Bão số 5 di chuyển nhanh, gây thiệt hại lớn
Ngày 4/9, tại họp báo thường kỳ Bộ Nông nghiệp và Môi trường, ông Nguyễn Trường Sơn, Cục phó Quản lý đê điều và Phòng chống thiên tai, cho biết bão số 5 - bão Kajiki đổ bộ Thanh Hóa - Hà Tĩnh ngày 25/8 là một cơn bão đặc biệt trên Biển Đông: "Hình thành trực tiếp trên biển, di chuyển nhanh và mạnh lên rất nhanh, với vòng đời ngắn chỉ khoảng 3 ngày".
Cường độ bão cực đại trước khi vào bờ đạt cấp 14, giật cấp 17 - tương đương bão Yagi năm 2024 và mạnh hơn bão Doksuri năm 2017. Hoàn lưu bão rộng, bao trùm gần như toàn bộ Biển Đông, gây mưa diện rộng từ Bắc Bộ đến Bắc Trung Bộ. Khi di chuyển sát bờ biển Trung Bộ, bão chậm lại, có thời điểm gần như đứng yên trong hơn 3 giờ; sau khi đổ bộ, bão tiếp tục di chuyển rất chậm, khiến thời gian lưu trên đất liền kéo dài tới khoảng 10 giờ (từ 18h00 ngày 25/8 đến 4h00 ngày 26/8). Điều này làm gió mạnh duy trì lâu, tăng mức độ nguy hiểm.
Bão số 5 gây thiệt hại nghiêm trọng ở nhiều địa phương.
Chiều 25/8, bão số 5 đổ bộ vào khu vực Nghệ An - Hà Tĩnh với cường độ 11-12, giật cấp 13. Đến sáng sớm 26/8, bão di chuyển sang khu vực Trung Lào và suy yếu thành áp thấp nhiệt đới.
Do ảnh hưởng của bão, từ ngày 24/8 đến ngày 27/8, Hà Tĩnh có mưa rất to phổ biến từ 200-450mm; Thanh Hóa, Nghệ An có mưa 200-400mm; Quảng Trị từ 150-300mm; Bắc Bộ mưa từ 200-350mm;
Mưa lớn gây lũ trên sông Mã, sông Lèn (tỉnh Thanh Hóa); sông Đáy, sông Hoàng Long (tỉnh Ninh Bình); thượng nguồn sông Cả (tỉnh Nghệ An); sông Bùi, sông Tích (Hà Nội) ở mức trên BĐ3; sông Thương, sông Lục Nam (tỉnh Bắc Ninh) ở mức BĐ2.
Nói về thiệt hại do bão số 5, ông Nguyễn Trường Sơn cho hay: "Cập nhật đến ngày 3/9, bão số 5 và mưa lũ sau bão đã khiến 8 người chết, 1 người mất tích, 77 người bị thương. Bão khiến 510 nhà sập đổ, 38.683 nhà tốc mái, hư hỏng. 104.369 ha lúa bị ngập, thiệt hại , 7.295 ha hoa màu; 5.958 ha cây ăn quả. 11.729 ha rừng bị gãy đổ. 154.457 con gia súc, gia cầm bị chết, cuốn trôi. 8.028 ha thủy sản bị ngập, tràn, 126 lồng bè bị cuốn trôi, thiệt hại".
Cây xanh các loại bị gãy đổ: 199.774 cây. Về trường học bị tốc mái, hư hại ghi nhận 443 điểm trường. 102 tàu bị chìm, va đập, hư hỏng. 12.420m đường giao thông bị sạt lở, hư hỏng với tổng khối lượng 95.407 m3 đất đá.
Về thủy lợi, đê điều: Hà Nội 3 sự cố đê điều, Thanh Hóa xảy ra 12 sự cố đê điều. Địa phương đã hoàn thành xử lý sự cố giờ đầu theo phương châm "4 tại chỗ", rào chắn bảo vệ và tổ chức theo dõi chặt chẽ. 9.880m bờ sông, bờ bao bị sạt lở. 28.642m kênh mương bị sạt lở, cuốn trôi.
Về hệ thống điện (ghi nhận đến 19h ngày 29/8): 3 sự cố lưới điện 500KV (đã khắc phục xong); 04 sự cố lưới điện 220KV (đã khắc phục xong); 14 sự cố lưới điện 110KV (đã khắc phục xong); 4.772 cột điện gãy đổ.
Hiện các địa phương đang tổ chức khắc phục hậu quả và tiếp tục rà soát, tổng hợp số liệu thiệt hại. Ngập tại các xã Xuân Mai, Hòa Phú, Đoài Phương, Quảng Bị, Trần Phú, Hồng Sơn.
"Có thể nói bão số 5 là cơn bão dị thường, hình thành trên Biển Đông và đi vào bờ rất nhanh. Đặc biệt, bão và lũ sau bão gây thiệt hại hết sức nặng nề, thống kê chưa đầy đủ ước tính thiệt hại khoảng 2.900 tỷ đồng", ông Sơn nhấn mạnh.
Khẩn trương ban hành giá thu gom rác
Mới đây, TP Hà Nội lấy ý kiến người dân và các tổ chức liên quan về dự thảo quy định giá dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt. Theo dự kiến, mức giá sẽ được điều chỉnh tăng dần trong 2 năm tới, với mức cao nhất lên tới 43.000 đồng/người/tháng từ năm 2026.
Hiện nay, giá dịch vụ thu gom rác sinh hoạt tại Hà Nội áp dụng theo Quyết định 54 ngày 31/12/2016, với mức 6.000 đồng/người/tháng tại các phường (tương đương 24.000 đồng/hộ 4 người) và 3.000 đồng/người/tháng tại các xã (tương đương 12.000 đồng/hộ 4 người).
Ông Hồ Kiên Trung, Phó Cục trưởng Cục Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, cho biết hiện có nhiều phương pháp để tính giá thu gom rác. Có quốc gia tính giá theo túi, khối lượng thể tích, hoặc tính theo đơn giá nước, giá điện.
"Nguyên tắc làm sao tính đúng, tính đủ. Tăng giá thu gom rác của TP Hà Nội theo đầu người là phương pháp đảm bảo tính đúng, tính đủ" - ông Trung cho biết.
Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, tính đến ngày 30/6/2025, tổng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh trong cả nước khoảng 69,4 ngàn tấn/ngày, xử lý đạt 91%. Riêng lượng chất thải tại Hà Nội phát sinh khoảng 7.300 tấn/ngày và chất thải tại TP HCM phát sinh khoảng 14.000 tấn/ngày, tổng lượng chất thải của 2 thành phố chiếm khoảng 23% lượng rác thải của cả nước.
Về công tác phân loại chất thải rắn sinh hoạt hiện nay, các địa phương chủ yếu dừng ở quy mô nhỏ, thí điểm. Phó Cục trưởng Cục Môi trường cho biết cơ chế huy động nguồn lực trong xã hội cho công tác thu gom, phân loại, tái chế, xử lý chất thải đã có nhưng việc triển khai còn nhiều hạn chế nên nguồn lực huy động chưa đáp ứng được nhu cầu.
Nguyên tắc "Người gây ô nhiễm phải trả chi phí xử lý" chưa được áp dụng triệt để, đặc biệt là việc chưa thu đủ giá dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý nên chưa thúc đẩy được nguồn lực tư nhân đầu tư về thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt.
Theo đó, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề nghị các địa phương khẩn trương xây dựng, ban hành quy trình kỹ thuật, định mức kinh tế - kỹ thuật, ban hành giá tối đa và giá cụ thể, hình thức thu giá dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt theo khối lượng hoặc thể tích chất thải rắn sinh hoạt phải xử lý theo từng loại theo yêu cầu của Luật Bảo vệ môi trường 2020.
Tô Hội