Với Khánh Ly, cơ hội vào vai Cấm trong phim Địa đạo gần 1 năm với quá trình casting khác thường bởi Bùi Thạc Chuyên là "một trong những đạo diễn cầu toàn nhất Việt Nam".
Lần đầu gặp đạo diễn tại quán cà phê, ông chỉ chụp vài tấm hình rồi nhắn cô về nhà đợi tin. Buổi casting tiếp theo, cô được mặc đồ du kích và đọc qua vài phân đoạn nhỏ.
Khánh Ly tươi tắn tại phim trường "Địa đạo".
Sau đó, hành trình casting tiếp tục với chuyến đi xuống địa đạo Củ Chi. Tại đây, cô được giao những dụng cụ nhỏ như cuốc hay đèn cày rồi ngồi trong hầm địa đạo để đạo diễn chụp hình. Khánh Ly phải thể hiện hình tượng nhân vật theo yêu cầu của đạo diễn nhưng thấy vô cùng khó khăn.
"Cái khó với chúng tôi là không hề biết gì về thời chiến. Tôi chỉ nghe qua sách vở, báo đài và học lịch sử không thể hình dung chiến tranh như thế nào", cô nói.
Sau nhiều tháng im lặng, Khánh Ly tưởng mình bị loại. Bất ngờ, cô được gọi lên cùng diễn viên Quang Tuấn - người casting vai Bảy Theo, cha nhân vật Cấm (sau này vai diễn thuộc về Thái Hòa).
Lúc này, đạo diễn Bùi Thạc Chuyên nói với Khánh Ly đây là bố của cô và yêu cầu nữ diễn viên thể hiện cảnh Cấm chạy vào báo tin cho Bảy Theo rằng Ba Hương và Út Khờ bị kẹt. Sau khoảng 6-7 lần diễn, Bùi Thạc Chuyên hỏi Quang Tuấn cảm nghĩ về Khánh Ly rồi cho cả hai về.
Trước đó, dù chưa biết có được chọn hay không, Khánh Ly cùng các diễn viên khác đều được đạo diễn yêu cầu phải giảm cân và tạm rời xa mạng xã hội để trở về trạng thái 'nguyên thủy nhất' có thể. Đến tháng 10/2023 Khánh Ly mới biết mình được chọn khi thấy tên trên kịch bản.
Khánh Ly vai Cấm và diễn viên Thái Hòa vai Bảy Theo.
Phim trường như chiến trường: Sẵn sàng ứng biến
Khánh Ly cho biết, làm việc với đạo diễn Bùi Thạc Chuyên phải luôn trong tư thế sẵn sàng bởi lịch quay thay đổi, không cố định. Có những ngày cô không có lịch quay, chỉ ghé thăm đoàn phim nhưng vừa xuất hiện, đạo diễn lập tức bắt cô vào vai.
Diễn viên Khánh Ly sinh năm 1999 và lần đầu đóng phim điện ảnh. Cô gây xúc động với cảnh quay bị kẹt trong địa đạo ngập nước.
"Đối với chúng tôi, cảnh nào cũng nặng. Nặng không chỉ nặng về tâm lý mà mình không biết trước chuyện gì sẽ xảy ra. Giống như cảnh cháy nổ của tôi với Ba Hương, thật sự không thể tập trước được", Khánh Ly chia sẻ.
Cô nhớ lại: "Tôi còn nhớ cảnh quay ở ngoài ụ chiến đấu, lúc đó ngoài trời Củ Chi nóng 40 mấy độ. Tôi với cha tôi (Thái Hòa) và chị Ba Hương (Hồ Thu Anh) ở trong ụ chiến đấu để quan sát. Ở ngoài xe phun lửa thật luôn. Cháy rừng ở đó cũng cháy rừng thật. Xung quanh có xe cứu hỏa hỗ trợ, cảm giác nóng bừng bừng như thật, lo sợ cũng như thật luôn".
Khánh Ly cho biết việc ở bẩn là điều bắt buộc trong suốt quá trình quay: "Chúng tôi không được tắm rửa thường xuyên, bùn lầy đất cát bôi lên người phải giữ nguyên suốt ngày quay. Chừng nào 'giải phóng' về thôi mà chưa chắc tới khách sạn được tắm rửa, vì bất kỳ điều gì xảy ra, chúng tôi phải quay lại ngay".
Một điểm đặc biệt trong phương pháp làm việc của Bùi Thạc Chuyên là đôi khi đạo diễn không nói chuyện hay làm việc trực tiếp với diễn viên. Phương pháp này buộc diễn viên phải tự tìm hiểu và khám phá nhân vật của mình.
Khánh Ly nhớ mãi cảnh quay trong hầm nước - cảnh cuối cùng của cô trong phim. Vào khoảng 2h sáng, khi mọi người đã về hết, cô phải thực hiện cảnh lội qua hầm chữ U ngập nước để tìm cha và cứu đồng đội. Đặc biệt, cô không được tập trước cảnh quay này.
"Bác Chuyên muốn cảm xúc của tôi sẽ là những cảm xúc đầu tiên, chân thật nhất không diễn. Tôi hồi hộp và căng thẳng vì cảnh này đòi hỏi nhiều sự phối hợp. Nếu có bất kỳ trục trặc gì, mọi người phải làm lại từ đầu rất khó khăn. Các anh quay phim phải ngồi trong hầm chữ U cùng tôi để quay. Tôi nghĩ nếu vượt qua được cảnh này sẽ rất đã", Khánh Ly nói.
May mắn, cô đã hoàn thành cảnh quay trong đúng 1 lần quay. Khi vượt qua thử thách, Khánh Ly thấy bản lĩnh nghề lên cao hơn trước rất nhiều.
Thử thách lớn của Khánh Ly trong phim "Địa đạo" là phải thể hiện một nhân vật gần như không có lời thoại, chỉ 2-3 câu trong toàn bộ kịch bản.
Sống cùng các cựu du kích
Để chuẩn bị cho vai diễn, Khánh Ly cùng các diễn viên khác đến ở nhà cô Võ Thị Mô (hay Bảy Mô) - cựu đội trưởng du kích nữ thời kháng chiến.
"Sau thời gian tập huấn ở Phú Mỹ Hưng, chúng tôi được sắp xếp đến nhà cô Mô. Họ là những người từng chiến đấu ở địa đạo Củ Chi, sẽ là tư liệu sống để chúng tôi đem vào vai diễn", Khánh Ly chia sẻ.
Cuộc sống hàng ngày tại nhà cô Mô đầy những trải nghiệm mới mẻ: đi chợ quê, nấu ăn, rửa chén và nghe cô kể về những người lính ngày xưa với kỷ luật và nền nếp cô Mô vẫn duy trì.
"Điều thương nhất là lúc nào cô cũng sợ chúng tôi đi về Sài Gòn. Từ giây phút đầu tiên thấy chúng tôi, cô nhớ tới những người đồng đội và khóc. Tôi hiểu được giọt nước mắt đó, bởi vì tình đồng đội trong thời chiến còn hơn cả gia đình. Những người đó kề cận sinh tử với họ trong suốt thời gian đó. Có những đêm tôi nghe thấy tiếng cô khóc, nhớ về những chuyện cũ và cứ lăp đi lặp lại, thậm chí kêu tên những người đồng đội. Tôi hiểu đó là nỗi đau chiến tranh để lại", Khánh Ly chia sẻ.
Diễn xuất không lời thoại
Nhân vật Cấm của Khánh Ly trong kịch bản chỉ 2-3 câu thoại. Đây là chủ ý của đạo diễn ngay từ đầu bởi muốn tất cả hành động, tình cảm của nhân vật Cấm cô đảm nhiệm chỉ thể hiện qua ánh mắt.
Phải tự tìm cách chuẩn bị cho một nhân vật gần như không có thoại nhưng khi vượt qua được, Khánh Ly nhận ra bài học quý giá: "Cơ thể, hơi thở của nhân vật không nằm ở thoại mà ở tất cả suy nghĩ, cảm xúc, hành động, lời nói ngay tại thời điểm đó".
Về cảnh chết khiến nhiều khán giả rơi nước mắt, Khánh Ly chia sẻ: "Để chuẩn bị cho vai diễn, khi được ăn ở với những người du kích thật, chúng tôi biết chắc chắn trong chiến tranh, tâm lý chết chóc lúc nào cũng có thể xảy ra. Thật ra, họ coi cái chết nhẹ như lông hồng, bởi vì họ biết quay qua quay lại, đồng đội có thể mất bất kỳ lúc nào.
Chúng tôi luôn sẵn sàng tâm lý như vậy. Bất kỳ cảnh chiến đấu nào, cảnh lộ diện nào, chúng tôi đều phải ở trong tâm thế biết trước mình có thể chết bất kỳ lúc nào. Đó cũng điều rất hay mà đạo diễn Bùi Thạc Chuyên truyền tải cho chúng tôi trong quá trình thâm nhập vào nhân vật".
Khánh Ly cho biết sau quá trình làm việc với đạo diễn Bùi Thạc Chuyên, ai trong đoàn phim cũng mạnh mẽ hơn. "Đó sẽ là hành trang cho những vai diễn tiếp theo. Tôi trưởng thành rất nhiều sau dự án này", Khánh Ly thừa nhận.