Đầu tháng 9, ông Kirk Perry – giám đốc điều hành của công ty Kenvue chuyên sản xuất thuốc giảm đau Tylenol – nhận được một tin nhắn văn bản chỉ chứa một liên kết đến một bài đăng trên nền tảng Substack. Trong bài đăng, một người dùng cho rằng chứng tự kỷ có liên quan acetaminophen (tên gọi phổ biến là paracetamol), thành phần hoạt chất có trong Tylenol.
Càng ngạc nhiên hơn, người gửi tin nhắn này đến ông Perry là Bộ trưởng Y tế và Dịch vụ nhân sinh Mỹ Robert F. Kennedy Jr.
Trước đây, ông Ferry đã có nhiều lần tiếp xúc với ông Kennedy để thảo luận về vấn đề này. Nhưng vào thời điểm nhận được tin nhắn, ông Kirk Perry nhận thấy rõ ràng rằng những nỗ lực thuyết phục ông Kennedy đã thất bại.
Hôm 22-9, ông Perry đã phải đối mặt một cuộc khủng hoảng toàn diện.
Phát biểu tại Nhà Trắng, Tổng thống Trump đã cảnh báo rằng acetaminophen là một nguyên nhân tiềm ẩn gây ra chứng tự kỷ, kêu gọi các bà mẹ tương lai hãy "kiên trì" không dùng thuốc nếu có thể.
"Uống Tylenol không tốt" – ông Trump nói, khi ông Kenedy đứng bên cạnh.
Thuốc giảm đau Tylenol được bày bán tại một nhà thuốc ở New York (Mỹ). Ảnh: BLOOMBERG
Phát ngôn đó đã khiến giới y khoa rơi vào trạng thái hoang mang. Phát ngôn này cũng đẩy Kenvue vào khủng hoảng, chỉ 70 ngày sau khi ông Perry nhậm chức giám đốc điều hành.
Trước ngày khủng hoảng
Kenvue có trụ sở tại bang New Jersey (Mỹ). Ngoài Tylenol, công ty còn sở hữu các thương hiệu nổi tiếng khác như băng cá nhân Band-Aid, xà phòng Johnson's Baby và kem dưỡng da Neutrogena và Aveeno.
Từ lâu, Kenvue đã phản đối những cáo buộc rằng Tylenol có liên quan chứng tự kỷ, nhưng không nhận được nhiều sự chú ý.
Nhiều năm trước, khoảng 500 vụ kiện đã được đệ trình lên tòa án liên bang chống lại Kenvue và các nhà sản xuất sản phẩm acetaminophen khác, cáo buộc rằng việc sử dụng thuốc này trong thai kỳ gây ra chứng tự kỷ và rối loạn tăng động, giảm chú ý ở trẻ em. Các vụ kiện này dựa trên một loạt nghiên cứu cho thấy mối liên hệ giữa acetaminophen và chứng tự kỷ.
Vào tháng 12-2023, các vụ kiện bị bác bỏ. Tylenol vẫn tiếp tục bán chạy, mặc dù mảng kinh doanh mỹ phẩm của Kenvue gặp khó khăn.
Vào tháng 7, hội đồng quản trị đã sa thải CEO của công ty này và đưa ông Perry lên thay.
Những rắc rối bắt đầu từ giữa tháng 8 khi tạp chí BMC Environmental Research công bố kết quả phân tích của các nhà nghiên cứu từ Trường Y tế Công cộng của Harvard và các tổ chức khác. Họ đã phân tích các nghiên cứu trước đây và cho biết phần lớn các nghiên cứu đều tìm thấy mối liên hệ giữa acetaminophen và các rối loạn phát triển thần kinh, bao gồm chứng tự kỷ, mặc dù họ chưa đưa ra bằng chứng chắc chắn về mối quan hệ nhân quả của vấn đề này.
Vài tuần sau, Bộ trưởng Kennedy đã liên hệ với Kenvue để sắp xếp một cuộc gặp với ông Perry vào ngày 8-9. Vài ngày trước khi cuộc gặp diễn ra, tờ The Wall Street Journal đưa tin rằng ông Kennedy cũng đang soạn thảo một báo cáo cho rằng việc phụ nữ mang thai sử dụng Tylenol có khả năng liên quan chứng tự kỷ ở trẻ em sau khi được sinh ra.
Trong cuộc họp với ông Kennedy, ông Perry và giám đốc khoa học của Kenvue – bà Caroline Tillett lập luận rằng không có bằng chứng rõ ràng nào cho thấy mối liên hệ giữa chứng tự kỷ và acetaminophen, không có lựa chọn thay thế tốt nào cho acetaminophen để giảm đau trong thai kỳ.
Theo một số nguồn tin, vào thời điểm đó, ông Kennedy cũng đồng ý rằng không có lựa chọn thay thế an toàn nào cho acetaminophen trong thời gian thai kỳ.
Nhưng vài ngày sau, ông Kennedy nhắn tin cho ông Perry đường dẫn đến nền tảng Substack. Bài đăng cho rằng tiêm chủng, acetaminophen, siêu âm trước khi sinh và "các tác nhân gây căng thẳng" từ việc sinh mổ là một trong những yếu tố có thể làm tăng nguy cơ tự kỷ.
Hội đồng quản trị Kenvue đã tổ chức một cuộc họp thường kỳ vào ngày 15-9. Trong cuộc họp, ông Perry và cộng sự đã tóm tắt cho hội đồng quản trị về báo cáo mà ông Kennedy sắp đưa ra liên quan chứng tự kỷ.
Hôm 19-9, tham dự lễ tưởng niệm nhà hoạt động bảo thủ Charlie Kirk bị ám sát, ông Trump nói sẽ công bố về "một giải pháp cho chứng tự kỷ" ngày 22-9. Đúng như vậy, ngày 22-9, tại Nhà Trắng, ông Trump thẳng thắn khẳng định: "Uống Tylenol không tốt”.
Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu tại Nhà Trắng hôm 22-9. Ảnh: Francis Chung/POLITICO/BLOOMBERG
Theo The Wall Street Journal, trong đầu bài phát biểu, ông Trump còn nói acetaminophen có liên quan nguy cơ mắc chứng tự kỷ "rất cao". Nhưng về sau, ông chuyển sang gọi nó là Tylenol.
Hướng dẫn của Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ về mối liên hệ giữa acetaminophen và chứng tự kỷ thì sử dụng từ ngữ một cách cẩn trọng hơn.
"Nói rõ hơn, mặc dù mối liên hệ giữa acetaminophen và chứng tự kỷ đã được mô tả trong nhiều nghiên cứu, nhưng mối quan hệ nhân quả vẫn chưa được thiết lập và có những nghiên cứu trái ngược trong tài liệu khoa học" - theo hướng dẫn.
Nỗ lực giải quyết
Vào năm 1982, sau khi có người tử vong do sử dụng thuốc Tylenol giả mạo và tẩm chất độc xyanua, Kenvue đã có cách giải quyết rất hay và trở thành tiêu chuẩn trong xử lý khủng hoảng. Theo đó, thương hiệu này đã giành lại niềm tin của người tiêu dùng bằng cách nhanh chóng thu hồi, thiết kế lại chai thuốc để chống giả mạo và tung ra rất nhiều phiếu giảm giá.
Tuy nhiên, lần này, rủi ro đối với Kenvue đã cao hơn. Tuyên bố của ông Trump đẩy Kenvue đối mặt các thách thức pháp lý. Đây cũng là lý do khiến cổ phiếu của Kenvue chạm mức thấp nhất mọi thời đại trong tuần qua.
Những ngày sau tuyên bố của ông Trump, công ty Kenvue đã nỗ lực khắc phục tình hình bằng các bài viết truyền thông trên mạng xã hội.
"Chúng tôi không khuyến nghị phụ nữ mang thai dùng bất kỳ loại thuốc nào mà không hỏi ý kiến bác sĩ" – Kenvue cho biết.
Bên trong trụ sở Kenvue. Ảnh: KENVUE
Công ty cũng đối mặt khả năng hàng triệu phụ nữ mang thai trên khắp thế giới sẽ tránh sử dụng Tylenol khi họ bị sốt, nhiễm trùng hoặc các triệu chứng khác. Theo các tổ chức y tế và cơ quan quản lý y tế, việc không điều trị những bệnh này có thể làm tăng dị tật bẩm sinh và tự nó có thể góp phần làm gia tăng bệnh tự kỷ.
Giữa khủng hoảng truyền thông, ông Perry cũng không quên cổ vũ đội ngũ của mình.
"Dù khó khăn đến đâu, tôi cũng thấy rõ rằng đội ngũ này đang được khoa học dẫn dắt và luôn tâm huyết với việc chăm sóc người khác. Những khoảnh khắc như thế này là lúc bạn thấy được bản lĩnh thực sự và tôi vô cùng tự hào về sự thể hiện của mỗi người trong số các bạn" – ông viết trong thông báo gửi nhân viên hôm 26-9.
KHOA ĐIỀM