Béo phì, rượu bia, viêm gan: Bộ ba 'sát thủ' đẩy ung thư gan tăng vọt

18 giờ trướcBài gốc

Ung thư gan hiện là một trong những thách thức lớn nhất của y học toàn cầu. Với tỷ lệ sống sau 5 năm chỉ dao động từ 5% đến 30%, loại ung thư này được đánh giá là khó điều trị và có diễn tiến phức tạp.

Ủy ban Y tế toàn cầu Lancet cho biết: ba trong năm ca mắc bệnh có thể phòng tránh nhờ kiểm soát béo phì, giảm tiêu thụ rượu và tăng tỷ lệ tiêm vaccine viêm gan.

Theo dự báo mới từ Ủy ban Y tế toàn cầu Lancet, nếu không có hành động kịp thời, số ca mắc mới và tử vong do ung thư gan có thể gần như tăng gấp đôi vào năm 2050. Tuy nhiên, tin vui là phần lớn các ca bệnh đều có thể phòng ngừa được.

Ngăn ngừa từ gốc: Giảm rượu, béo phì và viêm gan virus

Báo cáo của Ủy ban Y tế toàn cầu Lancet chỉ rõ: khoảng 60% số ca ung thư gan toàn cầu có thể được phòng tránh nếu các chính phủ và người dân cùng hành động để giảm tiêu thụ rượu, kiểm soát béo phì và mở rộng tiêm chủng vaccine viêm gan B.

Giáo sư Jian Zhou (Đại học Phúc Đán, Trung Quốc), trưởng nhóm nghiên cứu, cảnh báo: “Nếu không có hành động quyết liệt, thế giới sẽ chứng kiến sự gia tăng đáng báo động cả về số ca mắc lẫn tử vong do ung thư gan trong 25 năm tới”.

Một trong những nguyên nhân gây ung thư gan gia tăng nhanh nhất trên toàn cầu là bệnh gan nhiễm mỡ, liên quan mật thiết đến tình trạng béo phì, lối sống ít vận động và chế độ ăn uống thiếu lành mạnh.

Thống kê năm 2022 cho thấy, ung thư gan là loại ung thư phổ biến thứ sáu và là nguyên nhân tử vong đứng thứ ba liên quan đến ung thư trên toàn cầu, cướp đi sinh mạng của khoảng 760.000 người. Dự kiến đến năm 2050, con số này sẽ tăng lên hơn 1,37 triệu người.

Gan nhiễm mỡ và rượu: Hai “thủ phạm” đang lên

Nếu như trước đây, ung thư gan chủ yếu bắt nguồn từ viêm gan virus hoặc uống nhiều rượu, thì hiện nay, nguyên nhân đang chuyển dần sang các yếu tố chuyển hóa – đặc biệt là bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu.

Căn bệnh này ảnh hưởng đến khoảng 1/3 dân số toàn cầu và có liên quan mật thiết đến tình trạng béo phì, lối sống ít vận động và chế độ ăn uống thiếu lành mạnh.

Tỷ lệ ung thư gan do rượu cũng được dự báo tăng từ 19% năm 2022 lên 21% vào năm 2050.

Khoảng 20–30% người mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu có nguy cơ tiến triển thành thể nặng hơn – viêm gan nhiễm mỡ có viêm, và đây chính là con đường dẫn đến xơ gan và ung thư gan. Dự báo đến năm 2050, tỷ lệ ung thư gan liên quan đến viêm gan nhiễm mỡ có viêm sẽ tăng từ 8% (năm 2022) lên 11%.

Bên cạnh đó, tỷ lệ ung thư gan do rượu cũng được dự báo tăng từ 19% lên 21% trong cùng giai đoạn. Trong khi đó, tỷ lệ ca bệnh liên quan đến viêm gan B và C có xu hướng giảm nhẹ nhờ tiến bộ trong tiêm chủng và điều trị.

Hành động quyết liệt: Từ chính sách đến thay đổi cá nhân

Trước nguy cơ gia tăng bệnh tật và gánh nặng y tế, Ủy ban Y tế toàn cầu Lancet đã đưa ra một loạt khuyến nghị cụ thể dành cho các chính phủ:

- Mở rộng chương trình tiêm chủng vaccine viêm gan B, triển khai sàng lọc viêm gan phổ cập cho người trưởng thành.

- Áp dụng chính sách kiểm soát rượu và đường, như quy định mức giá tối thiểu cho rượu, đánh thuế đường và yêu cầu dán nhãn cảnh báo trên sản phẩm.

- Đầu tư mạnh vào các chương trình phát hiện sớm tổn thương gan và ung thư gan.

• Nâng cao chất lượng chăm sóc giảm nhẹ và điều trị toàn diện cho người bệnh.

Các chuyên gia cũng đã chỉ ra bài học từ Nhật Bản – quốc gia đã thành công trong việc giảm tỷ lệ tử vong do ung thư gan nhờ triển khai chính sách phòng ngừa và phát hiện sớm. Tại đây, việc sàng lọc định kỳ và giáo dục sức khỏe cộng đồng đã giúp phát hiện bệnh từ giai đoạn sớm, tăng cơ hội điều trị thành công.

Ung thư gan là căn bệnh nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng tránh. Triển khai chính sách phòng ngừa và phát hiện sớm sẽ giúp giảm các ca bệnh.

Giáo sư Valérie Paradis (Bệnh viện Beaujon, Pháp) cho biết: “Khác với nhiều loại ung thư khác, ung thư gan có yếu tố nguy cơ rất rõ ràng và hoàn toàn có thể dự phòng hiệu quả nếu có sự vào cuộc đồng bộ của chính phủ, ngành y tế và toàn xã hội”.

Ung thư gan là căn bệnh nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng tránh. Thay vì chờ đến khi bệnh phát triển nặng mới can thiệp, mỗi người có thể bắt đầu bảo vệ lá gan của mình ngay từ hôm nay bằng những hành động đơn giản: hạn chế rượu bia, duy trì cân nặng hợp lý, ăn uống lành mạnh, vận động thường xuyên và đặc biệt là tiêm vaccine viêm gan đầy đủ.

Với những khuyến nghị thay đổi từ chính sách y tế công cộng đến từng hành vi cá nhân, hy vọng tương lai sẽ có ít người phải gánh chịu hậu quả nặng nề từ căn bệnh ung thư gan.

Hồng Nhung

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/beo-phi-ruou-bia-viem-gan-bo-ba-sat-thu-day-ung-thu-gan-tang-vot-10381526.html