Bảo vệ người dùng trong nền kinh tế số

2 giờ trướcBài gốc

Gia tăng các loại hình tội phạm mạng

Thói quen chi tiêu của người Việt những năm gần đây đang thay đổi rõ rệt. Thay vì sử dụng tiền mặt, người dân ngày càng ưu tiên các phương thức thanh toán điện tử như thẻ chip, mã QR hay ví điện tử. Đây là tín hiệu tích cực trong công cuộc chuyển đổi số quốc gia.

Theo số liệu của Ngân hàng Nhà nước, đến cuối năm 2024, cả nước có hơn 204,5 triệu tài khoản thanh toán cá nhân, 154,1 triệu thẻ ngân hàng đang lưu hành và gần 87% người trưởng thành có tài khoản tại ngân hàng. Thanh toán không tiền mặt đã phủ sóng rộng khắp các lĩnh vực đời sống, xã hội, từ học phí, viện phí cho đến mua sắm hàng ngày.

Tuy nhiên, sự phát triển mạnh mẽ của thanh toán số cũng kéo theo sự gia tăng các loại hình tội phạm mạng, với thủ đoạn ngày càng tinh vi và khó lường.

Theo báo cáo khảo sát an ninh mạng năm 2024 do Hiệp hội An ninh mạng quốc gia thực hiện, cứ 220 người dùng điện thoại thông minh thì có 1 người là nạn nhân lừa đảo trực tuyến, với thiệt hại tài chính ước tính lên đến 18.900 tỷ đồng trong năm qua.

Các thủ đoạn phổ biến hiện nay bao gồm: mạo danh đầu tư sinh lời cao, giả mạo giao dịch, đánh cắp thông tin cá nhân thông qua chiếm quyền điều khiển thiết bị (ATO), và đáng lo ngại hơn là sử dụng công nghệ Deepfake để giả mạo hình ảnh, giọng nói nhằm thao túng tâm lý nạn nhân. Điều này không chỉ gây tổn thất cho người tiêu dùng, mà còn đe dọa trực tiếp đến niềm tin vào các dịch vụ tài chính số.

Trước tình hình này, các cơ quan quản lý đã có những chỉ đạo quyết liệt. Trong đó, Quyết định 2345/QĐ-NHNN của Ngân hàng Nhà nước yêu cầu xác thực sinh trắc học đối với các giao dịch từ 10 triệu đồng trở lên, nhằm thiết lập “hàng rào” kỹ thuật quan trọng để kiểm soát các tài khoản không chính chủ và ngăn ngừa giao dịch rủi ro.

Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo rằng, gánh nặng an ninh không thể chỉ đặt lên vai người tiêu dùng. Việc dữ liệu cá nhân tiếp tục bị rao bán công khai cho thấy sự cần thiết phải áp dụng nghiêm ngặt các chuẩn bảo mật quốc tế, tương xứng với tốc độ phát triển của giao dịch điện tử.

Bà Đặng Tuyết Dung, Giám đốc Visa tại Việt Nam và Lào.

Theo bà Đặng Tuyết Dung, Giám đốc Visa tại Việt Nam và Lào, bảo mật thanh toán phải trở thành chiến lược cao nhất, được thực thi đồng bộ giữa các ngân hàng, tổ chức tài chính và đơn vị cung cấp dịch vụ.

Áp dụng các biện pháp bảo mật tiên tiến để bảo vệ người dùng trong nền kinh tế số

Một trong những nền tảng công nghệ then chốt đang được triển khai là Tokenization (mã hóa thẻ), giúp thay thế dãy số thẻ thật bằng một mã token riêng biệt cho từng giao dịch. Công nghệ này giúp loại bỏ nguy cơ lộ lọt thông tin thẻ khi người dùng thực hiện thanh toán, đặc biệt trong thương mại điện tử.

Bên cạnh đó, giải pháp Click to Pay cho phép người dùng thanh toán trực tuyến chỉ với một cú nhấp chuột mà không cần nhập lại thông tin thẻ, vừa tiện lợi, vừa giảm thiểu rủi ro bảo mật trên các thiết bị không an toàn.

Điểm then chốt trong nâng cao an ninh hệ thống là chuyển từ xác thực truyền thống SMS OTP sang mô hình quản trị rủi ro dựa trên dữ liệu lớn và trí tuệ nhân tạo (AI).

Theo bà Đặng Tuyết Dung, mỗi giao dịch hiện đại có thể chứa tới 150 trường dữ liệu, nếu được phân tích hiệu quả sẽ tạo ra mô hình chấm điểm rủi ro chính xác và phát hiện giao dịch giả mạo ngay lập tức.

Trên thế giới, nhiều quốc gia đã bắt đầu loại bỏ SMS OTP và chuyển sang công nghệ nhận diện nâng cao hơn.

Generative AI (AI thế hệ mới nhất) đang được ứng dụng trong các hệ thống giám sát, giúp phát hiện hành vi gian lận với tốc độ và độ chính xác cao hơn gấp nhiều lần so với phương pháp truyền thống.

Để bảo vệ người tiêu dùng và giữ vững sự ổn định thị trường tài chính số, các tổ chức tài chính tại Việt Nam cần đồng lòng áp dụng các giải pháp bảo mật tiên tiến, lấy bảo mật làm nền tảng chiến lược và thực hiện một cách chủ động, khi đó “lá chắn” bảo vệ người dùng mới đủ vững chắc, có như vậy mới củng cố niềm tin vào một nền kinh tế không tiền mặt an toàn và phát triển bền vững.

Khôi Anh

Nguồn Công Lý : https://congly.vn/bao-ve-nguoi-dung-trong-nen-kinh-te-so-501898.html