Chiều 18.6, BSCK2 Nguyễn Minh Tiến - Phó giám đốc Bệnh viện Nhi đồng Thành phố (TP.HCM) - cho biết bệnh viện vừa kịp thời cứu sống một bé gái bị tím tái nặng do methemoglobin máu sau khi sử dụng thức ăn được nấu bằng nước giếng.
Bé gái P.T.M (16 tháng tuổi, ngụ huyện Cần Đước, tỉnh Long An) bị tím tái (trái) và hồng hào trở lại (phải) sau khi xanh methylen - Ảnh: BVCC
Theo người nhà bé gái P.T.M (16 tháng tuổi, ngụ huyện Cần Đước, tỉnh Long An), khoảng đầu giờ chiều ngày 17.6, M. ăn cơm cùng canh nấu từ ghẹ và cải bó xôi xay, có sử dụng nước giếng để nấu.
Sau khi ăn khoảng 1 giờ, trong lúc đang chơi, bé có biểu hiện giật mình, tím môi và da xanh tím. Gia đình lập tức đưa M. đến Bệnh viện Nhi đồng Thành phố điều trị.
Tại đây, trong quá trình thăm khám, bác sĩ không ghi nhận hội chứng xâm nhập gợi ý dị vật đường thở như ho sặc sụa. Bệnh nhi cũng chưa ghi nhận dị ứng thuốc, thức ăn hay bệnh lý tim mạch.
Bác sĩ Tiến cho biết, lúc này bệnh nhi quấy khóc, không sốt, không khò khè, thở rít, không nôn ói, tím môi, SpO2 tay chân: 75%, chi ấm, CRT dưới 2s, mạch quay đều rõ 140l/phút, tim đều rõ 140l/phút, thở đều co lõm nhẹ 38 lần/phút, phổi phế âm đều 2 bên; bụng mềm, cổ mềm, không dấu xuất huyết da niêm, không ban da, da xanh tím toàn thân không dấu mất nước, đồng tử 2mm đều 2 bên phản xạ ánh sáng (+), cử động tay chân tự nhiên khi khám.
Kết quả xét nghiệm dung tích hồng cầu Hct 36%, đường huyết nhanh 109mg%, khí máu động mạch biểu hiện thiếu oxy và toan chuyển hóa nặng, lactate máu 4,8 mmol/L (bình thường dưới 2 mmol/L), chức năng gan, thận, điện giải đồ trong giới hạn bình thường.
Ngoài ra, kết quả chụp X-quang ngực không ghi nhận thâm nhiễm, bóng tim không to; siêu âm tim chưa ghi nhận bất thường. Bệnh nhi được chẩn đoán tím chưa rõ nguyên nhân, theo dõi Methemoglobin máu.
Trước tình hình trên, các bác sĩ đã tiến hành test mẫu máu tiếp xúc khí trời. “Chúng tôi lấy 1ml máu trong ống tiêm 10ml, được đậy nắp kim lắc đều 50 lần, thấy màu nâu đen của máu không thay đổi (không ngả màu đỏ) chứng tỏ bệnh nhi bị methemoglobin máu (hồng cầu chứa hem F3+ không gắn kết được với oxy để chuyển thành máu hồng)”, bác sĩ Tiến nói.
Ngay lập tức, các bác sĩ tiến hành cho bệnh nhi thở oxy, tiêm thuốc giải độc xanhmethylen (methylthioninium) 1mg/kg, tiêm mạch chậm, uống than hoạt để thải loại độc chất ra khỏi đường tiêu hóa.
“Sau tiêm xanh methylen trong 5 – 10 phút trẻ hồng hào dần, SpO2 tăng gần từ 75% đến 95% sau 30 phút”, bác sĩ Tiến thông tin.
Theo bác sĩ Tiến, khi sử dụng nước giếng nấu ăn, có nhiều nitrat (NO3-) là chất oxy hóa gây biến đổi hồng cầu hem F2+ thành F3+ không có khả năng gắn oxy để đưa đến mô cơ thể sử dụng, dẫn đến thiếu oxy tím tái, thiếu oxy mô gây chuyển hóa yếm khí làm tăng lactate máu, toan chuyển hóa.
“Các bậc phụ huynh khi nấu ăn tốt nhất là sử dụng nước máy an toàn. Một số loại rau quả như rau dền, củ dền… có hàm lượng nitrat cao, khi sử dụng nước nấu từ loại này pha sữa cho con bú (vì nghĩ là màu đỏ bổ máu cho con) có thể gây ra methemoglobin máu, đặc biệt là ở trẻ sơ sinh thiếu tháng”, bác sĩ Tiến khuyên.
Hồ Quang