Vươn khơi bám biển
Những cuối tháng 5, khắp các cảng cá ở Quảng Ngãi tấp nập tàu thuyền ra vào. Từng đoàn tàu công suất lớn nối đuôi nhau rời cảng. Phần lớn trong số ấy chĩa mũi thuyền thẳng hướng ra vùng biển Hoàng Sa, Trường Sa. Ở chiều ngược lại, không ít con tàu hối hả cập bờ, mang theo đầy ắp “lộc biển” trở về từ quần đảo thiêng liêng của Tổ quốc.
Tại cảng cá Sa Kỳ (xã Bình Châu, huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi), hàng loạt tàu cá công suất lớn gấp rút chuẩn bị nhu yếu phẩm, lấy đá, tiếp dầu, chuẩn bị ra khơi. Trên tàu QNg 95739 TS, thuyền trưởng Nguyễn Thanh Biên (41 tuổi, trú thôn Châu Thuận Biển, xã Bình Châu, huyện Bình Sơn) vừa buộc dây vừa nhìn đồng hồ, giục anh em thuyền viên thu xếp sớm. Đêm nay, họ sẽ vượt gần 200 hải lý để ra ngư trường Hoàng Sa, nơi ông cha họ đánh bắt từ xưa.
“Lệnh cấm của Trung Quốc hết sức phi lý, tất cả ngư dân Quảng Ngãi đều bức xúc với việc làm này. Vùng biển Hoàng Sa và Trường Sa là ngư trường truyền thống từ bao đời nay của cha ông. Không có gì phải sợ, biển mình, mình cứ đi. Không ai có quyền cấm”, thuyền trưởng Biên nói.
Thôn Châu Thuận Biển (xã Bình Châu, huyện Bình Sơn, Quảng Ngãi) được mệnh danh là “làng lặn Hoàng Sa”, bởi nơi đây cứ thanh niên, trai tráng lớn lên là vươn khơi bám biển. Thôn có khoảng 200 gia đình làm nghề biển, đa số làm nghề lặn săn bắt hải sản ở ngư trường Hoàng Sa của Việt Nam.
Ông Võ Lâm (46 tuổi, trú thôn Châu Thuận Biển, xã Bình Châu) làm chủ tàu hành nghề lặn ở Hoàng Sa ngót nghét đã hơn 25 năm. Lưng còng, mặt nám nắng gió, ông Lâm nói chắc nịch: “Lệnh cấm của họ chẳng có giá trị gì ở đây. Biển của Việt Nam thì ngư dân Việt Nam cứ đi, không gì phải sợ”.
Câu nói ngắn gọn, nhưng đằng sau đó là những chuỗi năm tháng lặng lẽ chịu đựng những cuộc truy đuổi, đập phá, tịch thu ngư cụ... “Mỗi chuyến đi như đánh cược với rủi ro. Nhưng tụi tôi quen rồi”, ông Lâm nói. Trong tay ông là quyển sổ đã úa màu, ghi chằng chịt tọa độ, ngày giờ, vị trí các ngư trường giàu cá mà ông gọi là “bản đồ chủ quyền” riêng của dân chài.
Tàu cá QNg 95739 TS của ngư dân Nguyễn Thanh Biên từng bị rượt đuổi, cướp bóc ở Hoàng Sa Ảnh: Nguyễn Ngọc
Ông Nguyễn Thanh Hùng, Chủ tịch Nghiệp đoàn Nghề cá xã Bình Châu, cho hay, lệnh cấm đánh bắt của Trung Quốc trên vùng biển chủ quyền của Việt Nam là hoàn toàn vô lý. Đây là ngư trường truyền thống bao đời nay của ngư dân xã Bình Châu nói riêng và Quảng Ngãi, cả nước nói chung, không những đánh bắt để nuôi sống gia đình mà còn bảo vệ chủ quyền biển đảo của Tổ quốc.
“Trực chiến” ở Hoàng Sa
Chuyện ngư dân Quảng Ngãi hành nghề ở Hoàng Sa bị tàu Trung Quốc cướp bóc từ lâu đã không còn xa lạ. Thậm chí, không năm nào, tàu cá của ngư dân Quảng Ngãi không bị rượt đuổi, cướp bóc, đâm va ở Hoàng Sa.
Ngày 29/9/2024, tàu cá QNg 95739 TS, do thuyền trưởng Nguyễn Thanh Biên (trú thôn Châu Thuận Biển, xã Bình Châu) cùng 10 ngư dân khi hành nghề trên vùng biển Hoàng Sa (thuộc chủ quyền của Việt Nam), đã bị 2 tàu công vụ nước ngoài cùng 40 người áp sát, lên tàu phá hoại ngư lưới cụ, đánh đập dã man, khiến nhiều ngư dân bị thương nặng.
Anh Biên nhớ lại, khoảng 6h sáng hôm ấy khi tàu cá của anh đang di chuyển trên khu vực bãi đá ngầm Ba Tiếng, cách đảo Chim Yến (thuộc quần đảo Hoàng Sa) gần 20 hải lý, nhìn lên máy trên tàu thì phát hiện có tàu mang số hiệu 301 bám theo. Khoảng 1h sau, tàu 301 tiếp cận tàu của anh.
Khi đến gần, tàu này thả 2 chiếc ca nô xuống chạy hai bên kẹp tàu cá để lên tàu nhưng bất thành. Một lúc sau có thêm một tàu sắt khác mang số hiệu 101 tiếp cận, thả thêm một ca nô nữa, vây kẹp tàu cá vào giữa. Sau nhiều giờ vây ráp, đến khoảng 10h cùng ngày, lực lượng trên 3 ca nô mang đồ rằn ri, khoảng 40 người leo lên tàu, mỗi người cầm một tuýp sắt đánh đập, gặp đâu đánh đó rất tàn bạo, khiến nhiều ngư dân bị thương tích nặng.
Ngày 2/4/2020, tàu cá mang số hiệu QNg 90617 TS, do ông Trần Hồng Thọ (trú xã Bình Châu) làm chủ, trên tàu có 8 thuyền viên, khi đang hoạt động tại vùng biển Hoàng Sa thuộc chủ quyền của Việt Nam thì bị tàu Trung Quốc đâm chìm. Toàn bộ 8 ngư dân sau đó được đưa đến đảo Phú Lâm.
Ngư dân bắt được cá lớn ở ngư trường Hoàng Sa Ảnh. Ngư dân chụp
Hay tin, tàu cá QNg 90929 TS của ông Nguyễn Thành Linh, QNg-90399 TS của ông Đặng Dũng và QNg 90045 TS của ông Đặng Tằm (trú cùng xã) chạy đến ứng cứu cũng bị tàu Trung Quốc truy đuổi. Hai trong số 3 tàu này cũng bị lai dắt vào vùng biển thuộc đảo Phú Lâm. Một ngày sau, các tàu cá Quảng Ngãi và 8 ngư dân trên tàu bị đâm chìm mới được trao trả tự do.
“Những ngày qua, Nghiệp đoàn thường xuyên tuyên truyền ngư dân bám biển khai thác hải sản vì đây là vùng biển của mình. Bên cạnh đó, Nghiệp đoàn cũng đề nghị ngư dân khai thác, sản xuất theo tổ đội, luôn giữ liên lạc, báo tọa độ, cập nhật tình hình cho nhau từng giờ để lỡ có sự cố thì hỗ trợ nhau”.
Ông Nguyễn Thanh Hùng - Chủ tịch Nghiệp đoàn Nghề cá xã Bình Châu (Bình Sơn, Quảng Ngãi)
Ngót nghét 7 năm sau vụ chìm tàu ở Hoàng Sa, ông Nguyễn Tấn Ngọt (trú thôn Châu Thuận Biển, xã Bình Châu) đã không còn lênh đênh trên biển cả. Bám trụ Hoàng Sa, Trường Sa giờ đây là con trai ông với con tàu mới mạnh mẽ hơn.
“Hồi ấy, tàu cá của tôi và 5 bạn thuyền bị 2 tàu sắt Trung Quốc đâm vỡ đường hồ, vỡ ván dẫn tới nước tràn vào khoang. Khi tàu dần chìm nghỉm, 6 anh em may mắn được một tàu cùng quê cứu giúp. Về đất liền, việc đầu tiên tôi tính tới và bắt tay làm ngay là thế chấp sổ đỏ để vay ngân hàng 3 tỷ đồng đóng tàu mới. Mấy năm nay, con tàu mới này do con trai tôi đảm đương tay lái và hiện cũng đang “trực chiến” ở Hoàng Sa”, ông Ngọt nói.
Nguyễn Ngọc