Bão số 12 kết hợp không khí lạnh gây mưa lớn kéo dài ở miền Trung
TS Nguyễn Ngọc Huy, chuyên gia về biến đổi khí hậu và cảnh báo thiên tai cho biết, chiều 19/10, bão Fengshen đã đi vào Biển Đông, trở thành cơn bão số 12 trong năm 2025. Theo dự báo, bão di chuyển theo hướng Tây Tây Bắc về phía quần đảo Hoàng Sa, sau đó gặp không khí lạnh và vùng áp cao khiến hướng di chuyển bẻ ngoặt sang Đông Bắc, hướng vào khu vực bờ biển miền Trung.
Miền Trung có thể đón đợt mưa rất lớn do bão số 12 tương tác với không khí lạnh.
Khi tiến gần đất liền vào ngày 23/10, bão có khả năng suy yếu thành áp thấp nhiệt đới hoặc duy trì cấp 8–9, gây gió mạnh, sóng biển cao 3,5–4m dọc ven bờ từ Quảng Bình đến Khánh Hòa, biển động dữ dội và nguy cơ cao xảy ra xói lở bờ biển.
"Điểm đáng chú ý là hoàn lưu bão Fengshen sẽ tương tác với không khí lạnh và nhiễu động gió Đông, gây ra đợt mưa rất lớn, kéo dài trên diện rộng miền Trung. Dự báo, mưa bắt đầu từ tối 22/10 ở Quảng Bình, Quảng Trị, sau đó lan dần xuống Thừa Thiên Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên và Khánh Hòa trong những ngày 23–27/10.
Sau đó, khi gió Đông Bắc suy yếu, khối không khí nóng ẩm từ phía Nam gặp không khí lạnh từ phía Bắc có thể tiếp tục gây một đợt mưa khác từ ngày 28/10 đến 3/11, di chuyển theo hướng ngược lại — từ Khánh Hòa ra Quảng Bình. Hình thái này tương tự kiểu mưa "cuốn chiếu hai chiều" từng xảy ra vào tháng 10/2020", TS Nguyễn Ngọc Huy nhận định.
Tổng lượng mưa tích lũy trên diện rộng dự báo đạt 300–500mm, trong đó tâm mưa ở Thừa Thiên Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi có thể đạt 500–800mm, thậm chí vượt 1000mm cả đợt. Tây Nguyên, miền Đông Nam Bộ và Đồng bằng sông Cửu Long cũng có khả năng xuất hiện mưa lớn trong thời gian này.
Nguy cơ ngập lụt đô thị cao tại Huế, Đà Nẵng, Hội An, Tam Kỳ, Đông Hà, Quảng Ngãi, Tuy Hòa, Quy Nhơn và Nha Trang trong các ngày 24–26/10; đồng thời có thể tái ngập khi đợt mưa thứ hai diễn ra sau ngày 27/10. Các vùng thấp trũng từ Nam Quảng Trị đến Khánh Hòa đối mặt nguy cơ ngập gián đoạn, trong khi khu vực miền núi, đặc biệt phía Tây Quảng Nam, có nguy cơ cao xảy ra lũ quét và sạt lở đất.
Chủ động ứng phó, hạn chế thiệt hại
Theo TS Nguyễn Ngọc Huy, trước tình hình mưa lũ phức tạp, các địa phương miền Trung được khuyến cáo chủ động ứng phó sớm, lấy phòng là chính.
Người dân từ Nha Trang đến Hội An được khuyến nghị lấy mốc lũ tháng 11/2017 làm chuẩn để kê cao đồ đạc, trong khi khu vực Huế, Đà Nẵng, Quảng Trị nên lấy mốc lũ tháng 10/2022 làm cơ sở phòng ngừa.
Một số biện pháp ứng phó cụ thể được đưa ra gồm: Tích trữ nước sạch trong bao nilon 10–20 lít để có thể sử dụng khi nước lũ dâng cao. Chuẩn bị thực phẩm khô như gạo, cá khô, muối vừng, dầu ăn, nước mắm, bếp gas đủ dùng cho ít nhất 1 tuần. Dự phòng áo phao cho tối thiểu 50% thành viên trong gia đình, nhất là với hộ ở vùng trũng hoặc nhà cấp thấp.
Sắp xếp chỗ gửi phương tiện ở khu vực cao, chủ động di chuyển khi thấy mưa kéo dài. Chuẩn bị đèn pin, sạc dự phòng, nến để đảm bảo chiếu sáng khi mất điện. Với hộ dân có sản xuất nông – thủy sản, cần khai thác sớm thủy sản thành phẩm, chuẩn bị giàn cao cho gia cầm, và di chuyển gia súc lên vùng cao an toàn.
Mặc dù hy vọng mưa lũ sẽ không đạt mức nghiêm trọng như các đỉnh lũ lịch sử trước đây, song chuyên gia nhấn mạnh: "Phòng hơn chống, và phòng thường rẻ hơn khắc phục rất nhiều."
Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, từ nay đến cuối năm, Biển Đông dự báo còn khoảng ba cơn bão, áp thấp nhiệt đới, trong đó 1-2 cơn có thể ảnh hưởng đất liền Việt Nam. Từ đầu năm đến nay Biển Đông xuất hiện 11 cơn bão, 4 áp thấp nhiệt đới. Trong đó các cơn bão Wutip, Wipha, Kajiki, Nongfa, Ragasa, Bualoi, Matmo ảnh hưởng trực tiếp hoặc gây mưa lũ lớn cho miền Bắc và Trung.
Thiên tai từ đầu năm đến nay đã làm 241 người chết, mất tích, 389 người bị thương; 261.000 nhà bị hư hỏng, tốc mái; 594.000 ha lúa, hoa màu, cây trồng khác bị ngập úng; 30.800 gia súc, 2,7 triệu gia cầm bị chết, cuốn trôi... Tổng thiệt hại kinh tế trên 53.800 tỷ đồng.
Cảnh báo lũ quét, sạt lở đất các tỉnh từ Quảng Trị đến Đắk Lắk
Theo Trung tâm dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, trong 6 giờ qua (từ 22 giờ ngày 19/10 đến 4h ngày 20/10), khu vực các tỉnh từ Quảng Trị đến Đắk Lắk đã có mưa vừa, mưa to như: Ba Nang 60mm (Quảng Trị); Vườn Quốc gia Bạch Mã 98,2mm (TP. Huế); Trà Giáp 82,2mm (TP. Đà Nẵng); Hương Trà 104,6mm( Quảng Ngãi); Xã Cát Thành 43mm (Gia Lai); Bồng Sơn 101.3mm (Gia Lai); An Ninh Đông 79.8mm (Đắk Lắk);...
Mô hình độ ẩm đất cho thấy một số khu vực thuộc các tỉnh trên đã gần bão hòa (trên 85%) hoặc đạt trạng thái bão hòa.
Trong 3-6 giờ tới, khu vực các tỉnh trên tiếp tục có mưa với lượng mưa tích lũy phổ biến như sau: TP. Huế từ 5-15mm, có nơi trên 30mm; TP. Đà Nẵng từ 15-30mm, có nơi trên 60mm; Quảng Ngãi, Gia Lai từ 20-40mm, có nơi trên 80mm; Đắk Lắk từ 10-20mm, có nơi trên 40mm..
Trong 6 giờ tới, nguy cơ xảy ra lũ quét trên các sông, suối nhỏ, sạt lở đất trên sườn dốc tại nhiều xã/phường. Cảnh báo cấp độ rủi ro thiên tai do lũ quét, sạt lở đất, sụt lún đất do mưa lũ hoặc dòng chảy: Cấp 1
Danh sách các điểm có nguy cơ lũ quét, sạt lở đất gồm:
Quảng Trị: Bến Quan, Hướng Lập, Hướng Phùng; Bến Hải, Cam Lộ, Cồn Tiên, Đakrông, Khe Sanh, Kim Ngân, Tà Rụt, Vĩnh Thủy.
TP. Huế: Phú Lộc; A Lưới 5, Khe Tre, Long Quảng, Nam Đông.
TP. Đà Nẵng: Trà Giáp, Trà Leng, Trà Liên, Trà Vân; Avương, Đông Giang, Lãnh Ngọc, Nam Trà My, Nông Sơn, Phước Chánh, Phước Hiệp, Phước Thành, Phước Trà, Quế Phước, Trà Đốc, Trà My, Trà Tân, Trà Tập.
Quảng Ngãi: Khánh Cường, Mộ Đức, phường Sa Huỳnh, Tây Trà Bồng; Ba Dinh, Ba Động, Ba Tô, Ba Tơ, Ba Vì, Ba Vinh, Cà Đam, Đặng Thùy Trâm, Lân Phong, Minh Long, Nguyễn Nghiêm, phường Đức Phổ, phường Trà Câu, Sơn Hạ, Sơn Linh, Sơn Tây Thượng, Sơn Thủy, Tây Trà, Thanh Bồng, Thiện Tín; Ba Gia, Ba Xa, Bình Chương, Bình Minh, Đình Cương, Đông Trà Bồng, Kon Plông, Măng Bút, Nghĩa Giang, Ngọc Linh, Phước Giang, Sơn Hà, Sơn Kỳ, Sơn Mai, Sơn Tây, Sơn Tây Hạ, Sơn Tịnh, Trà Bồng, Trà Giang, Trường Giang, Vệ Giang.
Gia Lai: An Hòa, phường Bồng Sơn, phường Hoài Nhơn, phường Hoài Nhơn Đông, phường Hoài Nhơn Tây; Ân Hảo, An Lão, An Toàn, Ân Tường, An Vinh, Hoài Ân, phường Hoài Nhơn Bắc, phường Hoài Nhơn Nam, phường Tam Quan, Phù Cát, Vạn Đức; An Lương, An Nhơn Tây, Bình Dương, Bình Hiệp, Cát Tiến, Đề Gi, Hòa Hội, Hội Sơn, Kim Sơn, Ngô Mây, phường An Nhơn Nam, phường Quy Nhơn, phường Quy Nhơn Bắc, phường Quy Nhơn Đông, phường Quy Nhơn Nam, phường Quy Nhơn Tây, Phù Mỹ, Phù Mỹ Bắc, Phù Mỹ Đông, Phù Mỹ Nam, Phù Mỹ Tây, Tây Sơn, Tuy Phước Bắc, Tuy Phước Tây, Vĩnh Quang, Vĩnh Sơn, Vĩnh Thạnh, Vĩnh Thịnh, Xuân An.
Đắk Lắk: Phường Sông Cầu, Tuy An Bắc; Đồng Xuân, Hòa Mỹ, phường Xuân Đài, Sơn Hòa, Sơn Thành, Tây Sơn, Tuy An Tây, Vân Hòa, Xuân Cảnh, Xuân Lộc, Xuân Thọ.
Lũ quét, sạt lở đất có thể gây tác động rất xấu đến môi trường, uy hiếp tính mạng của người dân; gây tắc nghẽn giao thông cục bộ, làm ảnh hưởng tới quá trình di chuyển của các phương tiện; phá hủy các công trình dân sinh, kinh tế gây thiệt hại cho các hoạt động sản xuất, hoạt động kinh tế - xã hội.
Tô Hội