Bệnh nhân nặng 200kg từ chối điều trị béo phì
Hiện nay, tỷ lệ thừa cân béo phì ở Việt Nam khoảng 20–25%. Mặc dù con số này chưa lớn bằng Thái Lan hay Malaysia, nhưng tốc độ tăng của chúng ta thuộc hàng nhanh nhất Đông Nam Á. Điều này rất đáng lo ngại.
Bệnh béo phì ngày càng trẻ hóa và đang gia tăng ở Việt Nam (Nguồn ảnh: Dominic Lipinski/PA Wire)
Mới đây, bạn nam T.N.T. (23 tuổi, nhân viên marketing của một công ty trà sữa ở Hà Nội) nặng gần 200kg, nhập viện vào đêm muộn tại Bệnh viện Nội tiết Trung ương trong tình trạng nguy kịch vì suy tim và cơ tim giãn. Các bác sĩ phải lập tức chuyển thẳng vào khoa Điều trị tích cực, hội chẩn nhiều chuyên khoa để giành giật sự sống cho bệnh nhân trẻ tuổi.
Sau đó T. may mắn vượt qua cơn nguy hiểm. Sau đó, anh được chỉ định tiếp tục điều trị, phối hợp cùng chuyên Khoa Dinh dưỡng để kiểm soát cân nặng gần. Bởi với số cân nặng “khủng” này dễ tái phát suy tim hoặc dẫn đến đột tử bất cứ lúc nào.
Tuy nhiên thay vì hợp tác điều trị, T. đã thẳng thừng từ chối. Bạn cho rằng “sức khỏe đang rất bình thường và không muốn giảm cân”.
Theo ThS.BS Nguyễn Thị Quỳnh Mai, Phó trưởng khoa Điều trị kỹ thuật cao, Bệnh viện Nội tiết Trung ương, trường hợp của T. là một ví dụ điển hình về nguy cơ tiềm ẩn của bệnh béo phì. Khi người bệnh khước từ điều trị thì “quả bom nổ chậm” vẫn còn treo lơ lửng trên đầu. Chính thái độ và sự không hợp tác của người bệnh sẽ dẫn đến hệ lụy lâu dài về sau.
Béo phì ngày càng trẻ hóa
Theo bác sĩ Mai, hiện nay tại Khoa Dinh dưỡng có khoảng 10 bệnh nhân đang được theo dõi sức khỏe với cân nặng từ 70–100 kg. Phần lớn dưới 35 tuổi, chỉ vài người trên 40.
“Tình trạng béo phì cũng đang trẻ hóa nhanh chóng. Thực tế cho thấy tỷ lệ thừa cân, béo phì ở trẻ em và thanh thiếu niên ở Việt Nam đã ở mức báo động, chiếm khoảng 20% và thậm chí còn có xu hướng tăng. Cần lưu ý rằng không chỉ béo phì, mà cả thừa cân cũng là yếu tố nguy cơ quan trọng gây ra rối loạn mỡ máu”, bác sĩ Mai thông tin.
Hiện nay, ở các nước phát triển như châu Âu, Mỹ, béo phì đã được công nhận là bệnh lý từ rất lâu. Nhờ đó, họ xây dựng được hệ thống thuốc men, phác đồ điều trị và các trung tâm hỗ trợ chuyên biệt. Trong khi đó, tại Việt Nam, năm 2022, Bộ Y tế mới chính thức công nhận béo phì là một bệnh mạn tính, cần được điều trị và theo dõi lâu dài.
ThS.BS Nguyễn Thị Quỳnh Mai, Phó trưởng khoa Điều trị kỹ thuật cao, Bệnh viện Nội tiết Trung ương
Tuy nhiên, theo bác sĩ Mai, trong cộng đồng, nhiều người vẫn nghĩ béo là “xấu” chứ chưa hiểu đây là bệnh nguy hiểm. Bởi béo phì, đặc biệt là béo bụng, thường đi kèm với rối loạn chuyển hóa. Đây là mầm mống dẫn đến tăng mỡ máu, gan nhiễm mỡ, rối loạn đường huyết, cao huyết áp, thậm chí vô sinh ở nữ giới do buồng trứng đa nang. Khi kiểm soát được cân nặng và cải thiện rối loạn chuyển hóa, khả năng sinh sản và sức khỏe tổng thể của bệnh nhân sẽ tốt hơn rõ rệt.
Một thực tế khác cũng đáng lo ngại là nhiều bệnh nhân mắc "béo phì chuyển hóa" - nghĩa là ngoại hình có thể không quá to béo, nhưng các chỉ số sinh học lại bất thường, gan nhiễm mỡ, rối loạn mỡ máu, đường huyết cao. Những tình trạng này thường được phát hiện muộn qua xét nghiệm, khi biến chứng đã xuất hiện.
"Béo phì không tồn tại đơn lẻ, nó gần như luôn đi cùng các rối loạn khác. Khi béo phì kết hợp rối loạn lipid máu, nguy cơ bệnh tim mạch sẽ gia tăng gấp nhiều lần", bác sĩ Mai phân tích.
Phương pháp điều trị
Theo bác sĩ Mai, béo phì, rối loạn chuyển hóa không thể điều trị thành công chỉ bằng đơn thuốc. Yếu tố quyết định là sự hợp tác của chính người bệnh. Không ít trường hợp bác sĩ nỗ lực hết mình nhưng bệnh nhân lại dửng dưng, cho rằng bản thân "không có vấn đề gì".
"Có những bệnh nhân hoàn toàn bất hợp tác. Trong tình huống đó, ngoài bác sĩ dinh dưỡng, tim mạch, nội tiết, còn cần đến cả chuyên gia tâm lý để hỗ trợ. Họ phải giúp người bệnh nhìn nhận đúng tình trạng của mình, thay đổi nhận thức trước khi thay đổi hành vi", bác sĩ Mai nói.
Từ góc nhìn chuyên môn, vị chuyên gia này cho rằng, công tác truyền thông y tế cần mạnh mẽ hơn nữa để thay đổi nhận thức cộng đồng. Béo phì không chỉ là chuyện ngoại hình mà thực sự là một bệnh mạn tính, ảnh hưởng đến chất lượng sống và tuổi thọ.
Nếu không được can thiệp kịp thời, "quả bom nổ chậm" mang tên béo phì có thể kích hoạt hàng loạt biến chứng nguy hiểm như tim mạch, tiểu đường, gan nhiễm mỡ, vô sinh…
"Bác sĩ có thể rất tích cực, nhưng bệnh nhân thờ ơ thì không bao giờ thành công. Khó nhất trong điều trị béo phì chính là làm sao để người bệnh thật sự muốn thay đổi", bác sĩ Mai chia sẻ.
Nguyễn Hà/VOV.VN