Bệnh án điện tử, tăng tốc chuyển đổi thế nào?

4 giờ trướcBài gốc

Đâu là những “nút thắt” đang cản trở tiến độ? Giải pháp nào giúp đẩy nhanh quá trình chuyển đổi, mang lại những thay đổi thiết thực cho người bệnh cũng như toàn hệ thống y tế?

Tái khám tại Bệnh viện đa khoa Gia Lâm, anh Trịnh Xuân Toàn, ở xã Thuận An, Hà Nội, phải kiểm tra nhiều lần xem có bỏ sót phiếu siêu âm, xét nghiệm nào không. Cầm tập giấy tờ và sổ khám bệnh trên tay, anh Toàn mong muốn quá trình số hóa được đẩy nhanh như những bệnh viện khác mà anh từng được nghe kể:

"Đây, rất nhiều giấy tờ! Em thấy chuyển sang hết điện thoại thì nó rất là tiện cho mình: nó đỡ mất sổ, đỡ phải mang đi. Mình chỉ cầm một cái điện thoại, có vấn đề gì là mình có thể tra cứu ngay và cũng có thể thông báo cho mọi người. Rất tiện lợi cho mình thì tại sao không đẩy nhanh hơn được".

Việc triển khai bệnh án điện tử được ngành y tế thực hiện trong năm 2025. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân, công việc này đang có độ trễ so với mốc 30/9 trên phạm vi toàn quốc (Ảnh - Minh Hiếu)

Trong thời đại số, khi việc dùng apps, quét mã QR đã trở nên phổ biến hàng ngày, hầu hết người bệnh (trừ một bộ phận người cao tuổi khó tiếp cận công nghệ) đều ủng hộ chủ trương chuyển đổi sang bệnh án điện tử mà Bộ Y tế đang triển khai:

"Nếu làm như thế thì quá tốt. Nhưng về cái điện tử này, các bác lại hiểu chưa được thông suốt. Đi đâu lại phải nhờ con cháu".

"Có hôm mình quên, lại phải chạy về nhà lấy, cảm thấy nó rất là bất tiện. Nếu như sau này mình chuyển đổi được, tất cả vào điện tử, mình sử dụng điện thoại thì nó tiện hơn rất là nhiều".

"Tôi nghĩ nếu đứng ở góc độ các bác sĩ thì rõ ràng họ chỉ cần thao tác trên điện thoại hoặc máy tính là có thể biết được tất cả lịch sử khám, chữa bệnh của bệnh nhân. Như thế phục vụ rất tốt trong quá trình bác sĩ khám, chữa bệnh. Tôi đánh giá cơ sở hạ tầng cho việc này cũng không có yêu cầu quá cao".

Việc triển khai hồ sơ bệnh án điện tử được coi là bước đột phá quan trọng trong tiến trình chuyển đổi số ngành y tế, thúc đẩy hình thành nền y tế thông minh, bắt nhịp cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Tuy nhiên, tính đến ngày 3/10/2025, toàn quốc mới có 881/1.645 bệnh viện đã triển khai, đạt 53,6% chỉ tiêu của Thủ tướng Chính phủ.

Tại Bệnh viện đa khoa Bình Phú, TP.HCM, việc triển khai bệnh án điện tử đã được thực hiện xong trước mốc thời gian 30/9. Ông Nguyễn Khắc Vui, Giám đốc bệnh viện cho biết:

"Chủ trương đúng đắn từ Nghị quyết 57 đến Chỉ thị 07 của Thủ tướng, rồi chỉ đạo từ Sở Y tế TP.HCM. Nó rút ngắn thời gian khám bệnh. Với phần mềm quản lý chất lượng tốt, nó phục vụ rất tốt cho nhân viên y tế nói chung và bác sĩ, điều dưỡng nói riêng. Số liệu nằm trên đó, người ta làm nhanh.

Sau này mình cũng lưu trên đó, không cần giấy. Họ làm trên máy còn nhanh hơn họ viết, không sợ chữ xấu, chữ đẹp gì nữa. Không chỉ cho nhân viên y tế mà người bệnh cũng hài lòng, bệnh án rất rõ ràng. Sau này bỏ được giấy thì mình sẽ giảm được chi phí văn phòng phẩm".

Cầm tập giấy tờ và sổ khám bệnh trên tay, nhiều bệnh nhân mong muốn quá trình số hóa được đẩy nhanh (Ảnh - Minh Hiếu)

Tuy nhiên, ngoài các đô thị, việc chuyển đổi vẫn còn chậm và đối mặt không ít vướng mắc. Trao đổi với phóng viên, ông Phạm Thanh Bình, Giám đốc Bệnh viện Phổi Bến tre, tỉnh Vĩnh Long cho biết, bệnh án điện tử đã bước đầu được triển khai.

Tuy nhiên, bệnh viện gặp khó về kinh phí để đầu tư trang thiết bị. Trong khi đó, nhiều người bệnh cũng chưa đồng thuận, một phần vì tâm lý ngại thay đổi, một phần vì không có điện thoại thông minh. Do đó, Bệnh viện Phổi Bến tre hiện vẫn triển khai song song cả bệnh án điện tử và sổ giấy trong công tác khám, chữa bệnh.

Đánh giá về những khó khăn của các bệnh viện, Thầy thuốc Nhân dân, PGS. TS. Trần Quý Tường, Chủ tịch Hội Tin học Y tế Việt Nam, nguyên Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin, Bộ Y tế cho rằng, trở ngại lớn nhất nằm ở cơ chế tài chính chưa rõ ràng, trong khi chi phí đầu tư ban đầu rất lớn, khiến nhiều bệnh viện công phải xoay xở từ các nguồn khác, ảnh hưởng hoạt động chuyên môn.

Bên cạnh đó, hạ tầng số yếu và thiếu, từ mạng nội bộ, máy chủ đến đường truyền, khiến khả năng sẵn sàng còn hạn chế. Quá trình chuyển đổi từ ghi chép thủ công sang quản lý dữ liệu số cũng đòi hỏi thay đổi thói quen, quy trình làm việc và sự đồng thuận của toàn bệnh viện.

Ngoài ra, mức độ quyết liệt và tầm nhìn của một số lãnh đạo chưa đồng đều, cùng với năng lực công nghệ thông tin của một bộ phận cán bộ còn hạn chế.

Để triển khai thành công hồ sơ bệnh án điện tử trong thời gian tới, từ đó tối ưu hóa quy trình khám chữa bệnh, nâng cao chất lượng, hiệu quả, an toàn dịch vụ y tế, xây dựng nền tảng dữ liệu y tế thống nhất phục vụ cho việc nghiên cứu, dự báo và hoạch định chính sách y tế quốc gia, PGS. TS. Trần Quý Tường cho rằng: "Thứ nhất, chúng ta phải tăng cường sự chỉ đạo quyết liệt hơn nữa đến từ Bộ Y tế. Thứ hai, chúng ta phải tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý và các chính sách. Thứ ba, chúng ta phải đảm bảo nguồn lực tài chính cho việc triển khai hồ sơ bệnh án điện tử.

Nguồn lực bền vững nhất là chúng ta phải sớm ban hành quy định cụ thể về giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh, trong đó có bao gồm cả giá công nghệ thông tin. Điều này trong Điều 110, Luật Khám bệnh, Chữa bệnh năm 2023 cũng đã quy định.

Tôi cho đây là điều kiện then chốt và là điểm nghẽn chính cản trở việc triển khai hồ sơ bệnh án điện tử nói riêng và ứng dụng công nghệ thông tin trong y tế nói chung".

PGS. TS. Trần Quý Tường (đứng thứ ba hàng đầu) kiểm tra việc triển khai hồ sơ bệnh án điện tử tại cơ sở (Ảnh - VGP)

Cũng theo PGS. TS. Trần Quý Tường, cần có cơ chế khuyến khích rõ ràng, bệnh viện làm tốt phải được khen thưởng, còn nơi chậm tiến độ có thể đánh giá vào thi đua cuối năm, từ đó thúc đẩy sự quyết liệt của người đứng đầu.

Song song đó, cần có sự phối hợp đa ngành giữa cơ quan quản lý, hội nghề nghiệp, doanh nghiệp công nghệ và chuyên gia; đẩy mạnh đào tạo, chuẩn hóa dữ liệu và ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào bảo mật, lưu trữ và phân tích thông tin y tế; tiếp tục hoàn thiện hệ thống theo các chuẩn HL7 FHIR, ICD-10 hay SNOMED CT.

Cơ chế đấu thầu cũng cần đặc thù hơn, cho phép rút gọn thủ tục, thuê dịch vụ thay vì mua trọn gói, ban hành khung kỹ thuật và giá tham chiếu thống nhất, qua đó đẩy nhanh tiến độ, bảo đảm minh bạch và giúp các bệnh viện linh hoạt khi đầu tư hạ tầng công nghệ thông tin y tế.

Bệnh án điện tử là bước then chốt để giảm giấy tờ, kết nối dữ liệu, hướng tới chăm sóc người bệnh liên tục và thông minh (Ảnh minh họa - Gemini AI)

Chuyển đổi số y tế không chỉ là bài toán kỹ thuật, mà còn là bước ngoặt trong cách hệ thống y tế phục vụ người dân. Bệnh án điện tử - “mảnh ghép” trung tâm của quá trình này - đang được triển khai trên toàn quốc, nhưng vẫn gặp nhiều lực cản từ hạ tầng, nhân lực đến cơ chế phối hợp.

Việc tháo gỡ kịp thời những điểm nghẽn không chỉ giúp đẩy nhanh tiến độ, mà còn tạo nền tảng cho một nền y tế minh bạch, liên thông và lấy người bệnh làm trung tâm.

Bệnh án điện tử được Bộ Y tế xác định là bước then chốt để giảm giấy tờ, kết nối dữ liệu, hướng tới chăm sóc người bệnh liên tục và thông minh. Một tấm thẻ bảo hiểm có thể truy cập mọi lịch sử thăm khám, một cú nhấp chuột có thể xem lại chỉ số xét nghiệm nhiều năm trước,… không chỉ là viễn cảnh công nghệ, mà là quyền lợi căn bản của người bệnh trong kỷ nguyên số, đồng thời giúp ngành y tế thay đổi cách quản lý thông tin, rút ngắn khoảng cách giữa dữ liệu và hành động chăm sóc sức khỏe.

Thế nhưng, hành trình ấy không đơn giản. Không ít bệnh viện tuyến huyện (cũ) vẫn đang “gồng mình” với hệ thống máy tính lỗi thời, mạng nội bộ chập chờn. Để số hóa hàng triệu hồ sơ bệnh án, cần một “xương sống” công nghệ đủ mạnh, nhưng thực tế, nhiều nơi mới chỉ dừng ở mức tin học hóa hành chính.

Thách thức lớn hơn nằm ở người thực hiện. Một số nhân viên y tế còn sợ “thêm việc”, còn e dè khi phải nhập liệu thay vì viết tay. Với họ, máy tính là một thủ tục phụ, tốn thêm thời gian trong khi khối lượng khám, chữa bệnh ngày một dày đặc. Việc kết nối và chia sẻ dữ liệu còn hạn chế khiến nhịp chuyển đổi chưa đạt như kỳ vọng.

Tuy nhiên, càng chậm chuyển đổi thì ngành y tế càng tự đánh mất lợi thế. Thế giới đang bước vào thời kỳ y học dữ liệu lớn, nơi mỗi ca bệnh không chỉ là điều trị, mà còn góp phần tạo nên kho tri thức để phòng ngừa và dự báo.

Trên thực tế, nhiều địa phương đã chứng minh khi có quyết tâm và cách làm linh hoạt thì việc số hóa bệnh án hoàn toàn có thể triển khai. Do đó, câu hỏi đặt ra không phải là có làm được không, mà là cách nào để cùng làm được, nhanh hơn và bền vững hơn.

Yếu tố then chốt là nguồn lực tài chính và cơ chế linh hoạt, để việc đầu tư hạ tầng số y tế sẽ không còn là gánh nặng, mà trở thành động lực chung cho sự đổi mới (Ảnh minh họa - Gemini AI)

Điều quan trọng trước hết là cần thay đổi cách nhìn về bệnh án điện tử. Đây không chỉ là bản sao kỹ thuật của hồ sơ giấy, mà là nền tảng để y tế Việt Nam tiến tới chăm sóc chủ động dựa trên dữ liệu, là nền tảng cho y tế dự phòng và chiến lược chăm sóc sức khỏe quốc gia. Khi mọi thông tin được kết nối, bác sĩ có thể hiểu bệnh nhân hơn, ngành y có thể dự báo dịch bệnh sớm hơn, còn người dân được hưởng một hệ thống chăm sóc xuyên suốt.

Vì vậy, cách tiếp cận của các bên cần xuất phát từ lợi ích, cả trước mắt và lâu dài, cho mỗi cá nhân và toàn xã hội. Đây cũng là một trong những bước đi đầu tiên và cơ bản để thực hiện mục tiêu đột phá về giải pháp chăm sóc, bảo vệ và nâng cao sức khỏe nhân dân theo tinh thần Nghị quyết 72 của Bộ Chính trị.

Ở góc nhìn ấy, mỗi bệnh viện phải được trao quyền và phải chịu trách nhiệm trong chuyển đổi số, để bệnh án điện tử không chỉ là nhiệm vụ kỹ thuật mà thực sự trở thành công cuộc cải cách.

Tiếp đó là xây dựng một hạ tầng dữ liệu thống nhất và đủ sức kết nối toàn hệ thống. Khi mọi cơ sở y tế “nói” cùng một ngôn ngữ số thì bệnh án điện tử mới thực sự phát huy vai trò cầu nối giữa người bệnh, bác sĩ và cơ quan quản lý.

Cùng với hạ tầng là đầu tư cho con người. Bác sĩ và nhân viên y tế không chỉ là người sử dụng, mà chính là “trái tim” của hệ thống số. Họ cần được tập huấn bài bản, được hỗ trợ công cụ thân thiện, và đặc biệt là được giải tỏa tâm lý e ngại rằng số hóa là áp lực. Khi hiểu rằng, mỗi lần nhập dữ liệu là một bước giúp người bệnh được chăm sóc tốt hơn thì họ sẽ trở thành “đại sứ” trong cuộc chuyển đổi ở chính môi trường của mình.

Để làm được điều này, yếu tố then chốt là nguồn lực tài chính và cơ chế linh hoạt. Không nên để các bệnh viện tuyến dưới phải chờ ngân sách mới có thể chuyển đổi. Mô hình hợp tác công - tư cần được khuyến khích, để doanh nghiệp công nghệ tham gia xây dựng hạ tầng và đào tạo nhân lực. Khi có thêm dòng vốn xã hội hóa, việc đầu tư hạ tầng số y tế sẽ không còn là gánh nặng, mà trở thành động lực chung cho sự đổi mới.

Song song đó, niềm tin số cần được củng cố vững chắc, nhất là khi dữ liệu sức khỏe là loại thông tin cá nhân nhạy cảm bậc nhất, chỉ cần một sự cố nhỏ cũng có thể dẫn tới hậu quả khôn lường. Vì vậy, hành lang pháp lý về an toàn thông tin, bảo mật dữ liệu phải được hoàn thiện cùng lúc.

Giải pháp hỗ trợ người bệnh cao tuổi - nhóm dễ gặp khó khăn khi tiếp cận công nghệ - cũng cần được chú trọng, với việc bố trí đội ngũ hướng dẫn, trợ giúp ngay tại các quầy đăng ký hay khu khám bệnh. Đồng thời, công tác truyền thông cũng cần được đẩy mạnh để người dân hiểu rõ hơn về lợi ích của bệnh án điện tử, từ đó tạo sự đồng thuận và niềm tin trong xã hội.

Bệnh án điện tử không phải là “đích đến” mà là “con đường”. Mỗi bước đi hôm nay đều góp phần xây nền cho một tương lai y tế minh bạch, hiệu quả và nhân văn hơn. Đó là hành trình cần sự chung tay của cả hệ thống, từ người quản lý đến y bác sĩ, từ doanh nghiệp công nghệ đến từng người dân.

Khi dữ liệu được kết nối, y tế sẽ không còn hoạt động riêng lẻ, mà là một mạng lưới thông minh vì sức khỏe con người. Và khi bệnh án điện tử thực sự vận hành đồng bộ, đó không chỉ là thành quả của chuyển đổi số, mà còn là biểu tượng của một ngành y đang vươn mình, lấy công nghệ làm cánh tay, lấy niềm tin làm nhịp đập cho hành trình đổi mới.

Minh Hiếu/VOV-Giao thông

Nguồn VOV : https://vov.vn/xa-hoi/benh-an-dien-tu-tang-toc-chuyen-doi-the-nao-post1241086.vov