Các bác sĩ tiến hành phẫu thuật cho bệnh nhân Lô Thị M.
Ngày 20/3, Trao đổi với phóng viên, TS.BS Đinh Văn Chiến, Phó Giám đốc Trung tâm Đào tạo – Chỉ đạo tuyến – Bệnh viện Hữu nghị đa khoa Nghệ An, người trực tiếp phẫu thuật và điều trị cho bệnh nhân cho biết, lần đầu tiên các bác sĩ của bệnh viện thực hiện phẫu thuật thành công cho bệnh nhân bị u mô đệm tiêu hóa (GIST) có kích thước lớn (10x11cm) ở tâm phình vị dạ dày, biến chứng chảy máu tiêu hóa và di căn gan.
Trước đó, bệnh nhân Lô Thị M. (46 tuổi, trú tại huyện Kỳ Sơn, tỉnh Nghệ An) nhập viện trong tình trạng chảy máu đường tiêu hóa. Qua thăm khám lâm sàng, xét nghiệm, nội soi và chụp cắt lớp vi tính, các bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân bị chảy máu tiêu hóa do u mô đệm đường tiêu hóa (GIST) ở tâm phình vị dạ dày, di căn gan phải.
Sau hội chẩn, bệnh nhân được chỉ định phẫu thuật cắt bán phần trên dạ dày và phục hồi lưu thông tiêu hóa bằng phương pháp Double-tract nhằm chống trào ngược và ngăn ngừa ung thư thực quản. Ca phẫu thuật được thực hiện vào ngày 13/3. Hai ngày sau mổ, bệnh nhân đã có thể vận động, được cho ăn uống trở lại theo chế độ hậu phẫu và sau mổ 7 ngày bệnh nhận được xuất viện.
Hình ảnh GIST trên chụp cắt lớp vi tính và nội soi.
TS.BS Đinh Văn Chiến cho biết, u mô đệm tiêu hóa (GIST - Gastrointestinal Stromal Tumors) lần đầu tiên được Mazur và Clark mô tả trên thế giới vào năm 1983. GIST chiếm dưới 1% trong tổng số các loại u của đường tiêu hóa, với tỷ lệ mắc mới hàng năm ước tính từ 10 - 20 ca trên 1 triệu dân. Vị trí thường gặp nhất của GIST là ở dạ dày.
Phương pháp điều trị chủ yếu hiện nay là phẫu thuật cắt bỏ khối u kết hợp với điều trị đích. Nếu được chẩn đoán và điều trị đúng cách, bệnh nhân hoàn toàn có cơ hội khỏi bệnh. Đặc biệt, chỉ định điều trị GIST khác với các loại u hoặc ung thư khác. Trường hợp GIST di căn đến gan hoặc phúc mạc cũng không đồng nghĩa với giai đoạn cuối hay hết cơ hội cứu chữa.
Hình ảnh GIST sau mổ và phục hồi lưu thông bằng kỹ thuật Double-tract.
TS.BS Đinh Văn Chiến cho biết thêm, mức độ ác tính của GIST phụ thuộc vào độ phân chia của tế bào u; độ phân chia càng cao thì mức độ ác tính càng cao. Tuy nhiên, GIST không di căn theo đường bạch huyết và cũng không xâm lấn vào các tạng xung quanh. Sự di căn của GIST sang các cơ quan khác chủ yếu theo hai con đường: trực tiếp và gián tiếp.
Di căn trực tiếp xảy ra khi các tế bào u gieo rắc vào các tạng khác rồi phát triển thành khối u. Di căn gián tiếp là qua đường tiêu hóa hoặc đường máu, thường do khối u vỡ. Đặc biệt, GIST không có hệ mạch máu riêng, sự phát triển của khối u phụ thuộc vào men kích thích tăng trưởng tyrosine kinase.
Với những đặc tính này, việc GIST di căn gan hay phúc mạc không đồng nghĩa với giai đoạn cuối và hoàn toàn có thể điều trị được. Phác đồ điều trị, liều lượng và thời gian dùng thuốc sẽ phụ thuộc vào kích thước khối u, mức độ phân chia tế bào và tình trạng di căn.
Do đó, phẫu thuật cắt bỏ triệt để hoặc làm giảm kích thước khối u là rất quan trọng trong chiến lược điều trị, nhất là khi GIST có biến chứng như chảy máu, thủng hoặc di căn. Sau phẫu thuật, bệnh nhân sẽ được điều trị đích bằng Imatinib nhằm ức chế tyrosine kinase, giúp các khối di căn gan teo dần và khỏi. Trường hợp chưa có biến chứng, có thể điều trị tân bổ trợ trước mổ để giảm kích thước u, sau đó tiếp tục duy trì điều trị đích sau phẫu thuật.
TS.BS Đinh Văn Chiến và bệnh nhân Lô Thị M. trước lúc ra viện.
Trong những năm qua, Bệnh viện Hữu nghị đa khoa Nghệ An định hướng phát triển các kỹ thuật chuyên sâu, hướng tới trở thành trung tâm hạng đặc biệt của khu vực Bắc Trung Bộ. TS.BS Đinh Văn Chiến cùng ê-kíp đã thực hiện thành công nhiều kỹ thuật mới, chuyên sâu mang tầm quốc tế ngay tại bệnh viện, tiêu biểu như: kỹ thuật T-Shaped, kỹ thuật Delta-Shaped, phẫu thuật nội soi xuyên thành dạ dày (Laparoscopic Transgastric), phẫu thuật nội soi nối tá-hỗng tràng điều trị hội chứng động mạch mạc treo tràng trên và hẹp quai Y sau nối mật - ruột, kỹ thuật nạo vét hạch qua Tam giác cửa trong phẫu thuật nội soi dạ dày, kỹ thuật Double-tract, kỹ thuật Double-Flap trong phẫu thuật cắt bán phần trên (cực trên) dạ dày... Trong đó, nhiều kỹ thuật chuyên sâu lần đầu tiên được ứng dụng, triển khai tại Việt Nam.
Khánh Tâm