Bạo lực - Nỗi đau dai dẳng: Tội ác đến từ trẻ thơ

21 giờ trướcBài gốc

Những “mũi giáo” xuyên tim

Từ mâu thuẫn bột phát trong giờ học thể dục, vừa qua một học sinh lớp 11 ở Thanh Hóa đã dùng dao bấm đâm một học sinh lớp 12 cùng trường khiến nạn nhân tử vong. Năm 2024, một nam sinh 16 tuổi ở Hà Nội đã đánh một nam sinh 14 tuổi. Hậu quả, nam sinh 14 tuổi chết não, qua đời.

Mạng xã hội cũng xuất hiện clip học sinh ở An Giang đánh nhau gây thương tích nặng. Trong clip hiện rõ, 2 nam sinh đang đánh nhau, một nam sinh khác cầm hung khí (chưa rõ vật gì) tấn công 1 trong 2 người từ phía sau, trúng phần đầu gây thương tích nặng, phải nhập viện cấp cứu. Theo cộng đồng mạng, đoạn clip đánh nhau và hình ảnh nam sinh nhập viện với những vết thương ở đầu được ghi lại vào ngày 20/10 tại xã Phú Tân, tỉnh An Giang.

Hiện trường nơi nam sinh lớp 12 bị bạn cùng trường đâm tử vong (Ảnh cắt từ clip)

Ngoài bạo lực nóng (tác động vật lí), tình trạng bạo lực trắng, bạo lực lạnh (không tác động vật lí) cũng đang gây những hậu quả rất nghiêm trọng. Nó là những vết chém vô hình vào tâm hồn trẻ. Bạo lực lạnh không chỉ diễn ra giữa bố mẹ và con cái, người lớn và trẻ nhỏ mà còn diễn ra giữa học sinh với học sinh. Chúng không gây ra mâu thuẫn, xung đột trực diện nhưng là những hiệu ứng có khả năng sát thương còn cao hơn bạo lực nóng và để lại hậu quả lâu dài.

“Có thể nói, nhiều vụ việc bạo lực với mức độ nghiêm trọng xảy ra là do nhiều lớp bảo vệ trẻ cùng bị rách. Gia đình không làm gương những hành vi tốt, nhà trường chưa kịp phòng ngừa, mạng xã hội chưa kịp sàng lọc, kiểm soát nội dung độc hại, pháp luật chưa theo kịp thực tiễn, cộng đồng cũng chưa kịp kiến tạo những không gian an toàn hạnh phúc cho những người trẻ”. PGS Trần Thành Nam

Tại Diễn đàn Điều em muốn nói về bạo lực học đường do báo Tiền Phong phối hợp với Sở GD&ĐT Nghệ An tổ chức lần thứ II, Hoa hậu Việt Nam 2022 Huỳnh Thị Thanh Thủy chia sẻ, khi học THCS, thầy giáo đề xuất tham gia diễn văn nghệ. Lần đầu tiên đứng trên sân khấu, Thanh Thủy đã trình diễn thất bại.

Cú “trượt chân” đó dẫn đến việc cô gái nhận nhiều lời giễu cợt, chê bai từ bạn bè. Trải nghiệm này khiến Thanh Thủy “thu mình”, tự tạo vỏ bọc an toàn, khép kín, không dám bộc lộ bản thân. Từ một học trò năng động, cô gái đã không có bứt phá về học tập cũng như hoạt động ngoại khóa cho đến hết THPT.

Bước ngoặt lớn nhất của Thanh Thủy là từ khi tham gia Hoa hậu Việt Nam 2022. Theo Thanh Thủy, đây là cơ hội để nhìn lại bản thân, phá vỡ vỏ bọc, nắm bắt cơ hội để trải lòng và thành công nhiều hơn. Thanh Thủy nhìn rõ hơn tác hại của bạo lực học đường đối với mỗi học sinh, sinh viên. Cô cho rằng, mỗi người cần tạo cho mình động lực, nhà trường và gia đình cần quan tâm nhiều hơn đến học sinh để tạo môi trường lành mạnh, phát triển tốt hơn.

Khi trở thành Hoa hậu Việt Nam 2022, Huỳnh Thị Thanh Thủy cũng chấp nhận đối diện nhiều áp lực từ vương miện, sự phán xét khắt khe của công chúng. Cô đã học được kinh nghiệm từ những người đi trước, tìm cách khích lệ bản thân để vượt qua.

Hoa hậu Hòa bình Việt Nam 2022 Đoàn Thiên Ân cũng từng hứng chịu những lời gièm pha về ngoại hình. Cô cho rằng, đó như những mũi giáo “xuyên thấu trái tim”. “Khi không còn lựa chọn nào khác, mình chỉ còn điều duy nhất là phải mạnh mẽ… Đừng rời bỏ thế gian này vì bất cứ lí do gì. Gia đình luôn là nơi vun vén, bao bọc mỗi con người”, Hoa hậu Đoàn Thiên Ân chia sẻ.

Học sinh tham dự diễn đàn Điều em muốn nói lần II, do báo Tiền Phong phối hợp với Sở GD&ĐT Nghệ An tổ chức, với chủ đề phòng chống bạo lực học đường. Ảnh: TRỌNG TÀI

Nhận biết dấu hiệu để kiểm soát

Sau vụ nam sinh lớp 12 bị đâm tử vong, công an tỉnh Thanh Hóa phát đi cảnh báo về tình trạng bạo lực học đường. Theo cơ quan chức năng, bạo lực học đường có chiều hướng gia tăng và diễn biến phức tạp. Điều đáng lo ngại là lí do dẫn đến bạo lực đôi khi rất đơn giản như va chạm trong lúc chơi đùa, trên đường đi học, mâu thuẫn nói xấu nhau trên các diễn đàn, mạng xã hội…

Theo công an tỉnh Thanh Hóa, nguyên nhân sâu xa của việc chưa thể ngăn chặn vấn nạn bạo lực học đường là do sự thiếu sót trong công tác quản lí và giáo dục của gia đình và nhà trường. Mặt khác, do sự thiếu chín chắn về nhận thức và tâm lí của các em học sinh, sinh viên. Đây là giai đoạn mà các em đang trong quá trình phát triển về thể chất và tinh thần, dễ bị ảnh hưởng bởi những yếu tố bên ngoài. Nhiều em có xu hướng ham muốn được thể hiện, chứng tỏ bản thân, không biết cách kiểm soát cảm xúc và hành vi.

Điều lo ngại nữa chính là một bộ phận học sinh, thậm chí là bạn bè thân thiết của đối tượng và nạn nhân, lại thờ ơ, vô cảm khi không can ngăn, ngăn chặn mà hò reo, cổ vũ, tham gia gây rối trật tự công cộng.

Từ vụ án nam sinh lớp 12 bị tử vong ở trên, Công an tỉnh Thanh Hóa khuyến cáo gia đình và nhà trường cần phối hợp chặt chẽ trong công tác quản lí, giáo dục con em, học sinh, đặc biệt chú ý các mối quan hệ, sinh hoạt bạn bè ngoài giờ đến trường. Giải pháp nữa là chủ động kiểm soát đồ dùng học tập, vật dụng con em, học sinh mang theo trong cặp, người và tại các khu vực trong trường, gia đình. Thường xuyên tuyên truyền, nhắc nhở con em, học sinh chấp hành nghiêm các nội quy, quy định của nhà trường và khuyến cáo của cơ quan công an.

Mất kết nối

Trao đổi với PV Tiền Phong, PGS.TS Trần Thu Hương, Khoa Tâm lí, Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn (ĐH Quốc gia Hà Nội) cho rằng, tình trạng bạo lực ngày càng nghiêm trọng, xuất hiện những sát thủ trẻ thơ đang là vấn đề thời đại.

Trong bối cảnh công nghệ phát triển, trẻ dễ bị “phơi nhiễm” các hành vi trên môi trường mạng. Sự mất kết nối giữa mẹ với con cũng là điều kiện thuận lợi để trẻ học những hành động tiêu cực và có cảm xúc tiêu cực không thể giải quyết nên xuất hiện hành vi mang tính chất bạo lực, gây hấn. Đó là những hành vi lệch chuẩn, gây tổn hại người khác và bản thân.

Sự phát triển công nghệ đã tạo cho người cơ hội tiếp cận với lượng thông tin rất lớn, thông tin nhiều chiều, có tích cực, có tiêu cực và tạo sự mất kết nối với gia đình, cô đơn trên mạng xã hội. Đây là những nguyên nhân tạo ra vấn đề bạo lực hiện nay.

Trẻ tương tác trực tiếp với người khác ngày càng kém. Việc tương tác qua mạng mà không biết người tương tác là ai nên rất độc hại, sẽ chi phối hành vi cá nhân, không có kiểm soát, không giúp cá nhân điều chỉnh tốt. Trên cơ sở đó sẽ dễ hình thành hành vi sai lệch, tổn hại.

Theo PGS Trần Thu Hương, mỗi vụ việc khi xảy ra, những đứa trẻ bạo lực không vô tội nhưng phải xét nguyên nhân tại sao. Trong nhiều trường hợp khi tìm kiếm hành vi lệch chuẩn đâu đó, chúng ta đều nhận thấy sự mất liên lạc, mất kết nối với người thân trong gia đình và người khác hoặc rối loạn về chức năng trong cơ thể của trẻ.

Như vậy, khi nói phạm trù trẻ con không vô tội, phải quay trở lại lí giải nguyên nhân. Mỗi đứa trẻ khi phạm tội sẽ chịu tác động từ môi trường sống như gia đình, xã hội, môi trường số. Đây là yếu tố sẽ tạo ra nhiều hình thái về mặt nhân cách trong đó có cấu trúc mang tính chất gây hấn. Nếu không làm công tác phòng ngừa thì dễ thúc đẩy hành vi lệch chuẩn.

PGS.TS Trần Thành Nam, Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Giáo dục (ĐH Quốc gia Hà Nội) cho rằng, tính chất các vụ bạo lực ngày càng nghiêm trọng có nguyên nhân từ nhiều vấn đề như: tình hình kinh tế xã hội, việc làm, môi trường... Trong đó, cấu trúc gia đình ngày càng dễ gãy vỡ với tỉ lệ các gia đình li thân, li hôn, đơn thân tăng.

Phụ huynh thiếu kĩ năng làm cha mẹ, áp lực công việc khiến họ bỏ mặc con, trừng phạt con bằng roi vọt khi con mắc lỗi. Nhà trường vẫn nhiều áp lực thành tích, hiện tượng bắt nạt, bạo lực vẫn còn xảy ra. Công tác tư vấn hỗ trợ tâm lí còn hình thức.

Trong khi đó, mạng xã hội lại “thưởng” cho những nội dung bạo lực, tàn nhẫn… số lượng người xem lớn. Tất cả khiến cho niềm tin của người trẻ vào những giá trị sống như yêu thương, chia sẻ, hòa bình trở nên mất đi điểm tựa.

Nghiêm Huê

Nguồn Tiền Phong : https://tienphong.vn/bao-luc-noi-dau-dai-dang-toi-ac-den-tu-tre-tho-post1789868.tpo