Bảo tàng Điêu khắc Chăm Đà Nẵng mang diện mạo mới

4 giờ trướcBài gốc

Cổng chính Bảo tàng Điêu khắc Chăm Đà Nẵng sau khi cải tạo.

Đặc biệt, Bảo tàng Điêu khắc Chăm Đà Nẵng đã mang diện mạo mới, được xem là sự thay đổi đáng kể trong hơn 100 năm tồn tại, phát triển của công trình biểu tượng này.

Công trình ký ức

Theo hồ sơ thiết kế dự án Cải tạo, sửa chữa và nâng cấp Bảo tàng Điêu khắc Chăm Đà Nẵng, Tòa nhà đầu tiên được Trường Viễn Đông Bác Cổ của Pháp cho khởi công xây dựng vào năm 1915, đến năm 1919 thì hoàn tất và khánh thành với 160 cổ vật điêu khắc. Lần mở rộng thứ nhất được tiến hành vào những năm giữa thập niên 1930 nhằm đủ chỗ để trưng bày thêm những hiện vật mới được thu thập trong những năm 1920, 1930. Năm 2002, một tòa nhà 2 tầng được xây nối thêm vào phía sau, tăng thêm hơn 1.000m2 để trưng bày các hiện vật sưu tầm sau năm 1975.

Từ năm 2005, kế hoạch nâng cấp Bảo tàng được khởi động với sự trợ giúp của các chuyên gia Pháp thuộc dự án FSP, được cải tạo và khánh thành năm 2009. Năm 2011, Bảo tàng đã được xếp vào danh sách bảo tàng hạng 1 tại Việt Nam. Để khẳng định, ghi nhận những giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học và nghệ thuật quý báu, ngày 11-1-2021 Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng đã có Quyết định số 63/QĐ-UBND xếp hạng Bảo tàng Điêu khắc Chăm là di tích lịch sử cấp thành phố.

Năm 2016, chào mừng sự kiện Hội nghị Cấp cao APEC tại Đà Nẵng (diễn ra năm 2017) TP Đà Nẵng đã cho trùng tu các tòa nhà, nâng cấp các phòng trưng bày với nỗ lực nhằm tạo sự liên kết các tòa nhà của Bảo tàng trong một lộ trình tham quan tổng thể, gồm phần trưng bày chính là các bộ sưu tập điêu khắc Chăm và các phòng chuyên đề. Năm 2024, UBND thành phố phê duyệt dự án cải tạo, sửa chữa, nâng cấp Bảo tàng Điêu khắc Chăm Đà Nẵng, với hàng loạt hạng mục từ ngoại thất đến nội thất và hạ tầng kỹ thuật, như chống nóng, chống thấm, cải tạo hàng rào, cổng ngõ, sân vườn, không gian trưng bày, chiếu sáng mỹ thuật…

Trải qua hơn 100 năm hình thành và phát triển, Bảo tàng Điêu khắc Chăm (tên gọi cũ là Cổ viện Chàm) gắn với nhiều sự kiện và ký ức của nhiều thế hệ. Trong dòng chảy lịch sử của thành phố, đâu đó luôn có bóng dáng của tòa nhà Bảo tàng Chăm. Bảo tàng còn ghi đậm dấu ấn quan hệ giao lưu văn hóa Việt – Pháp, văn hóa phương Đông – phương Tây, đồng thời là trung tâm lưu trữ lịch sử, trưng bày và nghiên cứu khoa học về văn hóa Chăm số 1 thế giới. Bảo tàng còn là một điểm đến du lịch quan trọng của TP Đà Nẵng, thu hút nhiều du khách trong và ngoài nước, trung bình hàng năm đón khoảng 300.000 lượt khách tham quan.

KTS Trần Thị Kiều Trinh, thành viên chủ chốt nhóm tư vấn thiết kế công trình Cải tạo, sửa chữa và nâng cấp Bảo tàng Điêu khắc Chăm, cho biết: Bảo tàng Điêu khắc Chăm kết hợp hài hòa, tinh tế các đường nét phong cách kiến trúc Pháp đầu thế kỷ XX và kiến trúc các đền tháp Chăm trên dải đất miền Trung. Bảo tàng là điểm nhấn kiến trúc của TP Đà Nẵng, hài hòa với các công trình mang tính biểu tượng khác, như Cầu Rồng, Công viên APEC. Nhóm thiết kế đã nỗ lực thực hiện thành công 2 nhiệm vụ quan trọng là: Thứ nhất, phải giữ được yếu tố gốc, không làm biến dạng công trình; thứ hai, tạo ra bước đột phá về cảnh quan, nội thất, tiện ích.

Không gian sân vườn Bảo tàng Điêu khắc Chăm được mở rộng cho phép tổ chức các hoạt động trưng bày, triển lãm, sự kiện.

Diện mạo mới

Một trong những điểm nhấn nổi bật của dự án là cải tạo cảnh quan sân vườn, mở ra không gian thoáng đãng, rộng rãi, cho phép tổ chức các hoạt động trưng bày, triển lãm, sự kiện. Theo KTS Trần Thị Kiều Trinh, cảnh quan sân vườn được thiết kế lấy cảm hứng từ vũ điệu nổi tiếng của Chăm-pa, vũ điệu Apsara, tạo cảm giác vừa cầu kỳ vừa uyển chuyển, kết hợp các yếu tố chủ đạo là hàng cây sứ cổ (cây di sản), hoa, cây cảnh, thảm cỏ, lối đi dạo và ghế ngồi thư giãn. Thiết kế mới bổ sung 4 hồ cảnh quan, 2 suối nước nhân tạo hình bậc thang, vừa tạo điểm nhấn vừa góp phần giảm nhiệt độ môi trường. Bên cạnh đó, với việc thiết lập hệ thống chiếu sáng mỹ thuật hiện đại, cảnh quan sân vườn tỏa sáng kỳ ảo khi chiêm ngưỡng vào buổi tối, ban đêm.

Lần đầu tiên Bảo tàng Điêu khắc Chăm Đà Nẵng thiết lập lối đi riêng cho người khuyết tật.

Điểm nhấn đáng kể tiếp theo là thay đổi thiết kế 3 cổng ra vào tại các hướng đường Nguyễn Văn Linh, 2 Tháng 9 và Trưng Nữ Vương. Trong đó, cổng chính đường thay bảng hiệu cũ bằng bảng hiệu mới, xây tường dày 200mm vào vị trí chân tường rào, ốp đá cao 1,2m, ốp chữ nổi cắt CNC, cải tạo lại hệ cổng kéo gọn nhẹ, phù hợp với không gian bảo tàng. Một trong những thay đổi dễ nhận ra nữa là, lần đầu tiên trong hơn 100 năm tồn tại, phát triển, Bảo tàng Điêu khắc Chăm Đà Nẵng đã thiết lập lối đi dành riêng cho người khuyết tật. Điều này vừa phù hợp với tiêu chuẩn thiết kế công trình công cộng vừa thể hiện tính nhân văn của bảo tàng. Không gian nội thất của bảo tàng cũng đã được cải tạo đáng kể, bao gồm các giải pháp chống nóng, chống thấm, ốp đá sa thạch một số vách trưng bày, xây mới nhà vệ sinh. Trong đó, tại khu vực trung tâm, một ô thông tầng được thiết kế, xây lắp mới, vận dụng kỹ thuật xây dựng các biệt thự Pháp thế kỷ XX, làm giải phóng hơi nóng trong nhà và tăng tính thẩm mỹ.

Trước những kết quả bước đầu ấn tượng thuộc dự án Cải tạo, sửa chữa và nâng cấp Bảo tàng Điêu khắc Chăm Đà Nẵng, lãnh đạo thành phố đã chỉ đạo tiếp tục triển khai bước tiếp theo, hướng đến xây dựng không gian hiện đại, tiện ích và nhiều trải nghiệm, xứng tầm là bảo tàng hạng 1 tại Việt Nam.

Nguyễn Lê

Sau 1 ngày chính thức tổ chức bán vé và đón khách tại cổng chính số 2, đường 2 Tháng 9, phường Hải Châu, TP Đà Nẵng, từ ngày 19-11 đến 25-12, Bảo tàng Điêu khắc Chăm Đà Nẵng sẽ tổ chức triển lãm “Bảo vật quốc gia - Di sản trong lòng Đà Nẵng” tại các không gian trưng bày của bảo tàng. Đây là hoạt động điểm nhấn của bảo tàng chào mừng kỷ niệm 20 năm Ngày Di sản văn hóa Việt Nam 23-11 (2005-2025).

Dịp này, Bảo tàng sẽ tổ chức trưng bày 14 bảo vật quốc gia là hiện vật gốc, 2 phiên bản và 19 bộ ảnh, tư liệu về quá trình phát hiện, nghiên cứu, bảo tồn của 19 bảo vật quốc gia tại TP Đà Nẵng. Trong 14 bảo vật là hiện vật gốc đợt này, có 12 bảo vật lâu nay được lưu giữ, trưng bày tại Bảo tàng Điêu khắc Chăm Đà Nẵng và 2 bảo vật của nền văn hóa Đông Sơn, gồm: Trống đồng Đông Sơn và Thạp đồng Đông Sơn, do sưu tập tư nhân Lương Hoàng Long (phường Hội An) đang lưu giữ.

Nguồn CAĐN : https://cadn.com.vn/bao-tang-dieu-khac-cham-da-nang-mang-dien-mao-moi-post322599.html