Bến cảng giữa lòng dân

14 giờ trướcBài gốc

Điểm cuối con đường huyền thoại

Trở lại bến Vàm Lũng lần này, nhiều cựu binh của Đoàn 962 mái tóc đã bạc nhiều hơn trước, đi lại khó khăn hơn. Dù vậy, tâm trạng ai cũng phấn khởi khi gặp lại những đồng đội, bà con nhân dân đã đùm bọc mình trong những năm hoạt động cách mạng.

Lãnh đạo tỉnh Cà Mau đón nhận bằng xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt đường Hồ Chí Minh trên biển (bến Vàm Lũng, tỉnh Cà Mau). Ảnh: TẤN THÁI

Ông Trần Dũng Mãnh (75 tuổi, nhân viên cơ yếu, hoạt động tại bến Vàm Lũng của Đoàn 962) chia sẻ: “Bến Vàm Lũng đã có nhiều đổi thay, đời sống bà con nơi đây đã khấm khá hơn nhiều nên bản thân tôi mừng lắm. Trong những tháng ngày hoạt động tại đây, nhờ có bà con che chở mà chúng tôi mới vượt qua những năm tháng đầy khó khăn, những trận càn ác liệt của địch”.

Cùng tâm trạng và nhớ lại những năm tháng hoạt động tại bến Vàm Lũng, ông Nguyễn Việt Hùng (76 tuổi, nhiệm vụ chính là hoa tiêu tại bến Vàm Lũng) kể: “Trong những năm còn chiến tranh, vùng này chủ yếu là rừng đước và mắm, nước ngọt rất thiếu thốn, nhất là mùa khô. Vì vậy, để có nước ngọt uống, chúng tôi phải sử dụng các thùng phuy hoặc xoong nồi chưng cất nước mặn, như nấu rượu. Còn lương thực cũng thường thiếu, nhiều lúc phải nấu trái mắm ăn. Dù gian khó nhưng anh em vẫn quyết tâm bám cảng, cất giấu vũ khí an toàn, phục vụ kháng chiến, đấu tranh giải phóng dân tộc”.

Bến Vàm Lũng ra đời sau phong trào Đồng Khởi. Thời điểm này, phong trào cách mạng miền Nam phát triển mạnh mẽ, nhu cầu chi viện vũ khí cho chiến trường miền Nam ngày càng lớn, trong khi các tuyến vận tải trên bộ đang gặp rất nhiều khó khăn.

Vì vậy, ngày 23-10-1961, Trung ương Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh quyết định thành lập Đoàn 759 (tiền thân của Lữ đoàn 125, Vùng 2 Hải quân ngày nay) với nhiệm vụ nghiên cứu mở tuyến vận tải quân sự chiến lược Bắc - Nam bằng đường biển, tổ chức đưa cán bộ, chiến sĩ và vũ khí chi viện cho cách mạng miền Nam.

Từ chủ trương đó, Trung ương Cục chỉ thị các tỉnh miền Nam tổ chức thuyền vượt biển ra Bắc để báo cáo tình hình và nhận vũ khí về phục vụ kháng chiến.

Ở Cà Mau, đồng chí Bông Văn Dĩa nhận nhiệm vụ ra miền Bắc bằng đường biển, vừa khảo sát tuyến đường vận chuyển, vừa thăm dò và báo cáo với trung ương. Sau khi kiểm tra thăm dò địa hình, bến Vàm Lũng được xác định là nơi tiếp nhận vũ khí thuận lợi nhất.

Chuyến tàu đầu tiên của “đoàn tàu không số” mang phiên hiệu “Phương Đông 1”, chở 30 tấn vũ khí từ bến Đồ Sơn (TP Hải Phòng) mở đường vào Nam vào ngày 11-10-1962.

Đến ngày 16-10-1962, tàu Phương Đông 1 do thuyền trưởng Lê Văn Một và chính trị viên Bông Văn Dĩa chỉ huy đã cập bến Vàm Lũng an toàn. Tiếp theo đó, nhiều con tàu vận chuyển hàng ngàn tấn vũ khí từ miền Bắc chi viện cho chiến trường miền Nam. Riêng tại bến Vàm Lũng đã tiếp đón 68 chuyến tàu với hơn 4.400 tấn vũ khí, đạn dược.

Bến Vàm Lũng, điểm cuối con đường huyền thoại - đường Hồ Chí Minh trên biển - gắn liền với tên tuổi Đoàn 962, có nhiệm vụ bảo vệ an toàn cho các chuyến tàu vào - ra bến bãi, bí mật tiếp nhận, cất giấu vũ khí và vận chuyển vũ khí đến các đơn vị lực lượng vũ trang của ta phục vụ chiến đấu.

Dựa vào địa hình hiểm trở, kênh rạch chằng chịt, bên trên là những cánh rừng đước, rừng mắm che phủ tạo điều kiện lý tưởng cho các chiến sĩ cách mạng dễ dàng hoạt động. Bên cạnh đó, sự đùm bọc, che chở của nhân dân, sự yêu thương, giúp đỡ tận tình, không sợ hy sinh, gian khổ của bà con Rạch Gốc như những “lũy sắt, thành đồng” bảo vệ cách mạng.

Nhờ vậy, trong hơn 10 năm hoạt động (từ năm 1962 đến năm 1972), các cơ sở của Đoàn 962 đã được bảo vệ an toàn.

Bến Vàm Lũng là 1 trong 4 bến chính tiếp nhận vũ khí từ miền Bắc vào miền Nam trong những năm kháng chiến chống Mỹ cứu nước, lập nên kỳ tích đường Hồ Chí Minh trên biển. Với giá trị lịch sử to lớn của đường Hồ Chí Minh trên biển, ngày 26-11-2024, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1473/QĐ-TTg xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt đường Hồ Chí Minh trên biển, gồm các bến chính: Bến K15 - TP Hải Phòng, bến Vũng Rô - tỉnh Phú Yên, bến Lộc An - tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu và bến Vàm Lũng - tỉnh Cà Mau.

Mãi tồn tại bến cảng giữa lòng dân

Theo Đại tá Khưu Ngọc Bảy, nguyên Trung đoàn trưởng Trung đoàn 962, trong những năm hoạt động của Đoàn 962, có một nhân tố ảnh hưởng trực tiếp đến nhiệm vụ, đó chính là nhân dân. Vì muốn mở bến thì phải di dân để xây căn cứ, nhưng phải giữ bí mật nhiệm vụ của đơn vị đối với nhân dân.

Biết cách mạng cần xây dựng căn cứ, nhân dân đã tự giác di dời. Sau này, khi biết được nhiệm vụ của Đoàn 962, nhân dân càng gắn bó, bảo vệ các hoạt động của đoàn chặt chẽ và hiệu quả hơn.

Lãnh đạo tỉnh Cà Mau, Đoàn 962 thả hoa tại bến Vàm Lũng, tri ân và tưởng nhớ những cán bộ, chiến sĩ “đoàn tàu không số” đã hy sinh mở đường Hồ Chí Minh trên biển

Thuật ngữ “Bến cảng giữa lòng dân” không phải do một tổ chức và cá nhân nào đặt ra mà nó xuất phát từ tấm lòng, nghĩa cử của nhân dân đối với Đoàn 962. Cán bộ, chiến sĩ của Đoàn 962 luôn biết ơn, quý trọng tấm lòng của nhân dân. Sự đoàn kết quý báu đó đã tạo nên một “Bến cảng giữa lòng dân” tồn tại trong tâm trí chúng tôi suốt thời chiến tranh chống Mỹ cho đến ngày nay

- Đại tá Khưu Ngọc Bảy hồi tưởng.

Đại tá Khưu Ngọc Bảy cũng như nhiều cựu binh của Đoàn 962, mỗi lần về lại bến Vàm Lũng đều luôn nhớ đến 2 người con ưu tú của quê hương Rạch Gốc và Tân Ân (đều là 2 Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân).

Đó là anh hùng Bông Văn Dĩa, có 2 lần vượt biển ra Bắc và hai lần vào Nam. Một lần đi trinh sát, một lần là chính trị viên tàu Phương Đông 1 đã cập bến Vàm Lũng đầu tiên. Người còn lại là Anh hùng Nguyễn Văn Cứng (hay còn gọi là Bảy Cứng), một trong nhiều thuyền trưởng giỏi của Lữ đoàn 125, có 11 chuyến tàu chở vũ khí cập bến của Đoàn 962, trong đó có 8 chuyến cập bến Vàm Lũng. Cùng với đó còn có nhiều người con ưu tú khác.

Những người anh hùng này đã làm rạng danh “đoàn tàu không số”, tuyến đường huyền thoại - đường Hồ Chí Minh trên biển.

Được Trung ương Cục miền Nam ra quyết định thành lập vào ngày 19-9-1962, Đoàn 962 có nhiệm vụ tổ chức các bến bãi, tiếp nhận, cất giữ, vận chuyển vũ khí từ miền Bắc chi viện cho chiến trường miền Nam.

Cùng với “đoàn tàu không số” (nay là Lữ đoàn vận tải quân sự 125, thuộc Bộ tư lệnh Vùng 2 Hải quân), đơn vị đã làm nên huyền thoại đường Hồ Chí Minh trên biển, góp phần to lớn trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước và được tuyên dương danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau Nguyễn Minh Luân cho biết, bến Vàm Lũng thuộc đường Hồ Chí Minh trên biển, là di tích đầu tiên của tỉnh Cà Mau được xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt. Vinh dự này trước hết thuộc về cán bộ, chiến sĩ của “đoàn tàu không số”, của đường Hồ Chí Minh trên biển. Đảng bộ và nhân dân Cà Mau mãi mãi tri ân các thế hệ cán bộ, chiến sĩ, đồng bào, đồng chí đã tham gia mở đường, lập bến, hoạt động tại bến Vàm Lũng và đường Hồ Chí Minh trên biển.

“Phát huy truyền thống cách mạng, những năm qua, Đảng bộ và nhân dân tỉnh Cà Mau đã đoàn kết một lòng, tích cực phát huy lợi thế của tỉnh, vượt qua khó khăn để hoàn thành các chỉ tiêu, kế hoạch đề ra”, ông Nguyễn Minh Luân thông tin.

TẤN THÁI

Nguồn SGGP : https://sggp.org.vn/ben-cang-giua-long-dan-post793590.html