Bầu cử ở châu Âu: Công nghệ AI đã trở thành một phần trong chiến dịch tranh cử

11 giờ trướcBài gốc

Ảnh minh họa: Bnews/vnanet

Theo tờ Politico ngày 31/10, hai cuộc bầu cử tại Ireland và Hà Lan trong tuần qua đã chứng kiến làn sóng sử dụng công nghệ deepfake nhằm thao túng thông tin và gây ảnh hưởng đến cử tri. Giới quan sát nhận định đây là bước ngoặt nguy hiểm, đánh dấu thời điểm trí tuệ nhân tạo can thiệp trực tiếp vào đời sống chính trị châu Âu.

Tại Ireland, chỉ vài ngày trước khi diễn ra cuộc bầu cử tổng thống, một video giả mạo (deepfake) lan truyền trên mạng xã hội đã mô phỏng hình ảnh và giọng nói của ứng viên Catherine Connolly, trong đó bà “tuyên bố rút khỏi cuộc đua”. Đoạn video được dàn dựng giống hệt bản tin của Đài truyền hình quốc gia RTÉ, thậm chí có cả “người dẫn chương trình” và “bình luận viên” deepfake thảo luận về tác động của quyết định này.

Ứng viên Connolly gọi đây là “một hành động đáng xấu hổ nhằm đánh lừa cử tri và phá hoại nền dân chủ”. Sau khi bị phát hiện, Meta và YouTube nhanh chóng gỡ bỏ video, nhưng không tiết lộ thời gian cụ thể nó tồn tại trên các nền tảng. Dù bị tấn công bởi thông tin giả, bà Connolly vẫn giành chiến thắng áp đảo với 63% số phiếu, song vụ việc đã làm dấy lên nỗi lo thực sự về tác động của AI đối với tiến trình bầu cử.

Cùng thời điểm tại Hà Lan, hai nghị sĩ cực hữu bị phát hiện đứng sau một trang Facebook lan truyền hình ảnh giả mạo đối thủ chính trị, cựu Phó Chủ tịch Ủy ban châu Âu Frans Timmermans, lãnh đạo liên minh Xanh - Lao động. Các bức ảnh deepfake cho thấy ông Timmermans bị còng tay bởi cảnh sát hay đang cầm xấp tiền hối lộ. Sau khi vụ việc bị phanh phui, lãnh đạo đảng cực hữu Geert Wilders buộc phải công khai xin lỗi.

Theo nghiên cứu chung của Đại học Amsterdam và Đại học Mainz, trong khoảng 20.000 bài đăng liên quan đến bầu cử Hà Lan, có hơn 400 bài được tạo bởi AI, trong đó đảng Tự do (PVV) của Wilders chiếm hơn một phần tư số nội dung này. Đáng chú ý, PVV đã khởi động chiến dịch tranh cử bằng video giả lập tương lai Hà Lan dưới luật Sharia, được cho là tạo ra bằng công cụ Sora của OpenAI.

Giáo sư Claes de Vreese, chuyên gia về AI và xã hội tại Đại học Amsterdam, nhận định: “Cuộc bầu cử này là một trong những dấu hiệu đầu tiên ở châu Âu cho thấy công nghệ AI đã trở thành một phần trong chiến dịch tranh cử”.

Bên cạnh đó, giới chuyên gia cảnh báo rằng deepfake không chỉ được dùng để bôi nhọ ứng viên, mà còn có thể tác động trực tiếp đến quyết định bỏ phiếu của cử tri. Một số người dùng đã hỏi chatbot AI để xin lời khuyên bỏ phiếu, dẫn đến kết quả sai lệch. Cơ quan Bảo vệ Dữ liệu Hà Lan (AP) ngày 21/10 đã khuyến cáo cử tri không nên hỏi AI về lựa chọn bầu cử, vì các hệ thống này “mang lại hình ảnh méo mó và thiên lệch về thông tin chính trị”.

Thí nghiệm của Đại học Amsterdam cho thấy chatbot có xu hướng khuyên cử tri cánh tả chọn liên minh Xanh - Lao động, trong khi người dùng cánh hữu được gợi ý ủng hộ PVV. “Những người ít hiểu biết công nghệ hoặc có trình độ học vấn thấp đặc biệt dễ bị ảnh hưởng bởi thông tin sai lệch do AI tạo ra”, tiến sĩ Hannes Cools cảnh báo.

Trước tình hình này, Liên minh châu Âu (EU) đã đưa vấn đề tính liêm chính bầu cử và rủi ro từ AI vào danh mục ưu tiên. Đạo luật Dịch vụ Kỹ thuật số (DSA) yêu cầu các nền tảng lớn như Meta, Google và X phải xác định và gỡ bỏ nội dung có nguy cơ can thiệp vào tiến trình. Tuy nhiên, các quy định hiện tại chủ yếu tập trung vào chống tin giả, chưa điều chỉnh cụ thể việc sử dụng AI trong chiến dịch vận động chính trị.

Bên cạnh đó, Luật AI của EU cũng yêu cầu mọi nội dung do AI tạo ra phải có nhãn cảnh báo, song nghiên cứu tại Hà Lan cho thấy đa số các bài đăng không có nhãn nhận diện AI, và trong số ít được gắn nhãn, nền tảng mạng xã hội chứ không phải các đảng phái chính trị là bên thực hiện.

Theo người phát ngôn Ủy ban châu Âu Thomas Regnier, Brussels đang xây dựng hướng dẫn mới cho các hệ thống AI “rủi ro cao” - bao gồm cả các công cụ có khả năng ảnh hưởng đến bầu cử hoặc trưng cầu dân ý - dự kiến có hiệu lực từ tháng 8/2026. Ngoài ra, một đề xuất nhằm bảo vệ tính công bằng và liêm chính của bầu cử trước can thiệp nước ngoài cũng sẽ được công bố trong tháng 11 tới.

Hoàng Anh/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/the-gioi/bau-cu-o-chau-au-cong-nghe-ai-da-tro-thanh-mot-phan-trong-chien-dich-tranh-cu-20251031172325991.htm