Đoàn giám sát của Quốc hội do Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan làm Trưởng đoàn vừa có cuộc làm việc với UBND TP. Hồ Chí Minh về “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường kể từ khi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực thi hành”.
Xây dựng thói quen phân loại rác tại nguồn
Theo Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường TP. Hồ Chí Minh Nguyễn Hồng Nguyên, mặc dù Luật Bảo vệ môi trường có hiệu lực từ năm 2020, tuy nhiên một số văn bản hướng dẫn thi hành ban hành chậm như: quy trình và quy định định mức kinh tế kỹ thuật thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt sau phân loại; quy định khoảng cách an toàn môi trường. Hiện thành phố đã ban hành 27 văn bản quy phạm pháp luật triển khai Luật và còn 23 văn bản chưa ban hành hoặc chưa trình HĐND thành phố ban hành.
Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan phát biểu tại cuộc làm việc với UBND TP. Hồ Chí Minh về thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường
Ông Nguyễn Hồng Nguyên cũng cho biết, hiện các địa phương của thành phố trước sáp nhập đã ban hành các quy định về quản lý chất thải rắn sinh hoạt, xây dựng và đang triển khai thực hiện kế hoạch phân loại tại nguồn; xây dựng và ban hành giá dịch vụ vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt. Thành phố đang xây dựng và tổ chức lại mô hình quản lý chất thải rắn sinh hoạt theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp để quản lý hiệu quả công tác thu gom, vận chuyển, xử lý. Hiện ước tính, tổng khối lượng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh trên địa bàn thành phố khoảng 14.000 tấn/ngày.
Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan và Đoàn giám sát khảo sát thực tế tại Khu liên hợp xử lý chất thải Nam Bình Dương
Đánh giá về công tác phân loại rác tại nguồn, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường thành phố nhìn nhận, để phát huy hiệu quả việc cần có sự đồng bộ về hạ tầng kỹ thuật giữa các khâu từ thu gom, vận chuyển, trung chuyển và xử lý đối với các loại chất thải sau phân loại. “UBND thành phố sẽ rà soát điều kiện hạ tầng kỹ thuật thu gom, vận chuyển, trung chuyển và định hướng công nghệ xử lý của TP. Hồ Chí Minh sau sáp nhập để xác định đối tượng và lộ trình thực hiện phân loại phù hợp. Thành phố kiến nghị Chính phủ có cơ chế chính sách hỗ trợ để người dân xây dựng thói quen trong việc phân loại rác tại nguồn”, ông Nguyễn Hồng Nguyên cho biết thêm.
Đoàn giám sát đánh giá cao những kết quả mà TP. Hồ Chí Minh đã đạt được trong lĩnh vực bảo vệ môi trường, nhất là trong bối cảnh thành phố là địa phương có tốc độ tăng trưởng mạnh về nhiều mặt, mật độ dân số cao đã tạo áp lực lớn đối với công tác bảo vệ môi trường.
Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan và Đoàn giám sát xem các sản phẩm được tái chế từ rác tại Khu liên hợp xử lý chất thải Nam Bình Dương
Qua báo cáo của UBND thành phố và khảo sát thực tế, Đoàn giám sát đề nghị thành phố làm rõ nguyên nhân của tồn tại, hạn chế trong ban hành văn bản quy phạm pháp luật tại địa phương; đồng thời các chỉ tiêu về môi trường và giải pháp thực hiện của thành phố sau khi thực hiện sáp nhập.
Đoàn giám sát cũng đề nghị UBND thành phố báo cáo bổ sung và đánh giá những tồn tại, hạn chế trong bố trí và sử dụng nguồn lực cho công tác bảo vệ môi trường. Làm rõ thêm tỷ lệ các doanh nghiệp trong cụm công nghiệp thực hiện đấu nối nước thải vào hệ thống xử lý nước thải tập trung; bổ sung về việc chậm xây dựng quy hoạch tổng thể xử lý chất thải rắn của thành phố. Đồng thời, báo cáo cụ thể hơn về những giải pháp nhằm hỗ trợ, khuyến khích chuyển đổi phương tiện giao thông công cộng sử dụng năng lượng xanh.
Đổi mới tư duy trong xử lý rác thải
Phát biểu tại cuộc làm việc, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan đánh giá, TP. Hồ Chí Minh đã đạt được nhiều kết quả quan trọng trong công tác bảo vệ môi trường. Trong đó, hệ thống quy hoạch môi trường dần được tích hợp vào quy hoạch phát triển đô thị; công tác kiểm soát chất thải, đặc biệt là chất thải rắn sinh hoạt, được quan tâm đầu tư. Các dự án xử lý nước thải đô thị từng bước được triển khai; nhận thức của người dân và doanh nghiệp ngày càng được nâng cao; nhiều chỉ tiêu về môi trường đạt mức hoàn thành 100%.
Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan và Đoàn giám sát khảo sát thực tế tại Nhà máy xử lý nước thải đô thị Thuận An
"TP. Hồ Chí Minh với diện tích hơn 6.772 km², dân số trên 14 triệu người sẽ tạo ra những thách thức mới trong công tác bảo vệ môi trường trên địa bàn. Những kết quả trên cho thấy quyết tâm của thành phố trong phát triển kinh tế kết hợp chặt chẽ với bảo vệ môi trường", Phó Chủ tịch Quốc hội ghi nhận.
Bên cạnh các kết quả đạt được, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị thành phố phải quyết liệt hơn nữa, xác định nhận thức rõ ràng bảo vệ môi trường là yếu tố sống còn cho sự phát triển bền vững, là vấn đề trọng tâm trong phát triển kinh tế; thành phố phải cố gắng để biến quyết tâm đó thành các hành động cụ thể.
Liên quan đến vấn đề xử lý rác thải, Phó Chủ tịch Quốc hội gợi mở nên chăng coi đây là một nguồn “tài nguyên thứ cấp”, biến "cái bỏ đi thành nguồn tài nguyên để tạo ra những giá trị kinh tế".
“TP. Hồ Chí Minh đang hướng tới đô thị thông minh, giao thông thông minh. Vậy nên chăng đặt thêm chiến lược về xử lý rác thông minh. Trong đó, đổi mới tư duy tiếp cận trong xử lý rác thải theo hướng hình thành hệ sinh thái kinh tế tuần hoàn từ rác”, Phó Chủ tịch Quốc hội gợi mở.
Về công tác phân loại rác tại nguồn, Phó Chủ tịch Quốc hội cho rằng cần xem xét lại cơ chế, chính sách nhằm tạo sự khuyến khích để người dân thay đổi hành vi, dần hình thành thói quen phân loại rác tại nguồn.
Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan và Đoàn giám sát nghe báo cáo tại Khu liên hợp xử lý chất thải Đa Phước
Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh Nguyễn Văn Được cho biết, thành phố đang gấp rút thực hiện quy hoạch lại TP. Hồ Chí Minh mới, trong đó xây dựng cả chiến lược bảo vệ môi trường mới trên cơ sở lấy người dân làm chủ đạo và xem rác là tài nguyên.
“Độ lệch trong quản lý đang ảnh hưởng đến kết quả phân loại rác tại nguồn của thành phố. Khi mà việc phân loại rác tại các hộ dân làm tốt nhưng qua các khâu trung chuyển, vận chuyển lại bị “trộn” vào khiến cho kết quả chưa như mong muốn”, Chủ tịch UBND Thành phố nêu thực tế.
Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh cũng cho biết, thành phố cam kết triển khai đồng bộ các giải pháp từ thể chế, nguồn lực đến tổ chức thực hiện, nhằm đưa môi trường trở thành một trong những trụ cột phát triển bền vững. Trong đó, công nghệ và đổi mới sáng tạo là nền tảng quan trọng giúp nâng cao hiệu quả và giảm thiểu tác động môi trường đô thị trong dài hạn.
Bài, ảnh: Nhật Trường