Bảo vệ quốc bảo 'Nhật ký trong tù'

một ngày trướcBài gốc

Gọi là kho đặc biệt bởi nơi đây bảo quản nhiều tài liệu, hiện vật quý của dân tộc. Lần theo những bảo vật quý, tôi dừng lại bên thi phẩm “Nhật ký trong tù”. Với kích thước 9,5cm x 12,5cm, gồm 79 trang, cuốn “Nhật ký trong tù” khá nhỏ bé so với các tài liệu, hiện vật khác trong kho đặc biệt, nhưng chứa đựng một giá trị to lớn về tư tưởng, triết học, văn học, văn hóa, nghệ thuật, và được công nhận là Bảo vật quốc gia vào ngày 1-10-2012. Ngoài những giá trị độc đáo nêu trên, tác phẩm “Nhật ký trong tù” còn là hiện vật độc bản, một văn bản gốc, là văn bản duy nhất có tại Việt Nam.

Bản gốc tập thơ “Nhật ký trong tù”. Ảnh do Bảo tàng Lịch sử Quốc gia cung cấp

“Nhật ký trong tù” là tập thơ chữ Hán theo thể Đường luật do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng tác trong thời gian bị chính quyền Tưởng Giới Thạch bắt giam ở Quảng Tây, Trung Quốc từ tháng 8-1942 đến tháng 9-1943. Dù vậy, trên trang bìa cuốn “Nhật ký trong tù” có ghi mốc thời gian “29-8-1932 / 10-9-1933". Theo tài liệu Bảo tàng Lịch sử Quốc gia cung cấp: “Nhật ký trong tù” không chỉ ghi những cảnh sinh hoạt trong tù, mà còn có ý nghĩa tố cáo chế độ nhà tù khắc nghiệt của chính quyền Tưởng Giới Thạch mà Bác đã trải qua. Để tránh rắc rối, ở trang bìa cuốn sổ, Người đã cẩn thận viết chệch thời gian sáng tác đi 10 năm, nhưng đến cuối tập thơ, trên chữ "hoàn" (hết), Bác ghi lại thời gian sáng tác chính xác: "29-8-1942 / 10-9-1943".

Là hiện vật đặc biệt nên chế độ bảo quản của cuốn “Nhật ký trong tù” cũng rất đặc biệt. Chị Nguyễn Thị Lan giải thích, chỉ cần sự tác động của ánh sáng bất thường có thể ảnh hưởng đến tuổi thọ và khiến hiện vật "ốm yếu". Bởi vậy, công việc hằng ngày của chị Lan là kiểm tra nhiệt độ, độ ẩm môi trường, vận hành hút ẩm tại các khu vực kho phòng bảo quản hiện vật (2-3 lần/ngày) nhằm hạn chế tối đa những tác động từ bên ngoài. Phương pháp này trong lĩnh vực bảo tàng gọi là bảo quản phòng ngừa. Một hiện vật muốn có tuổi thọ cao thì cần quy trình bảo quản phòng ngừa tốt và đó là những gì mà cán bộ, nhân viên Bảo tàng Lịch sử Quốc gia đã và đang thực hiện với bảo vật “Nhật ký trong tù”.

Trò chuyện với chúng tôi, bà Nguyễn Thị Hương Thơm, Trưởng phòng Bảo quản, Bảo tàng Lịch sử Quốc gia cho biết, việc bảo quản những hiện vật bằng giấy luôn có nhiều thách thức, nhất là cuốn “Nhật ký trong tù” đã có tuổi đời hơn 80 năm. Giấy là chất liệu nhạy cảm với các yếu tố môi trường, những hư hại xảy ra do chính những chất tồn tại trong giấy, trong mực viết, hồ dán... Hơn nữa, giấy làm nên cuốn “Nhật ký trong tù” thời đó có nhiều axit, lại được viết bằng nhiều màu mực nên gây nhiều khó khăn trong công tác bảo quản. Bởi vậy, việc bảo quản phòng ngừa-kiểm soát tốt môi trường lưu giữ cuốn “Nhật ký trong tù” là nhiệm vụ thường xuyên và bắt buộc.

Theo bà Nguyễn Thị Hương Thơm, hiện Bảo tàng Lịch sử Quốc gia vẫn chưa có biện pháp can thiệp trực tiếp lên cuốn “Nhật ký trong tù”, nhưng trong tương lai, để bảo quản và nâng cao tuổi thọ cho hiện vật quý giá này thì cần sớm có quy trình khử axit. “Chúng tôi đã và đang cố gắng duy trì bảo quản cuốn “Nhật ký trong tù” trong điều kiện môi trường ổn định ở nhiệt độ 20-24 độ C, độ ẩm 50-60% (dao động không quá 4 độ C và độ ẩm 5% trong vòng 24 giờ). Lưu ý, cuốn “Nhật ký trong tù” cần hạn chế tối đa tiếp xúc với ánh sáng, đặc biệt là ánh sáng tự nhiên, cường độ ánh sáng đến hiện vật nếu có không được quá 150lux, hàm lượng tia tử ngoại dưới 75µW/lumen, thời gian phơi sáng không vượt quá 120.000 lux hour/năm”, bà Nguyễn Thị Hương Thơm cho biết.

TAM NINH

Nguồn QĐND : https://www.qdnd.vn/80-nam-cach-mang-thang-tam-va-quoc-khanh-2-9/bao-ve-quoc-bao-nhat-ky-trong-tu-843071