Mắm tôm đúng chuẩn sẽ có mùi nồng đặc trưng, màu tím sẫm, đặc sánh và vị mặn tự nhiên.
Dưới đây là những lưu ý và mẹo bảo quản mắm tôm tại nhà:
Mắm tôm là sản phẩm lên men tự nhiên từ tôm hoặc moi trộn với muối hạt, qua quá trình ủ kín trong thời gian dài (từ 6 tháng đến 1 năm), tạo ra thứ nước chấm đặc sánh, có màu đặc trưng. Nhờ được ủ muối và lên men kỹ, mắm tôm có thể bảo quản khá lâu. Tuy nhiên, nếu không để đúng cách, mắm vẫn có thể bị hỏng, nổi váng trắng, đổi màu hoặc mất mùi vị nguyên bản.
Có hai loại mắm tôm phổ biến:
- Mắm tôm nguyên chất: chưa qua pha chế, thường đậm mùi và đặc sánh.
- Mắm tôm pha sẵn: đã được thêm gia vị (đường, tỏi, chanh, ớt...) dùng trực tiếp.
Mỗi loại sẽ có cách bảo quản khác nhau.
Cách bảo quản mắm tôm nguyên chất
Bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát
Mắm tôm nguyên chất có thể để ở nhiệt độ thường nếu được đậy kín và đặt tại nơi khô ráo, tránh ánh nắng trực tiếp. Không nên để mắm gần bếp nấu vì nhiệt độ cao và hơi nước sẽ dễ làm mắm lên men mạnh hơn, gây thay đổi hương vị.
Sử dụng lọ thủy tinh, sứ hoặc nhựa an toàn
Mắm tôm nên được đựng trong lọ thủy tinh sạch, khô. Lọ thủy tinh có ưu điểm là không bị phản ứng với axit trong mắm, giữ nguyên được mùi vị và màu sắc. Nếu dùng nhựa, nên chọn loại nhựa thực phẩm, không dùng hộp nhựa tái chế hoặc kim loại vì có thể phản ứng hóa học, làm mắm bị biến chất.
Đậy nắp thật kín sau mỗi lần sử dụng
Không khí lọt vào sẽ làm mắm dễ bị oxy hóa, đổi màu hoặc lên men quá mức. Vì vậy, sau khi dùng, cần lau sạch miệng lọ và đậy kín nắp. Nếu sử dụng muỗng/môi để múc, nên đảm bảo dụng cụ khô, sạch, không dính nước hoặc thức ăn khác.
Bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh (nếu cần)
Nếu mua mắm tôm số lượng lớn hoặc dùng không thường xuyên, bạn nên cất vào ngăn mát tủ lạnh để làm chậm quá trình lên men. Tuy nhiên, nhiệt độ thấp có thể làm mắm đặc lại và khó trộn, nên trước khi dùng có thể lấy ra ngoài vài phút để mắm mềm trở lại.
Cách bảo quản mắm tôm pha sẵn
Mắm tôm đã pha sẵn với chanh, đường, tỏi, ớt… là môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển nếu không bảo quản cẩn thận. Do đó, loại mắm này nên dùng hết trong 1–2 ngày, và phải bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh. Dụng cụ pha chế cần sạch sẽ, tránh dính nước sống hoặc dầu mỡ.
Nếu có nhu cầu bảo quản lâu hơn, nên chia nhỏ thành từng phần, cho vào lọ kín và cất trong tủ lạnh. Tuyệt đối không để mắm pha sẵn ở ngoài nhiệt độ thường quá 12 giờ vì có thể bị hư, nổi váng hoặc có vị chua lạ.
Dấu hiệu mắm tôm bị hỏng
Mắm tôm đúng chuẩn sẽ có mùi nồng đặc trưng, màu tím sẫm, đặc sánh và vị mặn tự nhiên. Nếu thấy các dấu hiệu sau, có thể mắm đã hỏng:
- Mùi chua, hôi, khó chịu bất thường
- Xuất hiện lớp váng mốc trắng, đen hoặc xanh
- Mắm bị tách nước, loãng bất thường
- Màu chuyển sang nâu đen, mùi cay nồng như mắm tỏi hỏng
Khi đó, bạn nên bỏ đi để tránh nguy cơ ngộ độc thực phẩm.
Một vài mẹo nhỏ giúp mắm tôm ngon hơn khi dùng lại
- Khi lấy mắm ra dùng, có thể đánh đều với một chút rượu trắng để làm dịu mùi và khử mùi hăng nồng.
- Nếu thấy mắm bị đóng muối ở đáy, có thể khuấy đều hoặc phơi nắng nhẹ vài giờ để tan muối.
- Với người không quen, có thể pha loãng mắm với nước sôi để nguội và nêm lại gia vị.
Vân Lê