Bị lấy cắp mã số thuế: Cảnh báo về bảo mật thông tin cá nhân

20 giờ trướcBài gốc

Người dân cần có thói quen kiểm tra mã số thuế hoặc kê khai thu nhập thường xuyên. Ảnh minh họa: INT

Điều đáng nói là không ít người bị kê khai thu nhập khống, dẫn đến việc bị cơ quan thuế nhắc nhở, thậm chí truy thu thuế thu nhập cá nhân. Câu chuyện không còn là cá biệt, mà đã trở thành một hiện tượng lan rộng, đặt ra nhiều câu hỏi về quản lý dữ liệu, bảo mật thông tin cá nhân và lỗ hổng trong hệ thống thuế hiện nay.

Bất ngờ khi bị “mượn danh”

Chị Trần Thị Tú Q. (Đống Đa, Hà Nội) cho biết, khi đăng ký kê khai thuế điện tử để quyết toán thuế mới phát hiện mình đang là lao động tại một công ty truyền thông ở Yên Lãng (quận Đống Đa, Hà Nội).

Điều bất ngờ là công ty này còn kê khai thu nhập hơn 120 triệu đồng/năm cho chị. Chị Q. khẳng định bản thân hoàn toàn không biết, không ký hợp đồng, cũng không nhận đồng lương nào từ doanh nghiệp trên. Chị Q. bức xúc cho biết chị bị tính là có thu nhập và phải nộp thuế.

Tương tự, anh Hoàng Văn A. (Thanh Hóa) cũng phát hiện có tên trong danh sách nhân sự của hai công ty khác nhau tại Hà Nội (trong khi anh A. là lao động tự do), chưa ký hợp đồng lao động chính thức với bất kỳ tổ chức nào. Cả hai trường hợp trên đều cho thấy thực trạng đáng lo ngại về việc thông tin cá nhân, đặc biệt là số căn cước công dân đã bị sử dụng để mở mã số thuế và khai khống thu nhập.

Theo ghi nhận của Báo GD&TĐ, về quy trình hiện nay, mã số thuế cá nhân có thể được đăng ký khá đơn giản bởi doanh nghiệp hoặc tổ chức sử dụng lao động, chỉ cần cung cấp họ tên, ngày sinh và số CCCD. Không có bước xác minh từ phía người đăng ký, cũng không yêu cầu xác thực qua điện thoại, email hay ký số.

Đây chính là kẽ hở lớn để nhiều doanh nghiệp lợi dụng. Việc khai khống lao động không chỉ giúp họ hợp thức hóa chi phí lương để giảm thuế, mà còn có thể phục vụ mục đích rửa tiền hoặc che giấu giao dịch bất hợp pháp. Trong khi đó, người dân là những nạn nhân thực sự lại không hề hay biết cho tới khi gặp sự cố với cơ quan thuế.

Theo một chuyên viên thuế tại Hà Nội, nguyên nhân có thể do người nộp thuế vô tình để lộ thông tin giấy tờ tùy thân như chứng minh nhân dân, căn cước công dân, sau đó bị lợi dụng việc đăng ký mã số thuế bằng phương thức điện tử.

Một số ít doanh nghiệp, nhất là các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực tư vấn, xây dựng... đã tự lập mã số thuế cá nhân của người nộp thuế. Mục đích là làm giả chứng từ chi trả lương, thưởng rồi đưa vào bảng kê khai chi phí của doanh nghiệp nhằm giảm tiền thuế phải nộp.

Nhận định về những hệ lụy pháp luật khi bị lấy cắp mã số thuế, luật sư Bùi Quang Thu - Đoàn Luật sư Hà Nội cho biết: “Người dân có thể bị cơ quan thuế truy thu thuế thu nhập cá nhân do có ‘thu nhập’ mà không kê khai.

Dù có thể khiếu nại và chứng minh bản thân không làm việc tại doanh nghiệp kia, nhưng quá trình này mất thời gian, gây phiền hà và ảnh hưởng không nhỏ đến uy tín cá nhân, đặc biệt với người làm việc trong các ngành yêu cầu lý lịch tài chính minh bạch”.

Về lâu dài, việc bị giả mạo mã số thuế ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thống thống kê lao động và thuế. Các con số về thu nhập, việc làm trở nên thiếu chính xác, từ đó gây khó khăn cho việc hoạch định chính sách quốc gia.

Đồng thời, các doanh nghiệp gian lận lại dễ dàng trốn thuế, gây thất thu ngân sách Nhà nước. Ngoài ra, trong trường hợp các doanh nghiệp này bị điều tra hoặc liên quan đến hoạt động phi pháp, người bị mạo danh rất có thể bị liên lụy pháp lý.

Người dân làm thủ tục tại Chi cục Thuế Quận 1 (TPHCM). Ảnh minh họa: INT

Quyết liệt xử phạt

Theo các chuyên gia, một trong những nguyên nhân chính khiến tình trạng bị ăn cắp mã số thuế này lan rộng là do người dân chưa có thói quen kiểm tra mã số thuế hoặc kê khai thu nhập thường xuyên.

Không ít người nghĩ rằng chỉ người có hợp đồng lao động chính thức hoặc có mức thu nhập cao mới phải lo đến mã số thuế. Điều này khiến các hành vi gian lận dễ qua mắt cơ quan chức năng trong thời gian dài.

Để giải quyết tình trạng này, các chuyên gia cho rằng cần có sự thay đổi trong cách quản lý và xác minh mã số thuế cá nhân. Trước hết, cần áp dụng hình thức xác thực thông tin cá nhân điện tử (eKYC) khi cấp mã số thuế hoặc khi doanh nghiệp kê khai nhân sự.

Các bước như xác thực bằng mã OTP gửi về điện thoại/email của người lao động, hoặc yêu cầu chữ ký số cá nhân sẽ giúp giảm thiểu rủi ro bị mạo danh.

Thứ hai, người dân cần được trang bị kiến thức và công cụ để tự kiểm tra mã số thuế của mình. Hiện nay, có thể tra cứu thông tin thuế cá nhân qua trang web của Cục Thuế (https://canhan.gdt.gov.vn) hoặc qua ứng dụng eTax Mobile. Việc kiểm tra định kỳ sẽ giúp phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường.

Luật sư Bùi Quang Thu nhấn mạnh, tình trạng bị đánh cắp mã số thuế cá nhân không còn là chuyện hi hữu. Nó đang trở thành một mối nguy lớn trong bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ và dữ liệu cá nhân ngày càng dễ bị khai thác.

Nếu không có biện pháp ngăn chặn kịp thời, hệ lụy sẽ không chỉ dừng lại ở những rắc rối cá nhân, mà còn ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thống thuế, tài chính quốc gia.

“Đã đến lúc cơ quan chức năng cần vào cuộc mạnh mẽ hơn, không chỉ để bịt lỗ hổng kỹ thuật mà còn để bảo vệ quyền lợi chính đáng của người dân trước nguy cơ bị ‘đánh cắp danh tính’. Cần xử lý nghiêm, ‘mạnh tay’ hơn với các doanh nghiệp có hành vi khai khống lao động để gian lận thuế. Không chỉ dừng lại ở việc xử phạt hành chính mà còn phải xem xét truy cứu trách nhiệm hình sự nếu có dấu hiệu tổ chức phạm tội”, luật sư Bùi Quang Thu nhấn mạnh.

Hà Trang

Nguồn GD&TĐ : https://giaoducthoidai.vn/bi-lay-cap-ma-so-thue-canh-bao-ve-bao-mat-thong-tin-ca-nhan-post735421.html