường
Tại xã Nam Trà My (TP Đà Nẵng), từ sáng sớm, nhiều thầy cô Trường Tiểu học Kim Đồng đã lội bùn, vượt sạt lở đến từng thôn Trà Mai, Tắk Lũ đón học sinh đến lớp an toàn. Ở những khu vực xa, phụ huynh phải dẫn con đi bộ gần nửa giờ đến điểm hẹn, sau đó giáo viên dùng xe máy chở các em đi tiếp.
Theo thầy Nguyễn Văn Phúc, Phó Hiệu trưởng nhà trường, sau thời gian nghỉ vì mưa lũ, khoảng 80% học sinh đã trở lại học. Trường có 5 điểm trường với 23 lớp, 645 học sinh, giao thông vẫn bị chia cắt tại nhiều nơi. Trong mưa lũ, đa số thầy cô ở lại trường; khi thời tiết tạm ổn, 9 thầy cô từ đồng bằng đã quay lại giảng dạy. Nhà trường linh hoạt thời khóa biểu, cử giáo viên đến các thôn sạt lở để đón học sinh, bảo đảm chương trình học phù hợp khi khu vực sắp chịu ảnh hưởng bão số 13.
Ngày 3-11, Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng Phạm Đức Ấn ký quyết định phân bổ 210 tỷ đồng từ ngân sách thành phố hỗ trợ 72 xã phường khắc phục thiệt hại và giúp người dân sớm ổn định đời sống.
Tại Huế, nhiều cơ quan, trường học cũng khẩn trương hỗ trợ người dân, sinh viên vượt khó. Trường Đại học Kinh tế - Đại học Huế hỗ trợ 100.000 đồng/sinh viên và 500.000 đồng/giảng viên, người lao động (tổng kinh phí hơn 1,1 tỷ đồng). Trường Đại học Ngoại ngữ - Đại học Huế tặng 200.000 đồng/sinh viên, dự kiến hoàn tất chi trả trước ngày 5-11. Cùng ngày, UBND TP Huế tiếp nhận nguồn hỗ trợ 500 triệu đồng từ Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam; Tập đoàn Bitexco hỗ trợ 200 triệu đồng, 10.000 phần quà và 10 tấn gạo giúp thành phố khắc phục hậu quả mưa lũ.
XUÂN QUỲNH - VĂN THẮNG - DƯƠNG QUANG - PHẠM NGA - NGUYỄN CƯỜNG