Bảo vệ loài Voọc mũi hếch giữa mênh mông đại ngàn

8 giờ trướcBài gốc

BHG - Hiện nay, trên địa bàn tỉnh có khoảng 180 cá thể Voọc mũi hếch, sinh sống chủ yếu tại Vườn quốc gia Du Già – Cao nguyên đá Đồng Văn. Đây là một trong những loài linh trưởng quý hiếm nhất thế giới, chỉ có ở Hà Giang và đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng. Trước thực trạng này, các cơ quan chức năng của tỉnh đã triển khai nhiều giải pháp nhằm bảo tồn, phát triển và bảo vệ loài linh trưởng đặc hữu này.

Voọc mũi hếch có đặc điểm nhận diện rất đặc trưng với chiếc mũi ngắn, hếch lên trên. Chúng có chiều dài cơ thể từ 50 – 65 cm, trọng lượng trung bình từ 7 – 15 kg. Lông trên lưng có màu xám đen, trong khi phần bụng và cổ có màu trắng hoặc vàng nhạt. Chúng sống theo bầy đàn, chủ yếu trên cây và ít khi di chuyển dưới đất. Voọc mũi hếch rất khéo léo trong việc chuyền cành nhờ đôi chân và tay dài. Thức ăn chính của chúng bao gồm lá cây, chồi non, quả, vỏ cây và đôi khi là côn trùng nhỏ.

Cán bộ Chi cục Kiểm lâm tỉnh tuyên truyền công tác bảo tồn Voọc mũi hếch cho học sinh xã Tùng Bá (Vị Xuyên).

Theo các chuyên gia của Tổ chức Bảo tồn động, thực vật hoang dã Quốc tế (FFI) tại Việt Nam, loài Voọc mũi hếch được xếp vào danh sách cực kỳ nguy cấp (CR) trong Sách đỏ IUCN, với số lượng chỉ còn vài trăm cá thể ngoài tự nhiên. Tại Hà Giang, quần thể Voọc mũi hếch đầu tiên với khoảng 60 cá thể được phát hiện vào năm 2002 tại Khu bảo tồn loài và sinh cảnh Khau Ca (thuộc huyện Vị Xuyên và Bắc Mê). Năm 2007, thêm một đàn khoảng 35 cá thể được tìm thấy trong khu vực rừng thuộc các xã Tả Ván, Tùng Vài và Cao Mã Pờ, huyện Quản Bạ. Ngay sau khi phát hiện các quần thể này, Chi cục Kiểm lâm tỉnh đã tích cực phối hợp với các tổ chức bảo tồn động vật hoang dã quốc tế triển khai nhiều giải pháp bảo vệ loài linh trưởng quý hiếm này.

Nâng cao nhận thức cộng đồng là một trong những nhiệm vụ trọng tâm được Chi cục Kiểm lâm tỉnh và các tổ chức bảo tồn triển khai mạnh mẽ. Hoạt động tuyên truyền được thực hiện đa dạng dưới nhiều hình thức như phát lịch treo tường, tờ rơi, lắp đặt pano tuyên truyền, tổ chức họp thôn, lồng ghép nội dung vào chương trình ngoại khóa tại các trường học và phổ biến qua mạng xã hội. Trong năm 2024, gần 90 buổi tuyên truyền đã được tổ chức, thu hút hơn 6.000 lượt người tham gia. Ngoài ra, 36 bảng thông tin về bảo vệ Voọc mũi hếch cũng được lắp đặt tại các thôn giáp ranh khu vực sinh sống của chúng, đồng thời hơn 3.000 cuốn lịch có nội dung tuyên truyền đã được phát đến tay người dân.

Đặc biệt, hàng năm, Chi cục Kiểm lâm tỉnh phối hợp với các tổ chức bảo tồn động vật hoang dã quốc tế tại Hà Giang tổ chức Lễ hội Bảo tồn Voọc mũi hếch tại các địa phương nơi có loài này sinh sống. Đây không chỉ là sự kiện văn hóa mà còn là hình thức tuyên truyền ý nghĩa, thiết thực, thu hút đông đảo người dân địa phương tham gia. Tại các lễ hội đã diễn ra nhiều hoạt động như biểu diễn các tiết mục văn nghệ, thi vẽ tranh, trình diễn thời trang và các trò chơi. Mỗi hoạt động là sự lồng ghép khéo léo, sáng tạo giữa tính văn hóa dân tộc kết hợp với ý tưởng bảo tồn thiên nhiên, trong đó có việc bảo tồn loài Voọc mũi hếch.

Ông Đặng Văn Phong, thôn Khuôn Phà, xã Tùng Bá (Vị Xuyên) chia sẻ: “Nhờ những hoạt động tuyên truyền của Chi cục Kiểm lâm tỉnh và các tổ chức bảo tồn, người dân chúng tôi đã ý thức hơn về trách nhiệm bảo vệ Voọc mũi hếch. Chúng tôi cam kết không săn bắn thú rừng, không phá rừng, không lấn chiếm đất rừng. Ngoài ra, nhiều hộ gia đình đã chuyển sang sử dụng bếp gas thay vì củi để giảm tác động đến tài nguyên rừng”.

Song song với công tác tuyên truyền, Chi cục Kiểm lâm tỉnh phối hợp với các đơn vị liên quan tăng cường tuần tra, bảo vệ và xử lý vi phạm trong khu vực Vườn quốc gia Du Già – Cao nguyên đá Đồng Văn. Năm 2024, lực lượng chức năng đã phát hiện 4 vụ xâm hại rừng, phá dỡ 12 bẫy sắt, 2 bẫy gỗ, 1 bẫy đá và thu giữ 1 khẩu súng kíp. Các trường hợp vi phạm đều được xử lý nghiêm theo quy định.

Bên cạnh việc bảo vệ trực tiếp, Chi cục Kiểm lâm tỉnh và các đơn vi liên quan đã triển khai trồng 6.000 cây nghiến, lát hoa ở khu vực Vườn quốc gia Du Già – Cao nguyên đá Đồng Văn; tiến hành gieo ươm gần 10.000 cây dổi chanh, dổi na phục vụ hoạt động bảo tồn đa dạng sinh học; hỗ trợ một số mô hình trồng gừng, cây ăn quả giúp người dân có thu nhập bền vững mà không cần khai thác tài nguyên rừng.

Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm tỉnh Đào Duy Tuấn cho biết: Nhận thức được tầm quan trọng đặc biệt của việc bảo tồn loài Voọc mũi hếch, hiện nay, Chi cục Kiểm lâm tỉnh tiếp tục phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan và các nhà tài trợ đẩy mạnh triển khai các giải pháp, chương trình, dự án để bảo vệ, phát triển loài linh trưởng quý hiếm này. Qua đó góp phần bảo vệ Voọc mũi hếch trước nguy cơ tuyệt chủng, đồng thời bảo vệ hệ sinh thái rừng, nâng cao nhận thức cho cộng đồng và tạo sinh kế bền vững cho người dân.

Bài, ảnh: TRẦN KẾ

Nguồn Hà Giang : http://baohagiang.vn/xa-hoi/202503/bao-ve-loai-vooc-mui-hech-giua-menh-mong-dai-ngan-1f64be0/