Kỳ thi lớp 10 THPT năm học 2025 – 2026 là năm đầu tiên thi theo chương trình giáo dục phổ thông 2018 với nhiều điểm mới về cấu trúc đề của cả 3 môn thi, đòi hỏi thí sinh vừa phải nắm chắc kiến thức cơ bản, vừa có cách thức, phương pháp, chiến thuật làm bài. Các thầy cô giáo Hệ thống giáo dục HOCMAI đã đưa ra lời khuyên cụ thể với 3 môn thi.
Những nguyên tắc khi làm bài môn Toán
Thầy Nguyễn Mạnh Cường, giáo viên Toán, Hệ thống giáo dục HOCMAI cho hay: khi làm bài thi môn toán, đầu tiên, thí sinh cần đọc kỹ đề bài. Đây là bước tưởng chừng đơn giản nhưng lại cực kỳ quan trọng và thường bị bỏ qua. Thí sinh hãy dành thời gian đọc toàn bộ đề thi một lượt để nắm bắt cấu trúc, các dạng bài và độ khó tổng thể. Sau đó, đọc kỹ từng câu, từng ý, dùng bút gạch chân các từ khóa quan trọng, các điều kiện ràng buộc (ví dụ: số nguyên, số tự nhiên, x=0). Rất nhiều lỗi sai đến từ việc đọc lướt hoặc hiểu nhầm đề. Cuối cùng, xác định rõ yêu cầu của từng bài: tìm x, tính giá trị, chứng minh, giải hệ phương trình, hay bài toán thực tế.
Thầy Nguyễn Mạnh Cường, giáo viên Toán, Hệ thống giáo dục HOCMAI
Tiếp theo, thí sinh cần phân bổ thời gian hợp lý. Khoảng 5 phút đầu là thời gian vàng để đọc và phân tích đề, xác định các câu quen thuộc để làm ngay. Các em hãy ước lượng thời gian cho từng phần; thường thì các câu điểm cao sẽ cần nhiều thời gian hơn. Quan trọng là không sa đà vào một câu quá lâu. Hãy chuyển sang câu khác dễ hơn để "gom" điểm trước, sau đó quay lại. Tập trung làm thật chắc chắn các câu cơ bản, dễ lấy điểm và các câu vận dụng như ý cuối bài biểu thức, ý cuối bài phương trình bậc hai.
Một bài làm với chữ viết rõ ràng, dễ đọc là điểm cộng. Thí sinh hãy trình bày bài giải theo từng bước, có lập luận logic. Ví dụ, khi giải phương trình cần có "Điều kiện xác định", khi làm hình cần có "Xét tam giác...", "Theo định lý...". Không gạch xóa bừa bãi. Nếu sai, dùng thước gạch một đường nhẹ và viết lại bên cạnh hoặc xuống dòng; đảm bảo các kết quả đều được đối chiếu với điều kiện, tính toán chính xác, đúng dấu (+/−) và có câu kết luận, trả lời cho từng bài.
Điều lưu ý nữa là các em hãy dành khoảng 5 phút cuối giờ để rà soát lại toàn bộ bài làm, đặc biệt là các phần cơ bản để đảm bảo đạt điểm tuyệt đối.
Thầy Nguyễn Mạnh Cường cũng mách thí sinh về các cách tối ưu điểm số theo năng lực, như: làm tốt các câu dễ trước; tập trung vào phần mình mạnh nhất; học cách phân tích bài toán khó thành các bài toán nhỏ hơn.
Nâng tầm bài thi Ngữ văn
Bài thi Ngữ văn theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018 không chỉ đánh giá kiến thức mà còn chú trọng đến kỹ năng trình bày và tư duy mạch lạc của học sinh. Theo thầy Nguyễn Phi Hùng, giáo viên Ngữ văn, Hệ thống giáo dục HOCMAI, để đạt được kết quả tốt nhất, thí sinh cần đảm bảo hình thức và phân bổ thời gian hợp lý, trình bày rõ ràng. Một bài làm ngắn gọn, mạch lạc, sạch sẽ, không mắc lỗi chính tả, dùng từ hay đặt câu cơ bản sẽ tạo ấn tượng tốt và tránh mất điểm đáng tiếc.
Thầy Nguyễn Phi Hùng, giáo viên Ngữ văn, Hệ thống giáo dục HOCMAI
Với thời lượng 120 phút, việc phân bổ thời gian hợp lý là cực kỳ cần thiết. Thí sinh hãy dành khoảng 25-30 phút cho phần Đọc hiểu (4 điểm) để đọc kỹ văn bản và trả lời đầy đủ; phần Viết đoạn văn nghị luận (2 điểm) cũng nên dành 25-30 phút. Cuối cùng, các em hãy ưu tiên 55-60 phút cho Bài văn nghị luận (4 điểm) để triển khai chi tiết và chu đáo.
Trước khi bắt tay vào làm bài, thí sinh cần đọc kỹ đề bài, đặc biệt chú ý đến các từ khóa quan trọng. Những từ khóa này cung cấp thông tin về yêu cầu thao tác (nêu, giải thích, phân tích, cảm nhận, trình bày...), hình thức (đoạn văn hay bài văn, dung lượng bao nhiêu), và đối tượng cùng phạm vi được hỏi. Việc xác định đúng trọng tâm đề sẽ giúp bạn đi đúng hướng và tránh lạc đề.
Các em cố gắng tuân thủ yêu cầu về dung lượng (số chữ) cho đoạn văn và bài văn. Tuy nhiên, con số này chỉ mang tính tương đối và có thể dao động trong một khoảng cho phép. Vì vậy, điều quan trọng vẫn là trình bày bài đúng trọng tâm, trả lời ngắn gọn và diễn đạt mạch lạc.
Sau khi hoàn thành bài làm, thí sinh đừng quên kiểm tra lại để soát lỗi, đặc biệt là các lỗi trình bày; đảm bảo rằng bạn đã trả lời đầy đủ tất cả các câu hỏi và mỗi câu đều đã trình bày đủ các ý mà đề yêu cầu. Nếu phát hiện thiếu sót, các em cần bổ sung ở cuối bài làm, ghi rõ bổ sung cho câu nào, phần nào, thay vì viết chèn vào phần đã có.
Thầy Nguyễn Phi Hùng cũng có những lưu ý với từng dạng câu hỏi. Đối với dạng câu hỏi Đọc hiểu văn bản, cần đọc chậm và kỹ, trả lời ngắn gọn, bám sát đặc trưng thể loại… Đối với câu hỏi phần Viết văn nghị luận, cần xác định rõ yêu cầu hình thức, đúng dạng bài, trình bày rõ ý kiến về vấn đề nghị luận, gạch nhanh hệ thống ý ra nháp trước khi viết bài hoàn chỉnh….
Các kỹ năng làm bài tiếng Anh
Theo thầy Nguyễn Trung Nguyên – Giáo viên tiếng Anh, Hệ thống giáo dục HOCMAI, riêng với môn tiếng Anh, trước kỳ thi, các em cần hoàn thiện những “lỗ hổng kiến thức” để có thể hoàn thành được những câu hỏi mang tính phân loại cao. Với mảng kiến thức phát âm, cần lưu ý với những “vần” có các trường hợp phát âm khác nhau như tổ hợp vần CH (chú ý chorus, choir, chemistry, sch--, orchid được phát âm là k, và chef, parachute, champagne được phát âm là sh), vần TH, vần S, vần ea, vần oo (chú ý oo trong flood và blood được phát âm giống với u trong cut), vần es, vần ed (chú ý các trường hợp ngoại lệ).
Thầy Nguyễn Trung Nguyên – Giáo viên tiếng Anh, Hệ thống giáo dục HOCMAI.
Với phần trọng âm, không có nguyên tắc nào để xác định ngoài những tips đã được học (dựa theo hậu tố). Với mảng ngữ pháp, cần chú ý tránh sai những câu hỏi về từ loại (danh từ, tính từ, trạng từ), các câu hỏi về thì động từ (vì được gắn với bối cảnh cụ thể nên việc xác định thì sẽ dễ dàng), các câu hỏi về đại từ quan hệ, câu hỏi về giới từ (đề thi mới sẽ tập trung về nghĩa của các giới từ). Ngoài ra, cần phải nắm chắc các kiến thức về liên từ, trạng từ liên kết.
Về kỹ năng viết, các em cần phải nắm được các cấu trúc câu quan trọng như câu điều kiện, câu so sánh, câu trần thuật. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất là chúng ta phải hiểu các câu văn để có thể lựa chọn các đáp án cho dạng bài tìm câu đồng nghĩa hoặc ghép câu.
Ngoài ra, kỹ năng đọc hiểu vô cùng quan trọng. Với phương pháp ra đề mới, những mẹo trước đây gần như không áp dụng được, thay vào đó, các em cần phải hiểu được đoạn văn một cách đầy đủ (cách duy nhất là dịch sang tiếng Việt) thì chúng ta mới có thể làm được các câu hỏi đọc hiểu này.
Mỗi đề, hãy chú ý tới những câu không nằm trong phạm vi kiến thức của chúng ta và ghi nhớ sau khi đã check lại đáp án. Thí sinh cần thận trọng với những câu bị sai một cách ngớ ngẩn để khi đi thi không bị mất điểm đáng tiếc.
Ngoài kiến thức, kỹ năng và chiến thuật làm bài, điều quan trọng là thí sinh phải có sức khỏe tốt, giữ tâm lý thoải mái để bình tĩnh, tự tin hoàn thành tốt bài thi.
Nam Du