Bí thư cấp ủy kiêm người đứng đầu cơ sở giáo dục mang lại nhiều thuận lợi

6 giờ trướcBài gốc

Một trong những nhiệm vụ, giải pháp được nêu tại Nghị quyết số 71-NQ/TW là: “Tăng cường vai trò lãnh đạo toàn diện, trực tiếp của tổ chức đảng, nhất là vai trò người đứng đầu cấp ủy trong các cơ sở giáo dục. Không tổ chức hội đồng trường trong các cơ sở giáo dục công lập (trừ các trường công lập có thỏa thuận quốc tế). Thực hiện bí thư cấp ủy kiêm người đứng đầu cơ sở giáo dục”.

Trước khi Nghị quyết số 71 được ban hành, tại hầu hết các cơ sở giáo dục đại học đang thực hiện bí thư đảng ủy (tức là người đứng đầu cấp ủy) kiêm chức vụ chủ tịch hội đồng trường.

Chính vì vậy, nhiệm vụ, giải pháp nêu trên tại Nghị quyết số 71-NQ/TW đang nhận được sự quan tâm rất lớn của các cơ sở giáo dục cũng như các chuyên gia giáo dục.

Ảnh minh họa: Mộc Trà.

Bí thư kiêm người đứng đầu cơ sở giáo dục sẽ rõ ràng trách nhiệm hơn

Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, ông Lê Như Tiến - nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng (nay là Ủy ban Văn hóa và Xã hội) của Quốc hội cho biết: “Trước hết, xuất phát từ nguyên tắc Đảng lãnh đạo trực tiếp và toàn diện các hoạt động của xã hội, trong đó cũng không loại trừ các cơ sở giáo dục đào tạo công lập. Trong các cơ quan, tổ chức của Đảng và Nhà nước, từ trước tới nay, thông thường Bí thư Đảng ủy là người đứng đầu.

Chính vì vậy, nếu các cơ sở giáo dục cũng thực hiện bí thư cấp ủy kiêm người đứng đầu, sẽ có nhiều thuận lợi. Bởi lẽ, khi một người đứng đầu đồng thời cả hai mặt, sẽ ra quyết định và chịu trách nhiệm trước Đảng về quyết định đó, thay vì khi chúng ta có tách bạch các vai trò, khi có vấn đề xảy ra, đâu đó có thể sẽ xảy ra tình trạng “đổ lỗi”, “đùn đẩy”, “đá bóng trách nhiệm” cho nhau”.

Ông Lê Như Tiến - nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng (nay là Ủy ban Văn hóa và Xã hội) của Quốc hội. Ảnh: Mộc Trà.

Ông Lê Như Tiến cũng cho rằng, bí thư cấp ủy kiêm người đứng đầu cơ sở giáo dục cũng phải là người biết lắng nghe, lắng nghe tiếng nói từ chính cơ sở của mình, từ chính những thành viên, từ chính đội ngũ của nhà trường, chứ không phải thể hiện tính chuyên quyền.

“Tôi rất ủng hộ chủ trương của Đảng và Nhà nước về việc nhất thể hóa người đứng đầu về mặt Đảng cũng đồng thời là người đứng đầu về mặt chính quyền. Tuy nhiên, phải có sự lắng nghe. Điều đó nhằm mục đích tăng thêm năng lực lãnh đạo cho người đứng đầu.

Khi đã nhất thể hóa một chức danh, một vị trí đó, thì bản thân người lãnh đạo lại càng phải tăng cường năng lực lắng nghe. Lắng nghe để rút kinh nghiệm, làm tốt hơn, hiệu quả hơn công việc lãnh đạo, chỉ đạo của mình” - ông Tiến nhấn mạnh.

Cùng bàn về vấn đề này, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Ngô Thành Can - nguyên Phó Trưởng khoa Tổ chức và Quản lý nhân sự, nguyên giảng viên cao cấp, Học viện Hành chính quốc gia (nay là Học viện Hành chính và Quản trị công) cũng có một số chia sẻ: “Vừa qua, Nghị quyết số 71 cũng đã điểm lại một vài hạn chế của giáo dục đào tạo và nêu một số nhiệm vụ, giải pháp, trong đó có “Tăng cường vai trò lãnh đạo toàn diện, trực tiếp của tổ chức đảng, nhất là vai trò người đứng đầu cấp ủy trong các cơ sở giáo dục. Không tổ chức hội đồng trường trong các cơ sở giáo dục công lập (trừ các trường công lập có thỏa thuận quốc tế). Thực hiện bí thư cấp ủy kiêm người đứng đầu cơ sở giáo dục”.

Thực tiễn đã đặt ra một vấn đề, cần phải có định hướng rõ ràng trong thiết chế quản trị đại học mới với vai trò lãnh đạo toàn diện của tổ chức cơ sở đảng và không tổ chức hội đồng trường tại các cơ sở giáo dục đại học công lập.

Về mặt thuận lợi, có thể nhìn thấy ngay, với kinh nghiệm hoạt động trước đó (khi bí thư cấp ủy kiêm chủ tịch hội đồng trường), có thể thực hiện tốt cùng lúc hai vai trò. Một thuận lợi nữa là tất cả các quyết sách, quyết định sẽ được đưa ra nhanh chóng, dựa trên nền dân chủ tập trung. Và xây dựng được một hệ thống chính trị để cùng đóng góp ý kiến trong một tập thể, để phát huy tính sáng tạo, dám nghĩ, dám làm trong môi trường khoa học, học thuật…”.

Bí thư cấp ủy là người đứng đầu cơ sở giáo dục

Bên cạnh những mặt thuận lợi, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Ngô Thành Can cũng chỉ ra: “Cũng phải thừa nhận, còn có ý kiến lo ngại việc “tập trung quyền lực”, nguy cơ tạo ra việc lợi dụng quyền lực và làm việc cảm tính…, tuy nhiên, cơ chế tập trung dân chủ của tổ chức cơ sở đảng, ủy ban kiểm tra đảng ủy, các cơ chế kiểm soát quyền lực sẽ đảm bảo cho cơ sở giáo dục đại học vận hành đúng quy định.

Đặc biệt, những nghị quyết mới của Bộ Chính trị đã tạo nền tảng để xây dựng một hệ thống tương đối thuận lợi, lấy những “hạt nhân quyền lực” xoay quanh quản lý nhà nước, rút kinh nghiệm từ các hạn chế trong hệ thống để hoàn thiện thêm”.

Hiện nay, hầu hết các cơ sở giáo dục đại học đã tổ chức thành công Đại hội Đảng bộ nhiệm kỳ 2025-2030 từ khoảng tháng 5, tháng 6 năm 2025 và đã kiện toàn xong cơ cấu tổ chức cấp ủy.

Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Ngô Thành Can, thể chế mới sẽ kéo theo yêu cầu về hệ thống vận hành mới, tuy nhiên, nếu đảm bảo tính ổn định mà người đảm trách có thể đáp ứng yêu cầu thì có thể tiếp tục vận hành. Khi bí thư cấp ủy hiện tại đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn hiệu trưởng/giám đốc cơ sở giáo dục thì cần chỉ định bí thư cấp ủy kiêm hiệu trưởng/giám đốc để sớm ổn định bộ máy và phát triển.

Về vấn đề này, ông Lê Như Tiến cũng phân tích: “Tùy theo điều kiện thực tiễn tại từng cơ sở giáo dục đại học, sẽ có sự sắp xếp phù hợp. Tuy nhiên, đường lối của Nghị quyết số 71 là bí thư cấp ủy kiêm giám đốc/hiệu trưởng, không hiểu theo chiều ngược lại. Sau Đại hội Đảng bộ, đã bầu được Bí thư Đảng ủy, vậy thì người bí thư ấy có thể đồng thời cũng là người đứng đầu cơ sở giáo dục đại học luôn, vì bí thư được Đại hội Đảng bộ bầu ra đương nhiên là người đã có năng lực, uy tín”.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nghiêm Đình Vỳ - nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, nguyên Phó Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương (nay là Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương) cũng có một số chia sẻ đối với vấn đề này.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nghiêm Đình Vỳ - nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, nguyên Phó Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương (nay là Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương). Ảnh: Mộc Trà.

Theo đó, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nghiêm Đình Vỳ đánh giá, chủ trương để bí thư cấp ủy kiêm người đứng đầu cơ sở giáo dục đại học (tức là hiệu trưởng trường đại học và giám đốc đại học, học viện) là hoàn toàn phù hợp.

“Thực hiện nhất thể hóa - bí thư cấp ủy kiêm luôn hiệu trưởng/giám đốc thành một người, sẽ tạo được những thuận lợi nhất định trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo các hoạt động của nhà trường” - thầy Vỳ nêu.

Dành nhiều thời gian để phân tích, giúp hiểu rõ việc “thực hiện bí thư cấp ủy kiêm người đứng đầu cơ sở giáo dục” (theo tinh thần của Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị) tại Hội nghị giáo dục đại học 2025 diễn ra ngày 18/9/2025, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh vai trò lãnh đạo toàn diện, triệt để của Đảng ủy đặc biệt trong các cơ sở giáo dục công lập cho nên Đảng phân công người sang gánh vác công việc của người đứng đầu chứ không phải tổ chức chính quyền cử người sang lãnh đạo tổ chức đảng.

Mộc Trà

Nguồn Giáo Dục VN : https://giaoduc.net.vn/bi-thu-cap-uy-kiem-nguoi-dung-dau-co-so-giao-duc-mang-lai-nhieu-thuan-loi-post254539.gd