'Báu vật' Champa Dương Long sẽ được trùng tu những hạng mục nào?

5 giờ trướcBài gốc

Cụm tháp Dương Long là công trình Champa độc đáo và cao nhất Đông Nam Á. Cụm tháp Dương Long gồm 3 tháp: Tháp giữa (39m), Tháp Nam (33m) và Tháp Bắc (32m), được xây dựng cuối thế kỷ XII. Đây là những ngọn tháp Chăm cao nhất còn lại ở Việt Nam, thể hiện sự kỳ công về kiến trúc và điêu khắc.

Phần thân tháp xây bằng gạch, các góc ghép đá lớn chạm trổ công phu. Hoa văn, họa tiết được khắc trực tiếp trên những khối đá đồ sộ đặt trên đỉnh tháp vừa hoành tráng, lộng lẫy, vừa tinh tế, mềm mại. Những hình tượng rắn Naga, thần Indra, Makara, Kala… phản ánh đời sống tín ngưỡng và nghệ thuật Champa thời kỳ Vijaya.

Năm 1980, Bộ Văn hóa – Thông tin xếp hạng cụm tháp là di tích Kiến trúc Nghệ thuật. Năm 2015, Thủ tướng Chính phủ xếp hạng là di tích quốc gia đặc biệt.

Trải qua hơn 800 năm cùng tác động của thời gian, chiến tranh và thiên nhiên, cụm tháp đã bị hư hại nặng nề. Theo đó, Tháp Giữa hiện mất gần như toàn bộ phần cửa và tiền sảnh. Tháp Nam tuy kiến trúc khá nguyên vẹn nhưng phần mái và một số chi tiết bị sụp đổ. Tháp Bắc là công trình hư hại nặng nhất với phần thân bị đục khoét dù đã được gia cố từ năm 1984.

Nhiều viên gạch bị phong hóa, rơi rụng; các khối đá trên cao có nguy cơ đổ sập, đe dọa an toàn du khách. PGS-TS Bùi Chí Hoàng, nguyên Phó viện trưởng Viện Khoa học xã hội vùng Nam Bộ, nhận định: "Di tích hiện hư hại khoảng 30-40%, cần khảo cổ, trùng tu bài bản để tái hiện diện mạo nguyên bản ban đầu. Đây là đỉnh cao trong nghệ thuật xây dựng và điêu khắc Champa, việc trùng tu là tất yếu".

Trước đó, tỉnh Bình Định (cũ) đã triển khai dự án tu bổ, tôn tạo cụm tháp Dương Long với tổng vốn hơn 93,3 tỷ đồng, thực hiện giai đoạn 2022 – 2025.

Theo ông Nguyễn Tuấn Thanh, Phó chủ tịch Thường trực UBND tỉnh, dự án nhằm đảm bảo độ ổn định lâu dài cho cụm tháp Chăm Dương Long, tránh nguy cơ xuống cấp, hư hỏng mất mát và đổ vỡ nghiêm trọng theo thời gian; bảo tồn và phát huy giá trị lịch sử văn hóa, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt văn hóa, tín ngưỡng của người dân, đồng thời gắn với phát triển du lịch của một di tích lịch sử - văn hóa nghệ thuật cấp quốc gia đặc biệt.

Dự án sẽ đầu tư tu bổ, tôn tạo, phục hồi tháp nam, tháp giữa (thuộc cụm tháp Dương Long) từ cao độ 12m trở xuống. Cụ thể, sẽ vệ sinh, chặt hạ cây xanh, xử lý các thành phần thực vật, nấm mốc, địa y trên bề mặt tháp; làm sạch bên trong lòng tháp và nền tháp; gia cố tường cửa dẫn và gia cố các mặt tường tháp…

Đối với tháp nam, sẽ tái định vị các thành phần đá gốc cho các vị trí xô lệch, gãy đổ tại viền chân đế tháp, bổ sung các phần hỏng hoặc mất bằng đá sa thạch; gia cố chân đế, tường, các kết cấu nứt ở mặt tháp; gia cố bảo vệ các bề mặt, phục hồi tường, vòm cửa tháp; nền lòng tháp xử lý, xếp gạch phục chế; lắp thang thép tạo lối lên tháp…

Tháp giữa sẽ được tái định vị các thành phần đá gốc cho các vị trí xô lệch, gãy đổ tại viền chân để tháp; bổ sung các phần hỏng hoặc mất bằng đá sa thạch; gia cố chân đế, phần tường; gia cường các kết cấu nứt các mặt đông, tây, nam, bắc…

Để đảm bảo an toàn, ban quản lý đã cắm biển khuyến cáo khách đứng cách chân tháp 5m.

Các nhà nghiên cứu cho rằng, đầu tư trùng tu cụm tháp Dương Long không chỉ cứu nguy di tích trước nguy cơ sụp đổ, mà còn mở ra cơ hội lớn cho Bình Định phát triển du lịch bền vững, trở thành điểm nhấn trong hành trình khám phá văn hóa – lịch sử Champa của du khách trong và ngoài nước.

Thu Loan

Nguồn Xây Dựng : https://baoxaydung.vn/bau-vat-champa-duong-long-se-duoc-trung-tu-nhung-hang-muc-nao-192250821191735718.htm