Đến mùa mưa bão, Bảo tàng lại người cho dùng giây thừng cột hệ thống mai che di tích tháp Phú Diên. Ảnh: BTLS
Bảo tàng Lịch sử TP. Huế là đơn vị được giao trực tiếp quản lý nhiều di tích quan trọng trên địa bàn, như: Cơ quan Xứ ủy Trung Kỳ 1938 - 1939; Địa đạo Khu ủy Trị Thiên Huế; Khu lưu niệm danh nhân Phan Bội Châu; Nhà lưu niệm đồng chí Nguyễn Chí Diểu; Khu di tích Chín Hầm và nhà Ngô Đình Cẩn; di tích Núi Bân, Thành Lồi, tháp Champa Phú Diên; Trụ sở Tòa soạn Báo Tiếng Dân và di tích Ưng Bình tại Châu Hương Viên…
Ông Nguyễn Đức Lộc, Giám đốc Bảo tàng cho biết, không phải chờ đến mưa bão, ngay từ đầu mùa, đơn vị đã lên kế hoạch kiểm tra nhà trưng bày, nhà kho để hiện vật, các di tích... để lên phương án ứng phó.
Tuy nhiên, thực tế là công tác này gặp phải một số khó khăn nhất định, do Huế là địa phương nằm trong vùng có khí hậu nắng nóng, thường xuyên gặp bão, lũ, ẩm thấp, nên các di tích rất dễ xuống cấp. Một số di tích trên địa bàn thành phố được sự quan tâm đầu tư của Nhà nước và chung tay đóng góp của cộng đồng, song thời gian qua, nhiều di tích xuống cấp vẫn chưa được tu bổ, tôn tạo kịp thời như: Khu lưu niệm danh nhân Phan Bội Châu, Khu di tích Chín hầm và nhà Ngô Đình Cẩn, Trụ sở Tòa soạn Báo Tiếng Dân, Nhà lưu niệm đồng chí Nguyễn Chí Diểu, Cơ quan Xứ ủy Trung Kỳ 1938 - 1939...
Để bảo vệ di tích, mỗi mùa mưa bão, Bảo tàng huy động lực lượng tại chỗ, sử dụng các phương tiện, vật liệu chằng chống, gia cố, cắt tỉa cây xanh xung quanh công trình di tích. Đơn vị có một ban phòng, chống bão, lụt với các phương án 4 tại chỗ: lực lượng tại chỗ, chỉ huy tại chỗ, phương tiện tại chỗ, hậu cần tại chỗ. Theo đó, các kịch bản xử lý, giải quyết các tình huống cấp thiết cũng được xây dựng.
Với nhiều địa phương được giao quản lý di tích, công tác phối hợp bảo vệ di tích cũng như ứng phó thời tiết mưa bão được ưu tiên. Tại tháp Champa Phú Diên trên địa bàn xã Phú Diên, huyện Phú Vang trước đây và nay thuộc xã Phú Vinh, là một trong những di tích được bảo vệ nghiêm ngặt.
Từng được tổ chức kỷ lục Việt Nam và liên minh kỷ lục thế giới xác nhận kỷ lục, tháp Champa Phú Diên được xem là tháp Chăm cổ bằng gạch chìm sâu dưới cồn cát ven biển được khai quật và bảo tồn đầu tiên ở Việt Nam lẫn thế giới. Do nằm ở lòng cát sâu, lại sát biển nên mỗi mùa mưa bão, việc bảo vệ tháp là một thách thức. Để bảo vệ, ngoài lắp đặt hệ thống nhà kính, tại đây còn được trồng cây xanh để tránh tình trạng sụt lún và biển xâm hại cùng hệ thống tường thành kiên cố quanh tháp.
Đại diện Phòng Văn hóa - Xã hội xã Phú Vinh thông tin, dù đơn vị quản lý chính thuộc Bảo tàng Lịch sử TP. Huế, nhưng địa phương vẫn luôn có sự phối hợp để bảo vệ di tích, đặc biệt khi có mưa bão, đảm bảo an toàn và hạn chế thấp nhất rủi ro.
Về phương án chủ động, ông Nguyễn Đức Lộc, Giám đốc Bảo tàng Lịch sử TP. Huế cho hay: “Chúng tôi thường xuyên cập nhật thông tin bão lũ từ các cơ quan chuyên môn, nếu có khả năng lũ lụt sẽ cho di chuyển hiện vật chất liệu giấy, phim ảnh, tư liệu và những hiện vật có chất liệu dễ hư hỏng khác lên nơi khô ráo. Ngoài ra, huy động lực lượng chằng chống cơ sở, xử lý cây xanh có nguy cơ gãy đổ làm hư hại các hiện vật trưng bày ngoài trời”.
Thống kê cho thấy, địa bàn thành phố Huế có thời tiết khắc nghiệt nhưng nhiều di tích đang đối mặt với tình trạng xuống cấp, trong khi số lượng di tích được hỗ trợ đầu tư để tu bổ, phục hồi chưa nhiều.
Theo ông Lộc, về lâu dài, Bảo tàng Lịch sử TP. Huế dự kiến sẽ tiến hành lập hồ sơ dự án, trình các cấp thẩm quyền bố trí nguồn kinh phí trùng tu, tôn tạo di tích đang xuống cấp, không chỉ phát huy giá trị mà còn giảm thiểu hạn chế tác động của biến đổi khí hậu hiện nay lên di sản.
Bài, ảnh: NHẬT MINH