Bảo tồn, phát huy giá trị kiến trúc truyền thống gắn với phát triển du lịch tỉnh Bắc Kạn

6 giờ trướcBài gốc

Những ngôi nhà truyền thống 1 tầng tại xã Bằng Phúc, huyện Chợ Đồn. Ảnh: backan.gov.vn

Các nhà ở truyền thống tập trung ở một số nơi như thôn Hợp Tiến (xã Cốc Đán, huyện Ngân Sơn), thôn Nà SLải (xã Hoàng Trĩ, huyện Ba Bể); bản Vèn (xã Kim Hỷ), thôn Bản Cào (xã Côn Minh) và thôn Nà Tuồng (xã Xuân Dương) cùng ở huyện Na Rì, thôn Khuổi Cưởm (xã Bằng Phúc, huyện Chợ Đồn); thôn Khau Đấng (xã Bộc Bố, huyện Pác Nặm); thôn Khuôn Bang (xã Như Cố, huyện Chợ Mới); thôn 2 Khau Cưởm (xã Sỹ Bình, huyện Bạch Thông).

Theo Sở Xây dựng tỉnh Bắc Kạn, nhiều tinh hoa của các kiến trúc truyền thống đang dần biến mất do nguồn nguyên liệu gỗ đạt tiêu chuẩn để làm nhà không còn, quỹ đất xây dựng dần hạn chế, đặc biệt phương thức sản xuất của người dân đang dần chuyển đổi. Người dân cũng có xu hướng thay thế nhà sàn truyền thống đã cũ, hỏng bằng các loại nhà hiện đại khác. Họ có xu hướng “thoát ly” khỏi nhà ở truyền thống không còn nhu cầu sử dụng khiến bản sắc dân tộc có nguy cơ mai một ngày càng hiện hữu. Cấu trúc bản làng cũng dần bị biến dạng, “bê tông hóa”, kiến trúc hiện đại đang làm mất dần bản sắc nông thôn tại địa phương.

Ở một số địa phương vẫn còn lưu giữ được phần nào các nét kiến trúc truyền thống của dân tộc bằng các ngôi nhà sàn có kết cấu hiện đại, kết hợp với bê tông cốt thép, giả gỗ và nội thất hiện đại, tiện nghi..., vừa phát huy được phần nào ưu điểm của nhà ở truyền thống, phù hợp với điều kiện thực tiễn của người dân.

Nhằm bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch, thời gian qua, Sở Xây dựng tỉnh Bắc Kạn đã tham mưu UBND tỉnh hướng dẫn quản lý tạm thời về kiến trúc, cảnh quan đối với các công trình nhà ở riêng lẻ xây dựng trong phạm vi ảnh hưởng đến Khu di tích quốc gia đặc biệt danh lam thắng cảnh hồ Ba Bể. Việc này nhằm tăng cường quản lý không gian, kiến trúc, cảnh quan trong phạm vi ảnh hưởng đến Khu di tích; góp phần bảo tồn giá trị văn hóa đặc sắc của khu vực, tạo tiền đề để phát triển du lịch truyền thống của địa phương. Năm 2023, Sở Xây dựng phối hợp với Chi hội Kiến trúc sư tỉnh Bắc Kạn thiết kế và ban hành thiết kế 5 mẫu nhà theo kiến trúc truyền thống (chủ yếu là nhà sàn) làm cơ sở để UBND các huyện tuyên truyền, phổ biến đến toàn thể nhân dân tham khảo, sử dụng.

Năm 2024, Sở Xây dựng phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch và UBND các huyện thực hiện tổng kiểm kê, rà soát, đánh giá, phân loại các công trình kiến trúc truyền thống. Các đơn vị rà soát địa phương có lợi thế về phát triển du lịch để bảo tồn và phát huy giá trị công trình kiến trúc truyền thống gắn với hoạt động du lịch như kiến trúc nhà sàn của người Tày, Nùng và nhà trình tường của người Mông, Dao... Các bên liên quan đã lựa chọn được những ngôi nhà sàn có giá trị tiêu biểu, đặc biệt là nhà sàn đã từng gắn với sự kiện lịch sử, cách mạng để có kế hoạch xếp hạng, trùng tu, bảo tồn.

Sở Xây dựng đã ban hành hướng dẫn quản lý tạm thời về kiến trúc, cảnh quan trong quá trình xây dựng công trình và nhà ở riêng lẻ thuộc trung tâm xã và các thôn, bản có tiềm năng phát triển du lịch. Sở đã thực hiện lập, thẩm định, trình phê duyệt Quy chế quản lý kiến trúc điểm dân cư nông thôn tại Khu di tích quốc gia đặc biệt danh lam thắng cảnh hồ Ba Bể theo chỉ đạo của UBND tỉnh.

Sở Xây dựng hiện đang triển khai đề tài khoa học “Đánh giá thực trạng và đề xuất thiết kế mẫu nhà ở truyền thống của một số dân tộc tỉnh Bắc Kạn”, nhằm tuyên truyền, phổ biến rộng rãi đến cộng đồng, nhân rộng xây dựng tại các điểm du lịch. Sở hướng dẫn các địa phương trong quy hoạch xây dựng, quản lý kiến trúc nông thôn, tăng cường kiểm tra, thường xuyên rà soát, đánh giá việc lập và thực hiện quy hoạch với mục tiêu bảo vệ cảnh quan, xây dựng kiến trúc đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc, kế thừa và phát huy giá trị kiến trúc truyền thống, phù hợp với điều kiện tự nhiên, điều kiện kinh tế - xã hội, ứng phó với biến đổi khí hậu.

Phó Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Bắc Kạn Hà Minh Cương cho rằng, để lưu giữ, bảo tồn và phát huy giá trị kiến trúc truyền thống tại địa phương, thời gian tới, cơ quan, tổ chức, cá nhân cần tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức của nhân dân, cán bộ quản lý các cấp, nhất là cấp cơ sở về văn hóa bản sắc dân tộc và tiềm năng phát triển du lịch của kiến trúc truyền thống.

UBND các huyện, thành phố chỉ đạo UBND cấp xã tăng cường tuyên truyền, vận động nhân dân bảo tồn, lưu giữ kiến trúc nhà ở truyền thống kết hợp phát triển du lịch; huy động nguồn lực để bảo tồn giá trị văn hóa, kiến trúc nhà ở truyền thống gắn với việc phát triển du lịch tại địa phương...

Sơn Hải (TTXVN)

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/van-hoa/bao-ton-phat-huy-gia-tri-kien-truc-truyen-thong-gan-voi-phat-trien-du-lich-tinh-bac-kan-20250319172629826.htm