Người bệnh ung thư di căn não, khi phải thực hiện xạ trị thường lo lắng trước tình trạng đau đầu, co giật, buồn nôn… nhưng nỗi lo khiến người bệnh sợ hãi hơn cả chính là suy giảm trí nhớ, kém tập trung, thậm chí mất đi ký ức.
Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ đã thực hiện thành công kỹ thuật xạ trị bảo tồn hồi hải mã (HA-WBRT) để giúp người bệnh ung thư di căn não thoát khỏi những nỗi lo mất trí nhớ sau điều trị.
Xua tan những nỗi lo khi điều trị ung thư di căn não
Người bệnh nam 68 tuổi, bị ung thư phổi có di căn não nhiều ổ, sau khi được điều trị bằng HA-WBRT chia sẻ: “Tôi sợ nhất là sẽ quên hết mọi thứ, không còn nhớ con cháu. Nhưng may mắn được bác sĩ tư vấn phương pháp xạ trị bảo tồn hồi hải mã, sau đợt điều trị tôi vẫn nhớ được mọi ký ức, sinh hoạt bình thường, vẫn có thể kể chuyện với các con, cháu. Điều đó quý giá hơn bất kỳ điều gì”.
Hình ảnh người bệnh sau khi được điều trị bằng phương pháp HA-WBRT.
Ung thư di căn não là một trong những biến chứng thường gặp ở người bệnh ung thư phổi, vú, hắc tố và nhiều loại ung thư khác. Khi xuất hiện di căn não nhiều ổ, lựa chọn điều trị thường là xạ trị toàn não (WBRT).
Phương pháp này đã giúp hàng ngàn người bệnh kéo dài sự sống, kiểm soát triệu chứng đau đầu, co giật, buồn nôn… Tuy nhiên, tác dụng phụ của xạ trị toàn não là không hề nhỏ: Suy giảm trí nhớ, kém tập trung, ảnh hưởng nặng nề đến chất lượng sống. Người bệnh đôi khi còn quên cả những ký ức gần gũi với gia đình, không thể làm những việc đơn giản hàng ngày.
Với mong muốn “không chỉ chữa bệnh, mà còn gìn giữ ký ức, thói quen và niềm vui sống cho người bệnh”, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ đã tiên phong triển khai kỹ thuật xạ trị bảo tồn hồi hải mã (HippocampalAvoidanceWholeBrainRadiotherapy – HA-WBRT). Đây là một trong những bước tiến quan trọng của ngành xạ trị hiện đại, mang lại hy vọng cho những người bệnh ung thư có di căn não.
Với kỹ thuật xạ trị bảo tồn hồi hải mã (HA-WBRT) đã giúp người bệnh ung thư di căn não thoát khỏi những nỗi lo lắng này, để yên tâm điều trị và tận hưởng cuộc sống chất lượng hơn.
Hình ảnh người bệnh ung thư di căn não được chuẩn bị điều trị bằng kỹ thuật HA-WBRT trên hệ thống VersaHD - Ảnh BVCC
Hồi hải mã – “bộ nhớ” quý giá của con người
Hồi hải mã (hippocampus) là một cấu trúc nhỏ nằm sâu trong não, có vai trò trung tâm trong việc ghi nhớ, học tập và định hướng không gian.
Mỗi ngày, vùng này hoạt động như một “ổ cứng” lưu giữ ký ức, từ những chuyện nhỏ nhặt đến những kỷ niệm gắn bó cả đời.
Khi vùng hồi hải mã bị tổn thương bởi tia xạ, người bệnh dễ bị suy giảm trí nhớ ngắn hạn, khó tập trung, giảm khả năng học hỏi.
Đặc biệt, các nghiên cứu cho thấy tỉ lệ di căn tại hồi hải mã rất thấp (<5%). Điều này đồng nghĩa: Nếu bảo vệ được vùng này trong quá trình xạ trị, người bệnh có thể giữ lại phần lớn chức năng trí nhớ, trong khi vẫn kiểm soát tốt khối u não.
Dao mổ tinh vi điều trị toàn não nhưng vẫn giữ lại trí nhớ
Điểm mấu chốt của HA-WBRT là điều chỉnh liều xạ trị thông minh. Với sự hỗ trợ của các công nghệ hiện đại như VMAT (VolumetricModulatedArcTherapy), IMRT (IntensityModulatedRadiotherapy) trên hệ thống ElektaVersa HD, bác sĩ có thể:
Phủ liều tia xạ lên toàn bộ não để tiêu diệt ổ di căn.
Đồng thời giảm liều đến mức an toàn cho hồi hải mã, nhờ đó bảo tồn trí nhớ.
Nói cách khác, HA-WBRT giống như một “dao mổ tinh vi”: xử lý tốt khối u, nhưng tránh tối đa tổn thương những vùng lành quan trọng.
Bằng chứng khoa học vững chắc
HA-WBRT không chỉ là một ý tưởng, mà đã được kiểm chứng qua nhiều nghiên cứu quốc tế:
RTOG 0933 (2014): Nhóm người bệnh được xạ trị bảo tồn hồi hải mã có kết quả trí nhớ tốt hơn rõ rệt so với nhóm xạ trị toàn não truyền thống.
NRG-CC001 (2019): Kết hợp HA-WBRT với thuốc bảo vệ thần kinh memantine giúp giảm tới 26% nguy cơ suy giảm nhận thức.
Các tổ chức uy tín như NCCN, ASTRO đã đưa HA-WBRT vào hướng dẫn lâm sàng, khẳng định hiệu quả và an toàn của kỹ thuật này.
Hình ảnh lập kế hoạch xạ trị bảo vệ hồi hải mã
Lợi ích khi điều trị bằng kỹ thuật HA-WBRT
Giữ lại trí nhớ và khả năng tư duy: Người bệnh không chỉ được kiểm soát di căn não, mà còn có thể duy trì trí nhớ, khả năng học tập và giao tiếp. Họ vẫn nhớ tên con cháu, nhớ những khoảnh khắc gia đình và giữ được sự độc lập trong sinh hoạt.
Cải thiện chất lượng sống: Khác với cảm giác mơ hồ, lẫn lộn thường gặp sau xạ trị toàn bộ não thông thường, kỹ thuật xạ trị bảo tồn hồi hải mã (HA-WBRT) giúp người bệnh duy trì và cải thiện chất lượng sống. Sau điều trị, người bệnh có thể thoải mái trò chuyện, đọc sách, đi dạo và tham gia các sinh hoạt thường ngày mà không còn bị ám ảnh bởi tình trạng đãng trí hay rối loạn nhận thức – những tác dụng phụ thường gặp ảnh hưởng nghiêm trọng đến trí nhớ và tâm lý người bệnh.
An toàn và hiệu quả: HA-WBRT đã được chứng minh không làm tăng nguy cơ tái phát trong vùng hồi hải mã, đồng thời kiểm soát tốt ổ di căn ở não. Người bệnh có thể yên tâm về cả hiệu quả và độ an toàn.
Mỗi ca HA-WBRT đều trải qua một quy trình chặt chẽ:
Chẩn đoán chính xác bằng MRI/CT.
Contour hồi hải mã theo chuẩn quốc tế RTOG.
Lập kế hoạch xạ trị với phần mềm Monaco trên ElektaVersa HD.
Kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt trước khi điều trị.
Theo dõi sát sao phản ứng và triệu chứng của người bệnh trong suốt quá trình.
Tất cả nhằm đảm bảo: Mỗi tia xạ phát ra đều an toàn, hiệu quả và nhân văn.
BSCKI Đào Trung Kiên (Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ)
BSCKI Đào Trung Kiên