Bảo vệ dữ liệu cá nhân của công dân

5 giờ trướcBài gốc

Bộ Công an tiếp nhận việc cấp phiếu Lý lịch tư pháp từ Bộ Tư pháp từ 1/3/2015.

Ngăn chặn cho được tình trạng lạm dụng phiếu Lý lịch tư pháp số 2

Luật Lý lịch tư pháp quy định có hai loại phiếu Lý lịch tư pháp là phiếu Lý lịch tư pháp số 1 và Phiếu Lý lịch tư pháp số 2. Khác với phiếu Lý lịch tư pháp số 1, phiếu Lý lịch tư pháp số 2 chủ yếu có tác dụng hỗ trợ cho cơ quan tiến hành tố tụng trong công tác điều tra, truy tố, xét xử và cấp theo yêu cầu của cá nhân để người đó biết được thông tin án tích của mình.

Một người đã từng bị kết án và đã được xóa án tích thì phiếu Lý lịch tư pháp số 1 cấp cho người đó sẽ ghi là “không có án tích”. Nếu người đó yêu cầu cấp phiếu Lý lịch tư pháp số 2 thì thông tin về án tích đã được xóa như tội danh, điều khoản luật áp dụng, hình phạt chính, hình phạt bổ sung, ngày tháng năm tuyên án, tình trạng thi hành án, thời điểm được xóa án tích sẽ được ghi đầy đủ trong phiếu Lý lịch tư pháp số 2.

Những năm gần đây, tình trạng lạm dụng phiếu Lý lịch tư pháp số 2 ngày càng gia tăng. Thực tiễn cấp phiếu Lý lịch tư pháp thời gian qua cho thấy, cá nhân yêu cầu cấp phiếu Lý lịch tư pháp số 2 không xuất phát từ nhu cầu muốn biết thông tin lý lịch tư pháp của mình mà từ yêu cầu của các cơ quan, tổ chức, chủ yếu để bổ sung hồ sơ xin thị thực nhập cảnh, kết hôn, xuất khẩu lao động, xin việc làm…

Chị Trần Thị Vân Anh, phường Đại Mỗ, thành phố Hà Nội cho biết, khi làm hồ sơ xin việc toàn bị yêu cầu phải có phiếu Lý lịch tư pháp. “Tôi chẳng hiểu đây là phiếu gì nên đi hỏi công an phường, họ hướng dẫn rồi đăng ký làm trên VNeID. Nhưng thấy thực sự không cần thiết. Toàn thông tin xác nhận về án tích nọ kia, làm thì làm theo yêu cầu cho đủ thôi chứ thấy lãng phí thời gian, công sức không đâu vì bản thân chẳng bao giờ dính líu hay vi phạm pháp luật gì”, chị Vân Anh cho biết.

Thực trạng này đã ảnh hưởng tới quyền được pháp luật bảo đảm bí mật cá nhân theo Hiến pháp năm 2013 và chính sách nhân đạo của pháp luật hình sự của Nhà nước ta mà còn ảnh hưởng tới việc tái hòa nhập cộng đồng của người bị kết án, đặc biệt là những người được xóa án tích.

Cho ý kiến vào dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều Luật Lý lịch tư pháp tại Phiên họp thứ 49 của Thường vụ Quốc hội, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho rằng, phiếu Lý lịch tư pháp số 2 có đầy đủ thông tin về cá nhân, bao gồm việc xóa án tích. Việc sử dụng phiếu này để xin việc có thể dẫn đến phân biệt đối xử và ảnh hưởng đến quyền công dân, đặc biệt là những người đã được xóa án tích. Cần có cơ chế tự động cập nhật việc xóa án tích vào phiếu số 2 khi cơ quan có thẩm quyền đã xóa án tích cho công dân.

Một số ý kiến đề nghị nghiên cứu bổ sung quy định rõ ràng hơn về việc các cơ quan tổ chức "không yêu cầu cá nhân phải nộp phiếu Lý lịch tư pháp, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác" tránh việc lách luật để yêu cầu bổ sung phiếu Lý lịch tư pháp vào hồ sơ thủ tục hành chính.

Sử dụng phiếu Lý lịch tư pháp phải có sự đồng ý của người được cấp

Để khắc phục tình trạng lạm dụng phiếu Lý lịch tư pháp số 2 trong thời gian vừa qua mà vẫn đáp ứng nhu cầu thiết thực của người dân muốn biết về thông tin lý lịch tư pháp của mình, dự thảo Luật đã sửa đổi, bổ sung quy định về việc sử dụng phiếu Lý lịch tư pháp phải được sự đồng ý của người được cấp phiếu Lý lịch tư pháp theo quy định của pháp luật về bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Dự thảo Luật cũng bổ sung quy định về việc Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp được kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, cơ sở dữ liệu chuyên ngành, cơ sở dữ liệu khác có liên quan.

Để bảo đảm thực hiện chế định về đương nhiên được xóa án tích theo quy định của Bộ luật Hình sự và Bộ luật Tố tụng hình sự, dự thảo Luật đã bổ sung quy định về nhiệm vụ của cơ quan Tòa án, Viện kiểm sát, cơ quan điều tra trong việc cung cấp thông tin về hành vi phạm tội mới như Quyết định khởi tố bị can, Quyết định đình chỉ điều tra bị can, Quyết định đình chỉ vụ án đối với bị can, bị cáo… cho Cục Hồ sơ nghiệp vụ Bộ Công an, Công an cấp tỉnh để phục vụ việc rà soát, cập nhật thông tin trong trường hợp người bị kết án được xóa án tích.

Về vấn đề cập nhật đương nhiên xóa án tích, Thượng tướng Nguyễn Văn Long, Thứ trưởng Công an cho biết, việc xóa án tích theo thời gian thực là một trăn trở lớn. Nguyên nhân chính liên quan đến cơ sở dữ liệu về bản án và quyết định của tòa án, vốn vô cùng quan trọng đối với việc cấp lý lịch tư pháp.

Thứ trưởng Long cho biết thêm, có rất nhiều triệu bản án và quyết định của tòa là dữ liệu lịch sử, rất khó làm sạch vì trước đây không có quy định về kiến trúc khung dữ liệu cho các quyết định, bản án.

Hiện Bộ Công an đang phối hợp và giúp ngành tòa án triển khai nền tảng dùng chung và cơ sở dữ liệu về vấn đề này. Khi thực hiện được, tất cả những thông tin liên quan đến bản án, quyết định của tòa án sẽ được cập nhật theo thời gian thực.

Cá nhân có thể tự mình xuất trình lý lịch tư pháp trên VNeID

Theo tờ trình của Bộ Công an, một trong những mục tiêu của dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật lý lịch tư pháp năm 2009 đó là ứng dụng hiệu quả thành tựu khoa học, công nghệ trong quản lý Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp hướng tới xây dựng, quản lý, quản trị tập trung hệ thống Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp, liên thông, đồng bộ với hệ thống dữ liệu quốc gia về dân cư, khắc phục tình trạng phân tán hiện nay.

Theo Thượng tướng Nguyễn Văn Long, trong thời gian tới, khi mà cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp và các trường thông tin liên quan đến lý lịch tư pháp đã được cập nhật đầy đủ, hoàn thiện bảo đảm “đúng, đủ, sạch, sống” và kết nối toàn diện với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, cơ quan, tổ chức có thể khai thác các thông tin lý lịch tư pháp trong hệ thống định danh và xác thực điện tử hoặc cá nhân có thể tự mình xuất trình lý lịch tư pháp đã được xác thực qua ứng dụng định danh quốc gia để giải quyết các thủ tục hành chính, dịch vụ công trên môi trường điện tử.

Người dân dễ dàng đăng ký cấp phiếu Lý lịch tư pháp trên VNeID.

Dự thảo luật đã bỏ giấy tờ là bản chụp sổ hộ khẩu hoặc giấy chứng nhận thường trú hoặc tạm trú của người được cấp phiếu Lý lịch tư pháp để phù hợp với Luật Cư trú.

Để tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, dự thảo Luật đã cắt giảm thời hạn cấp phiếu Lý lịch tư pháp xuống còn 5 ngày; trường hợp người được cấp phiếu Lý lịch tư pháp là công dân Việt Nam đã cư trú ở nhiều nơi hoặc có thời gian cư trú ở nước ngoài, người nước ngoài, trường hợp đã bị kết án thì thời hạn không quá 15 ngày.

Dự án Luật này dự kiến sẽ được trình Quốc hội cho ý kiến, thông qua tại kỳ họp thứ 10 tới đây.

HƯƠNG NGUYÊN

Nguồn Nhân Dân : https://nhandan.vn/bao-ve-du-lieu-ca-nhan-cua-cong-dan-post910691.html