Bảo vệ chim trời mùa di cư

11 giờ trướcBài gốc

Ra quân thu gom cò xốp

Mùa di cư, mùa nguy cơ

Trên các cánh đồng lúa vừa thu hoạch, những vùng bị ngập nước ven phá Tam Giang, vào những buổi sáng sớm, hay chiều tà tầm tháng 9, tháng 10 dễ dàng bắt gặp những đàn cò, vạc, cói, triết... Chúng rải rác đậu trên lùm cây thấp, cành lúa trơ rạ, từng tốp nhỏ vỗ cánh, nối đuôi nhau tìm mồi, thảnh thơi giữa không gian yên ắng.

Mùa mưa gió, với chim di cư, đất Huế vốn không chỉ là nơi dừng chân tìm kiếm thức ăn mà còn là nơi trú bão. Dọc theo các vùng quê ven sông Hương, phá Tam Giang hay những cánh rừng ven đồi ở vùng núi Nam Đông, A Lưới (cũ) vào mùa mưa bão là lúc nhiều đàn chim di cư tìm về trú ngụ, tránh rét. Nhưng trái với “mong đợi của loài chim” tự nhiên, đây lại trở thành “mùa săn chim hoang dã”.

Khi bóng tối buông xuống, ở những cánh đồng vắng, những chiếc lưới giăng, những cò giả bằng xốp san sát, các que nhựa tẩm keo dính, máy phát âm thanh chim... tất cả được giăng ra như mạng nhện khổng lồ giữa cánh đồng. Chim nào đáp xuống sẽ mắc vào que dính, bẫy lưới, hoặc bị dẫn dụ bởi cò mồi bị trói, càng vùng vẫy, càng dính chặt.

Anh Đặng Duy Phụng ở tổ dân phố Thuận Hòa, phường Hóa Châu cho biết, cứ vào mùa mưa bão là tái diễn tình trạng săn bẫy chim trời trên các xứ đồng, Rú Chá. Nhiều người săn chim để làm thức ăn, nhưng không ít người xem việc săn chim là “nghề tay trái”, kiếm thêm thu nhập trong mùa nông nhàn. Một con cò trắng, một đôi cu gáy hay chích chòe… dù bán không được giá cao, nhưng với họ, đó vẫn là “lộc trời”. Tuy nhiên, “lộc” ấy đang dần trở thành tai họa cho chính hệ sinh thái.

Không phải ngẫu nhiên mà nhiều chuyên gia lo ngại về tình trạng săn bắt chim hoang dã, đặc biệt là trong mùa mưa bão - thời điểm nhiều loài chim cần phục hồi sức khỏe, tìm nơi trú ẩn và có nhiều loài vào mùa sinh sản.

Theo đánh giá của cơ quan chức năng, chỉ trong 5 năm qua, số lượng cá thể chim di cư qua vùng thành phố Huế giảm dần, đặc biệt là các loài chim quý hiếm, chim nước, vịt trời, cò, diệc. Mất đi các loài chim này không chỉ khiến đa dạng sinh học bị ảnh hưởng mà còn phá vỡ chuỗi thức ăn tự nhiên, khiến sâu bệnh gia tăng, mùa màng dễ tổn thất.

Thêm vào đó, Huế là nơi có hệ sinh thái đặc biệt phong phú, từ đầm phá nước lợ, rừng ngập mặn đến các vùng bán sơn địa, nếu chim trời - một mắt xích quan trọng bị tận diệt, hệ sinh thái ấy sẽ không còn giữ được sự cân bằng vốn có.

Cần cộng đồng trách nhiệm

Giữa những thách thức cho các loài chim vẫn có những ánh sáng của ý thức bảo vệ các loài chim hoang dã. Nhiều nhóm cộng đồng, tổ chức bảo vệ môi trường và cả người dân địa phương đã hành động. Ở xã Quảng Điền, các hội phụ nữ và đoàn thanh niên phối hợp tuyên truyền, kêu gọi người dân không săn bắt, không tiêu thụ chim hoang dã. Các trường học tổ chức các buổi ngoại khóa cho học sinh tìm hiểu về tầm quan trọng của việc bảo vệ chim trời.

Theo ông Lê Ngọc Tuấn, Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm thành phố, một trong những hành động nổi bật là phát huy vai trò, trách nhiệm của cộng động dân cư sở tại. Thậm chí, có thể tổ chức các đội tình nguyện cứu hộ động vật hoang dã, trong đó có chim trời. Các đội này thường xuyên tuần tra, phát hiện và chăm sóc những con chim bị thương. Các đội này có thể được khuyến khích xây dựng các nơi trú ẩn tạm thời như lồng, tổ nhân tạo trong sân vườn để chim trú ẩn an toàn.

Từ năm 2022, tỉnh Thừa Thiên Huế (nay là thành phố Huế) có công văn nghiêm cấm việc sử dụng súng hơi, lưới, bẫy để săn chim hoang dã trong mùa mưa. Riêng từ đầu mùa mưa đến ngày 15/10, ngành kiểm lâm tổ chức gần 30 đợt kiểm tra, tuần tra trên các xứ đồng, rừng ngập mặn và xử phạt nhiều vụ vi phạm săn bắt chim trời. Các lực lượng đã kịp thời tháo dỡ gần 4.600 cò giả, gần 40 ngàn que dính nhựa, hơn 10 ngàn m2 lưới bẫy và nhiều bẫy kẹp, cò mồi, máy phát tiếng chim, loa... Đồng thời, cứu hộ, thả nhiều cá thể chim về môi trường hoang dã, chủ yếu các loài cu cu, mỏ nhác, bìm bịp, mắt xéo, cu, nhạn, triết, chèo bẻo, bói cá, sả đầu nâu…

Ông Lê Ngọc Tuấn thông tin, ngoài các đợt tuần tra, phát hiện của cơ quan chức năng, nhiều vụ vi phạm được phát hiện từ tin báo của cộng đồng dân cư sở tại. Ngành kiểm lâm đang tăng cường tuyên truyền, xử lý nghiêm các hành vi săn bắt, bẫy chim trong mùa di cư. Đồng thời, phối hợp với các tổ chức bảo tồn để khảo sát, theo dõi đường bay và khu vực cư trú tạm thời của chim di cư, từ đó có biện pháp bảo vệ kịp thời. Những nỗ lực này không chỉ giúp chim trời vượt qua mùa mưa bão khắc nghiệt mà còn nâng cao ý thức cộng đồng trong việc bảo vệ thiên nhiên.

Giữ lại chim trời không chỉ là giữ cho thiên nhiên một sinh thể, mà còn là giữ lại cho Huế một phần hồn quê, giữ cho thế hệ mai sau những bài học về sự gần gũi, hài hòa giữa con người và thiên nhiên. Và có lẽ, việc ngăn chặn nạn săn bắt chim trời nên bắt đầu từ chính sự thấu hiểu và lòng từ tâm của mỗi người...

Bài, ảnh: Hoàng Triều

Nguồn Thừa Thiên Huế : https://huengaynay.vn/doi-song/bao-ve-chim-troi-mua-di-cu-159281.html