Bí thư cấp ủy không phải người địa phương: Chặn nguy cơ cục bộ

12 giờ trướcBài gốc

Xây dựng hệ thống lãnh đạo liêm chính, khách quan

PV:Ý kiến của bà như thế nào về chủ trương của Đảng bố trí bí thư cấp ủy không phải người địa phương?

PGS.TS Nguyễn Thị Báo.

PGS.TS Nguyễn Thị Báo: Đảng ta đã kế thừa, học tập kinh nghiệm của cha ông ta thời phong kiến, cụ thể là thời vua Lê Thánh Tông đã ban hành Luật hồi tỵ, quy định quan lại không được cai trị trên chính mảnh đất quê hương mình.

Thực tiễn cho thấy, ở một số nơi, do sự cục bộ địa phương, do những mối quan hệ ràng buộc về thân tộc, anh em, họ hàng trong địa phương, đã xuất hiện tình trạng sai phạm mang tính hệ thống, lợi ích nhóm, thậm chí gây bè cánh, mất đoàn kết nội bộ, để lại hậu quả nghiêm trọng và làm mất niềm tin của xã hội.

Bên cạnh đó, cũng chính vì sự cục bộ địa phương, nên trong công tác bổ nhiệm, sử dụng cán bộ có tình trạng ưu ái người thân, nâng đỡ người quen, “một người làm quan cả họ được nhờ”, thậm chí "cả nhà làm quan cả họ được nhờ”.

Qua nghiên cứu, thử nghiệm từ nhiều năm trước và rút ra bài học: sử dụng Luật hồi tỵ - tức là bí thư cấp ủy không phải người địa phương thì khi xử lý các vụ việc khách quan hơn, quyết định nhanh nhạy hơn và chịu trách nhiệm với quyết định của mình.

Ví dụ như khi anh em cấp dưới vi phạm và người đứng đầu ra quyết định kỷ luật sẽ không bị ảnh hưởng bởi các yếu tố thân quen, họ hàng, làng mạc. Vì người cùng tỉnh, không họ nội thì họ ngoại sẽ rất khó để đưa ra những quyết sách lãnh đạo, quản lý, nhất là xử lý cán bộ, công chức, viên chức vi phạm một cách khách quan theo quy định của Đảng cũng như quy định pháp luật của Nhà nước.

Do đó, chủ trương bí thư cấp ủy không phải người địa phương là sự khẳng định của Đảng trong quyết tâm xây dựng hệ thống lãnh đạo liêm chính, khách quan và minh bạch, chặn tư duy cục bộ, khơi thông sự phát triển.

PV: Tại buổi tiếp xúc cử tri vừa qua, Tổng Bí thư Tô Lâm cho biết, lần này không chỉ bí thư mà tiến tới còn có thể mở rộng đối với chức danh khác như: chủ tịch ủy ban nhân dân, chủ nhiệm ủy ban kiểm tra, chánh thanh tra không phải người địa phương, thưa bà?

PGS.TS Nguyễn Thị Báo: Việc bố trí không chỉ bí thư mà các chức danh chủ chốt khác như chủ tịch ủy ban nhân dân, chủ nhiệm ủy ban kiểm tra, chánh thanh tra…. không phải người địa phương là đúng và cần thiết. Việc này góp phần chặn từ gốc nguy cơ lợi ích nhóm, phe cánh, tham nhũng, tiêu cực mang tính hệ thống.

Song cũng cần tránh trường hợp các chức danh đó nếu không có sự đoàn kết, mỗi người nhìn về một hướng thì sẽ không thể phát triển được. Do đó, khi chọn cán bộ lãnh đạo chủ chốt ở địa phương, ngoài tiêu chí đầu tiên là tâm-tầm-tài, liêm khiết, có năng lực, có trách nhiệm, tiêu chí tiếp theo là phải đoàn kết với nhau, cùng hướng về một mục tiêu xây dựng, phát triển địa phương, đất nước.

Tuy nhiên, không phải chức danh lãnh đạo nào bố trí người không phải địa phương đã là tốt, vì không hiểu được lòng dân thì không thể đưa ý Đảng vào lòng dân được. Ví dụ, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ở tỉnh khác về chưa chắc đã làm tốt, bởi người ở tỉnh mới biết tường tận xã này, xã kia như thế nào, thổ nhưỡng ra sao. Hay Giám đốc Sở Văn hóa không nên là người tỉnh khác mà nên là người của tỉnh nhà, bởi hơn ai hết họ hiểu rõ về cội nguồn, phong tục, tập quán địa phương.

Điều quan trọng vẫn phải đưa ra quy chế, quy định ràng buộc trách nhiệm, kiểm tra, giám sát, kiểm soát quyền lực các chức danh lãnh đạo chủ chốt, đồng thời thể chế hóa thành luật, tạo ra quy chế công tác làm việc. Và cũng cần những bài học thử thách để xem cán bộ khi ở vị trí lãnh đạo có phát triển được không, có làm tốt chức năng, nhiệm vụ, yêu cầu của Đảng, Nhà nước, đáp ứng được mong đợi của nhân dân hay không.

Chiều 30/9, tại buổi tiếp xúc cử tri Hà Nội, Tổng Bí thư Tô Lâm cho biết, công tác chuẩn bị nhân sự cho đại hội Đảng các cấp và Đại hội lần thứ XIV đang được triển khai đúng tiến độ. Điểm nổi bật là chủ trương bố trí bí thư cấp ủy không phải người địa phương đã cơ bản hoàn thành ở cấp xã, cấp tỉnh và lần này sẽ thực hiện không còn một bí thư nào là người địa phương.

Theo Tổng Bí thư, chủ trương này hiện áp dụng đối với các chức danh bí thư, giám đốc công an, chánh án tòa án, viện trưởng viện kiểm sát; thời gian tới sẽ xem xét mở rộng đối với chủ tịch ủy ban nhân dân, chủ nhiệm ủy ban kiểm tra, chánh thanh tra. Việc thực hiện đồng bộ sẽ bảo đảm tính khách quan, minh bạch trong lãnh đạo, hạn chế tiêu cực, cục bộ địa phương.

Theo tôi, cần có quy định về việc bổ nhiệm, miễn nhiệm đối với các chức danh lãnh đạo chủ chốt ở cấp tỉnh mà Trung ương điều chuyển từ địa phương khác về, sau một thời gian mà anh không chứng minh được năng lực lãnh đạo, không bắt nhịp được cuộc sống địa phương, không điều hành hiệu quả thì phải thay thế, không chờ hết nhiệm kỳ. Cùng với đó, tiếp tục quy hoạch, có giải pháp tình thế, có cán bộ dự phòng để thay thế những cán bộ sau thời gian nắm giữ vị trí lãnh đạo mà không hoàn thành nhiệm vụ, tránh để khoảng trống trong lãnh đạo, điều hành.

Lãnh đạo tinh tường sẽ có quyết sách tốt

PV: Theo bà, ngoài những yếu tố tích cực thì đâu là những lo ngại, hạn chế có thể xảy ra khi thực hiện chủ trương bí thư cấp ủy không phải người địa phương?

PGS.TS Nguyễn Thị Báo: Trước hết, khi cán bộ không phải người địa phương, họ có thể không nắm chắc lịch sử, văn hóa, địa chính trị vùng miền bằng người bản địa.

Thứ hai, nếu cán bộ không sát dân, không tin tưởng anh em, không công khai, minh bạch trong sử dụng cán bộ thì nguy cơ bị “cô lập” là hoàn toàn có thật. Đó là thách thức không hề nhỏ.

Song, nếu chọn được người hội tụ đủ đức và tài, quyết tâm vì việc chung thì họ sẽ tìm ra phương thức sử dụng cán bộ, cũng như cách thức thúc đẩy công việc. Họ phải biết sử dụng sức mạnh của lòng dân và tạo ra sự đoàn kết, thống nhất trong nội bộ; biết tạo ra niềm tin cho cấp dưới. Nếu không họ sẽ đa nghi, không tin tưởng anh em cấp dưới, anh em ở địa phương hoặc nóng vội, chủ quan, dẫn đến những ứng xử không chuẩn, không phù hợp với lòng dân, hoặc sẽ dẫn đến những “mạch ngầm” chống đối ở những vị trí khác trong địa phương.

Tựu chung lại, nếu người lãnh đạo tinh tường thì họ sẽ có quyết sách tốt. Tất cả những người lãnh đạo, quản lý ở vị trí nào cũng phải tự mình học hỏi, rèn luyện về phẩm chất đạo đức, năng lực, tư duy lãnh đạo, kỹ năng kỹ trị, kể cả những kiến thức về công nghệ số…

Theo tôi, để chủ trương này phát huy hiệu quả, ngoài các yếu tố tăng cường kiểm tra, giám sát, cơ chế kiểm soát quyền lực đảm bảo thì pháp luật cũng phải chặt chẽ, nếu không vẫn có kẽ hở, sơ hở của chính sách để kẻ xấu lợi dụng.

Ông Lê Quang Tùng (ảnh trái) quê Hà Tĩnh, giữ chức Bí thư Thành ủy Cần Thơ; ông Lê Ngọc Quang (ảnh giữa) quê Thanh Hóa, giữ chức Bí thư Tỉnh ủy Quảng Trị; ông Trịnh Việt Hùng (ảnh phải) quê Hải Dương (cũ), nay là tỉnh Hải Phòng, giữ chức Bí thư Tỉnh ủy Thái Nguyên.

PV: Có ý kiến cho rằng, chủ trương cán bộ chủ chốt không phải người địa phương không phải là “đũa thần” mà phải kèm thêm các cơ chế bổ trợ khác để chặn tình trạng tiêu cực, “sân sau”, lợi ích nhóm. Ý kiến của bà như thế nào?

PGS.TS Nguyễn Thị Báo: Đúng như vậy. Về mặt khoa học và thực tiễn, tôi thấy rằng, để chặn tham nhũng, tiêu cực, lợi ích nhóm, cục bộ địa phương…. thì chủ trương bí thư cấp ủy không phải người địa phương chỉ là một yếu tố chứ không phải là tất cả. Bởi vì nếu đưa người tỉnh khác về mà họ vẫn có tư tưởng “làm quan để hưởng lợi” thì họ vẫn sẽ tự tạo ra “vây cánh”. “Vây cánh” đó không phải là người họ hàng mà là những “tay chân thân tín” có chung quan điểm, chung mục đích với họ.

Để giải quyết được gốc rễ vấn đề, đứng đầu cấp ủy phải là người có đủ tâm - tầm - tài, cần, kiệm, liêm chính, chí công vô tư, chứ không chỉ có tiêu chí “không phải người địa phương” là đủ. Lựa chọn xem cán bộ đó có đủ điều kiện hay không? Có hiểu về lịch sử, địa lý của địa phương mà mình sẽ lãnh đạo, quản lý hay không? Có nắm được yêu cầu phát triển của tỉnh, cũng như điều kiện thuận lợi, khó khăn của tỉnh đó không? Có là hạt nhân đoàn kết, phát huy được tài năng để thúc đẩy địa phương phát triển không?

Để chọn được những người xuất sắc như vậy, đòi hỏi công tác cán bộ phải được tiến hành chặt chẽ, khoa học, phải chọn lọc, bồi dưỡng, giới thiệu, quy hoạch, giao nhiệm vụ phải chuẩn xác từng khâu một. Và tất cả các khâu đó không được áp đặt ý chí chủ quan.

PV: Xin cảm ơn bà!

Kim Anh/VOV.VN Thực hiện

Nguồn VOV : https://vov.vn/chinh-tri/bi-thu-cap-uy-khong-phai-nguoi-dia-phuong-chan-nguy-co-cuc-bo-post1236650.vov